Hơdôm hrơi hlâo kơ Tết tui phiăn juăt lĕ hrơi mông pơkra gơnam, sĭ mơdrô hăng blơi lu mơnong ƀong huă hloh amăng ha thun kiăng pơhlôm brơi gơnam yua kơ mơnuih ƀôn sang. Djop mơnong ƀong huă blơi lu hloh lĕ mơnong ƀong huă dŏ mơtah, ƀañ kĕo, mưt, djop asar, tơpai ƀiêr, ia mơmih, hơdôm mơnong ƀong huă pơkra hlâo….Anai ăt lĕ hrơi mông amuñ hơmâo tơlơi sat bơdjơ̆ nao pơhlôm mơnong ƀong huă hơdă yua kơ lu gơnam pơkra mă ča čot arăng ba hyu sĭ dŏp, tơlơi anai bơbeč sat nao tơlơi suaih pral kơ mơnuih blơi yua. Yă Vũ Thị Gấm, pô sang sĭ mơdrô gơnam Thành Phát, jơlan mrô 80 Trần Nhật Duật, plơi prong Buôn Ma Thuột, Dak Lak brơi thâo:

“Kiăng hơmâo gơnam sĭ amăng bơyan čơkă thun phrâo tui phiăn juăt, ƀing gơmơi hơmâo blơi mut lu gơnam anun lĕ ƀañ kĕo, mứt. Kiăng pơhlôm mơnong ƀong huă hơdjă, hơnong pơkă blung a lĕ ruah hơdôm gơnam thâo krăn tong ten anih pơkra, sit biă ñu lĕ mơnong ƀong huă hăng ƀañ kĕo. Hăng hơdôm gơnam pơkra hlâo, kiăng pơhlôm brơi hơdjă, ƀing gơmơi đing nao bruă ruah gơnam pioh pơkra hăng wai lăng kjăp gơnam ba sĭ mơdrô tơdơi kơ pơkra giong”.

Dar hyu jum dar sang sĭ mơdrô amăng plơi prong Buôn Ma Thuột ƀing ta amra ƀuh hơdôm hrơi anai mơnuih nao blơi gơnam lu biă mă, gơnam pơdă pioh sĭ ăt hơmâo djop mơta hăng tong ten anih pơkra pơjing. Plơi prong Buôn Ma Thuột lĕ anih phun kơđi čar, bơwih ƀong, mơnuih mơnam amăng tơring čar yua anun bruă pơhlôm mơnong ƀong huă hơmâo đing nao git gai hmao tlôn mơng Ping gah tơring čar, Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar, hrŏm hăng tơlơi gum hrŏm mơng gong gai djop gưl, khul grup.

Pơsit tong bơyan ƀong tết, gơnam pơkra ča čot, ƀu thâo tong ten anih pơkra amra sĭ pơluk hrŏm ƀơi lu anih, yua anun khul git gai pơlir djop gơnong bruă amăng pơhlôm mơnong ƀong huă hơdjă tơring čar Dak Lak hơmâo pơjing akŏ bruă hăng pơtrun hơdôm hră pơ-ar git gai kiăng pơhlôm mơnong ƀong huă mơng pơkra pơjing, sĭ mơdrô hăng mă yua mơnong ƀong huă; kơtưn wai lăng, pơgăn hĭ hmao tlôn bruă pơkra pơjing, sĭ mơdrô mơnong ƀong huă pơkra ča čot, ƀu hơdjă; pơhlôm brơi tơlơi dưi mơng mơnuih ƀôn sang; pơgang hŭi măt mơnong ƀong huă amăng bơyan čơkă thun phrâo tui phiăn juăt Giáp Thìn hăng ngui bơyan bơnga thun 2024 amăng tơring čar. Bruă pel ĕp amra pơphun tañ hloh, đing nao hơdôm gơnam juăt blơi yua amăng bơyan ƀong Tết hăng hơdôm hrơi ngui ngor kiăo tui anun.

Hrŏm hăng bruă pel ĕp anun lĕ ngă klă amăng pơtô pơblang, črâo ba kiăng hluh rơđah tơlơi phiăn pơhlôm mơnong ƀong huă hơdjă; pok pơhai pel ĕp hlâo, amăng hrơi ƀong tết hăng tơdơi anun, hrơi mông pok pơhai dong mơng blan 12/2024 truh abih lơ 20/3/2024 amăng đơ đam tơring čar. Gưl tơring čar hơmâo akŏ pơjing 3 grup pel ĕp pơlir hơbit djop gơnong bruă amăng pơhlôm mơnong ƀong huă hơdjă yua grup pel ĕp: Gơnong ia jrao, sĭ mơdrô hăng tuh tia pơkra ming, ngă hmua hăng pơđĭ kyar ƀon lan git gai, pơphun pel ĕp ƀơi plơi prong Buôn Ma Thuột hăng 7 boh tơring glông: M’Drak, Krông Buk, Krông Năng, Ea H’leo, Krông Bông hăng Krông Ana; gưl tơring glông, să: Jơnum min mơnuih ƀôn sang hơdôm boh tơring glông, plơi prong git gai hơdôm anom bruă bơdjơ̆ nao pơjing akŏ bruă pel ĕp pơhlôm mơnong ƀong huă hơdjă; pơphun grup hyu pel ĕp pơlir djop gơnong bruă amăng pơhlôm mơnong ƀong huă gưl tơring glông hăng să kiăng pok pơhai pel ĕp tơl hơdôm anih pơkra amăng ƀôn lan. Ơi Hoàng Văn Nghĩa, kơ-iăng khua grup pel ĕp gơnong bruă ngă hmua hăng pơđĭ kyar ƀon lan tơring čar Dak Lak, Khua anom bruă pel ĕp pơlir djop gơnong bruă mrô 1 kơ pơhlôm mơnong ƀong huă hơdjă thun 2024 brơi thâo:

“Amăng hrơi mông pel ĕp, grup pơlir djop gơnong bruă đing nao pel ĕp hơdôm gơnam juăt sĭ lu amăng bơyan ƀong Tết pơ anăp anai anun lĕ tơpai ƀiêr, ƀañ kĕo, mơnong hăng hơdôm gơnam pơkra rai mơng mơnong, añăm tam, hơbơi pơtơi. Hluai tui bruă pel ĕp kiăng hmao tlôn ĕp ƀuh hơdôm bruă ngă soh hăng pơsir hĭ khut khăt hơdôm bruă ngă soh amăng pơhlôm mơnong ƀong huă hơdjă. Mơng anun, pơhlôm brơi mơnuih ƀôn sang dưi blơi yua gơnam hiam hơdjă hloh”.

Hluai tui bruă pel ĕp wai lăng pơtong glăi bruă ngă tui tơlơi phiăn hơdjă mơnŏng ƀong huă hăng hơdôm anih pơkra gơnam, sĭ mơdrô mơnŏng ƀong huă, ia mơñum, biă ñu anih pơkra gơnam, sĭ mơdrô hơdôm mơta gơnam hơmâo blơi lu amăng bơyan Tê̆t hăng hrơi ngui ngor bơyan bơnga thun 2024. Laih dong, tañ ƀuh, pơgăn pơsir hĭ hơdôm tơlơi ngă soh gah hơdjă gơnam ƀong huă, plai ƀiă măt gơnam ƀong huă hăng hơdôm tơlơi ruă ƀă nao amăng gơnam ƀong; rơkâo hơmâo hơdră ngă bruă tŭ yua, wai lăng kơnuk kơna klă hloh kơ hơdjă mơnŏng ƀong huă. Amăng hrơi mông pel ĕp wai lăng, tơdah ƀuh anom bruă ngă soh kơ tơlơi phiăn hơdjă mơnŏng ƀong huă, grup pel ĕp amra ngă hră bơtơhmal, ngă pơgiong hră pơ-ar, mơ-it hră ngă soh pơ anom apăn bruă pơsir tui tơlơi phiăn ƀudah anom bruă tơhan kông an hơduah ĕp (tơdah hơmâo tơlơi soh bơdjơ̆ nao kơđi hình sự); ƀu pioh hơdôm mơta gơnam ƀu rơnuk rơnua, ƀu hơdjă, gơnam pơkra mă ča čot, ƀu thâo mă mơ̆ng pơpă, ngă soh kơ bruă čih gru, mrô, ƀudah hơmâo tơlơi ngă soh pơkŏn kơ hơdjă mơnŏng ƀong huă ba sĭ pơ anih sĭ mơdrô. Ơi ia jrao Lê Thị Châu, Khua anom bruă rơnuk rơnua hơdjă mơnŏng ƀong huă tơring čar Dak Lăk brơi thâo:

“Anom bruă hơmâo lăi pơthâo hăng Gơnong bruă ia jrao, anom bruă git gai tơring čar hăng Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar hơmâo ngă hră pok pơhai wai lăng hơdjă mơnŏng ƀong huă amăng hrơi Tê̆t ngă yang thun phrâo hăng hrơi ngui ngor bơyan bơnga ƀơi tơring čar. pơphô bruă akŏ pơdong grip hyu pel ĕp, mơnuih mă bruă phun mơ̆ng 3 anom bruă bơdjơ̆ nao ngă hrŏm pok pơhai pel ĕp sem lăng bruă mă mơ̆ng hơdôm boh tơring glông ăt kah hăng pel ĕp hơdôm anih pơkra gơnam ƀong huă. Gah anom bruă, hơmâo laih akŏ bruă hăng hră pơ-ar kiăng hơdôm anom bruă pôr pơhing bơdjơ̆ nao pơƀut lăi pơhmư̆ amăng bơyan tê̆t. Brơi gơnam yua kơ anom bruă pôr pơhing hăng git gai hơdôm anom bruă amăng tơring lăng glăi abih grup hơduah ĕp pơgăn măt gơnam ƀong huă hăng dưm dăp hrơi wai lăng. Hơdôm grup hyu hơduah ĕp kơ măt mơnŏng ƀong huă amra hơmâo prăp brơi gơnam yua đah mơ̆ng ngă bruă hơdeč hloh tơdah hơmâo tơlơi truh amăng bơyan tê̆t.

Kiăng pơhlôm rơnuk rơnua hơdjă mơnŏng ƀong huă, pơgăn hơmâo tơlơi truh măt gơnam ƀong bơdjơ̆ nao tơlơi suaih pral kơ mơnuih blơi gơnam, hrŏm hăng bruă hyu hơduah ĕp mơ̆ng hơdôm anom apăn bruă lĕ kiăng hơmâo tơlơi pơmin prong hloh pơhlôm brơi hơdjă gơnam ƀong huă amăng bruă pơkra, sĭ mơdrô mơ̆ng sang anŏ, ƀut pơkra gơnam hăng anih sĭ mơdrô gơnam ƀong huă. Rim čô mơnuih jing mơnuih blơi gơnam thâo rơgơi, ruah mă gơnam hơdjă, hơmâo anăn, hơmâo hră pơ-ar, hơmâo tem; kơđiăng lơ̆m blơi gơnam arăng pơkra lui hơđăp, pơkra mơ̆ng sang anŏ, gơnam hơmâo sĭ amăng plang internet kiăng abih bang čơkă Tê̆t rơnuk rơnua, mơ-ak mơ-ai.

Hơdră pơgang măt mơnŏng ƀong huă, pơgang ba tơlơi suaih pral amăng bơyan Tê̆t Giáp Thìn 2024

Kar hăng tơlơi ƀing ta phrâo hmư̆, amăng bơyan Tê̆t truh hăng bơyan bơnga ngui ngor thun phrâo juăt pơƀut lu mơnuih, hrŏm hăng bơngơ̆t kơƀah gơnam yua, nua pơmă jing bruă pơhlôm hơdjă mơnŏng ƀong huă hơmâo mơnuih ƀôn sang lăp đing nao. Yua dah djŏp mơta gơnam ƀu klă, rơgao hrơi pơkă, ƀu thâo anih pơkra...amra bơbeč kơ tơlơi suaih pral mơnuih mơnam. bruă pơtô brơi kiăng thâo phun tơhnal ngă măt mơnŏng ƀong huă, nam thâo krăm ăt kah hăng hơdră ruah mă gơnam ƀong huă, răk pioh, pơkra hiư̆m rơnuk rơnua, biă ñu pơhlôm hơdjă mơ̆ng ƀong huă kơ sang anŏ amăng bơyan Tê̆t, bơyan bơnga, ƀing hyu mă tơlơi pơhing phrâo hơmâo pioh mông ră ruai thim hăng ơi ia jrao Lê Thị Châu - Khua anom bruă rơnuk rơnua mơnŏng ƀong huă tơring čar Dak Lăk. Rơkâo ƀing ta čơkă hmư̆ ƀơi yŭ anai!

- Rơkâo kơ ih brơi thâo phun tơhnal ngă măt mơnŏng ƀong huă?

Ơi ia jrao Lê Thị Châu: Tui mrô jŭ yap, amăng thun 2023 phun tơhnal ngă mă mơnŏng ƀong huă ƀơi tơring čar amăng thun 2023 rơbêh kơ 50% jing mơnŏng mă hlong hơmâo mă. Mơnŏng ngă măt juăt hơmâo ƀơi ană plơi juăt nao pĕ bơmao pơ glai glăi hơbai ƀong laih anun ƀong djơ̆ glăi bơmao măt; măt mơnŏng ƀong huă ăt yua arong aroač hlăt kman hơmâo mơn, pơhmutu kah hăng măt boh ring ria; mă yua akha kyâo ƀu thâo krăn rơđah....Anun jing măt yua mơnŏng mơ̆ng glai klô. rơngiao kơ anun, ră anai glăk hơmâo lu ƀơi tơring čar anun lĕ măt mơnŏng ƀong huă yua hơdôm boh sang sĭ mơdrô mơnong ƀong huă, ia mơñum pơkra mă. Hăng sang sĭ mơdrô rơyă hơbai gơnam ƀong huă tui tơlơi kiăng ăt hơmâo lu tơlơi tơnap mơn amăng bruă wai lăng. Lơ̆m ba hyu tơnă hơbai pơ anai pơ adih lĕ añăm pơtăm ƀu thâo krăn mă mơ̆ng hơpă, ia pioh tơnă hơbai hai ăt jing sa amăng hơdôm phun tơhnal ngă măt mơn. Tui hăng mrô jŭ yap thun 2023, ƀơi tơring čar hơmâo lu wơ̆t măt gơnam ƀong huă ƀơi hơdôm sang sĭ mơdrô gơnam ƀong huă, ia mơñum, sang tơnă hơbai bơwih brơi arăng pơdô̆, ngui ngor. Ƀrô hrơi pơhlôm hơdjă mơnŏng ƀong huă amăng hrơi Tê̆t, hơdôm blan tŏ tui amăng thun 2024 pơtă hlâo kơ mơnuih ƀôn snag lơ̆m pơphun ngui ngor ƀong huă prong lĕ khŏm ngă hră hăng anih tơnă hơbai hmư̆ hing, rơguăt bruă, kĭ hră kiăng gơñu gơgrong bruă, pơhlôm hơmâo tơlơi phiăn, tơlơi dưi kơ mơnuih blơi yua. Lơ̆m hơmâo hră pơ-ar, hơdôm anih sĭ mơdrô gơnam ƀong huă amra gơgrong bruă pơhlôm mơnŏng ƀong huă hơdjă. Tui anun kah, tơlơi gơgrong bruă mơ̆ng pô sĭ mơdrô, mơnuih ƀôn sang hăng tơlơi krăp lăng mơ̆ng anom wai lăng hơdjă mơnŏng ƀong huă ƀơi plơi pla, tui anun kah mơ̆ng plai ƀiă hơmâo bruă mă mơnŏng ƀong huă hăng hơdôm anih sĭ mơdrô anet, tơnap wai lăng, hơdôm anih tơnă hơbai ba hyu pơ anai pơ adih, hơdôm anih sĭ mơdrô gơnam ƀong huă ter jơlan tui ră anai.

- Rơkâo kơ ih brơi thâo tơhnal kiăng thâo krăm lơ̆m măt gơnam ƀong huă? Lơ̆m mưn măt gơnam lĕ ta kiăng ngă hiư̆m pă thơ?

Ơi ia jrao Lê Thị Châu: - Nam măt mơnŏng ƀong huă kiăo tui lu mơta mơn. tơdơi kơ ƀong huă, măt gơnam yua kman ngă juăt ñu ruă akŏ, mhao pơtah, ƀlĕ ŏ, čroh pơtah, juăt ƀuh tơdơi kơ ƀong huă năng ai hơdôm mông, bơ yua jrao măt lĕ amra tañ hloh. Măt gơnam ƀong huă yua pĕ ƀong răm gơnam măt mơ̆ng glai amra ngă ruă amăng arăt dlô lu hloh. Juăt ñu juăt ruă akŏ, bơbrui mơta, mrot mă mơta, bơkơhnăk, djai ngot. Lơ̆m hơmâo tơlơi ruă lĕ ƀing gơmơi khŏm sem lăng tong ten kiăng thâo krăn phun tơhnal ñu. Khă hnun, hăng mơnuih ƀôn sang lơ̆m măt gơnam ƀong huă amăng sang anŏ, hơjăn pô mơ̆ hơmâo nam ruă tui anun khŏm kiăng lăi pơthâo hăng sang ia jrao giăm anun, či pơten lăng, hơmâo tơlơi pơčrâo brơi, tơdah hơmâo pô ruă kơtang lĕ amra ba nao pơ sang ia jrao. Bruă pơjrao brơi tañ lơ̆m măt mơnŏng ƀong huă hơmâo ƀơi sang anŏ wơ̆t hăng pơpă tŭ mơn khŏm kiăng lăi pơthâo pơ ƀing ơi ia jrao giăm plơi.

- Tơlơi pơtă mơ̆ng ơi ia jrao pioh kơ mơnuih blơi gơnam amăng bruă ruah gơnam hơdjă, kiăng suaih pral amăng hrơi Tê̆t hiư̆m pă?

Ơi ia jrao Lê Thị Châu: Hrơi Tê̆t truh hơmâo lu gơnam ƀong huă biă mă, laih anun ană plơi blơi lu mơn, biă ñu gơnam bơwih brơi kơ hrơi Tê̆t. Kiăng pơhlôm brơi kơ mơnuih blơi gơnam, mơnuih ƀôn sang kiăng blơi yua gơnam thâo rơđah anih pơkra, hơmâo anăn păn. Ƀu dưi pioh lui lu đơi gơnam ƀong huă amăng hrơi Tê̆t. tơdah ta pioh lui lu đơi, pioh ƀu klă amra ngă gơnam ƀu klă mơn, ta mă yua gơnam pioh ƀu hơdjă hai amuñ hơmâo hlăt kman ngă hơƀak gơnam ƀong huă.

- Hai bơni kơ ih ơi ia jrao hŏ!