Čơđai arăng iâu tơkeng kơƀah blan lơ̆m hơmâo tơkeng mơng glăk pi 22 wơ̆t hrơi truh kơ kơ 37 wơ̆t hrơi tơjuh. Čơđai arăng pơsit ñu djơhôl, anet đơi lơ̆m kơtrâ̆o yŭ kơ 2500gr. Čơđai tơkeng kơƀah blan juăt ñu anet aneo đôč. Lơ̆m anun, amăng drơi jăn čơđai aka ƀu prong djŏp ôh, juăt ƀu-ai buai, amuñ djai biă. Yua hnun čơđai ñu kiăng hơmâo hơdră čem rông phara mơn đah mơ̆ng dưi hơdip.

Kangaroo jing hơdră rông čơđai tơkeng kơƀah blan, djơhôl, arăng dưm ană nge amăng kơdung bak ƀơi anăp tơda amĭ ñu, kiăng nge dưi ah nao ƀơi klĭ amĭ ñu ƀudah pô hlơi amăng sang anŏ. Anŏ klă mơng hơdră tui anai lĕ čơđai hơmâo krôp pơđao, huăi rơ-ơ̆t, čơđai dưi mem amĭ ñu mơtăm, huăi amuñ tơ̆i pran, hơđong hơtai boh, plai ƀiă ƀă kman, hrip mă ia jơman klă hloh mơn, huăi ƀlĕ ŏ, nge thâo mem amĭ ñu hăng plai ƀiă mơn djai brŭ wơ̆t hăng ruă nuă. Hăng amĭ nge, Kangaroo ngă amĭ ană dưi jê̆ giăm, thâo ƀu-eng kơtang hloh, ia tơsâo hơmâo lu mơn, nge dưi mem amĭ ñu tañ hăng mem sui, hruh ană grăng tañ mơn, plai ƀia tuh drah tơdơi kơ tơkeng, huăi pơmin đơi, hơmâo pran jua rông ană...

Ơi ia jrao Hoàng Ngọc Anh Tuấn - Khua anih pơjrao ječ čơđai hăng ană nge, Sang ia jrao prong kual Dap Kơdư brơi thâo:

“Hlâo adih, lơ̆m aka ƀu mă yua hơdră Kangaroo, hăng čơđai ană nge tơkeng kơƀah blan hăng anet, ƀing gơmơi kơnong rông amăng mơnil, ngă pơđao hăng apui kơđen đôč. Ngă tui anun klă mơn samơ̆ amra ƀu klă tui hăng hơdră phrâo ôh, laih anun ăt hơmâo mơn tơlơi ruă ƀă hyu kman kơ ƀing čơđai. Tơdơi kơ ruah mă hơdră Kangaroo jing tŭ mă tơlơi klă hiam hloh amăng bruă pơjrao. Biă ñu amăng hơdôm thun giăm anai, mrô čơđai djai yua kơƀah blan, anet đơi  plai ƀiă laih”.

Amai Nguyễn Phương Thảo, dŏ ƀơi să Dak Drô, tơring glông Krông Nô, tơring čar Dak Nông nao pơ Sang ia jrao prong kual Dap Kơdư či tơkeng ană kơčua, lơ̆m ñu glăk pi 28 wơ̆t hrơi tơjuh. Yua tơkeng kơƀah blan anun jing nge prong 1,4kg đôč laih anun hơmâo ba nao pơ Anih pơjrao ječ kơ ƀing čơđai hăng ană nge, pơjrao lơ̆m drơi jăn nge rơ-ơ̆, ƀơi anŏ ñu ƀu suă pran, ƀu anăm suă pran hăng ruă kơsô̆. Tơdơi kơ lu hrơi pơjrao amăng sang krôp pơđao, nge anai lui laih suă pran hăng oxi, anun jing ơi ia jrao ba nao gah rơngiao, brơi dua amĭ ană ñu ngă tui hơdră pơjrao Kangaroo. Tơdơi kơ ha wơ̆t hrơi tơjuh dŏ giăm amĭ ñu, pô nge anai hơmâo pran tui laih. Amai Nguyễn Phương Thảo, dŏ ƀơi să Dak Drô, tơring glông Krông Nô, tơring čar Dak Nông brơi thâo:

“Lơ̆m phrâo tơkeng kâo aka ƀu mă pi djơ̆ ôh, năng ai 8 hrơi tơdơi kah mơng pi krôp nge. Ta krôp nge hăng hơdră Kangaroo lăng nge ñu hơmâo pran tui mơn. Plai mơn ruă kơsô̆, huăi suă pran hăng oxi, huăi suă hăng măi dong tah, hơtai boh ñu pơpư̆ hơđong mơn, drơi jăn ñu pơđao mơn, huăi rơ-ŏt ƀudah pơdơi suă pran dong tah. Ƀong huă hơmâo pran, laih anun đĭ kĭ mơn”.

Tui hăng anun mơn, amai H’Dôm Niê. Yua tơkeng kơƀah blan anun jing dua amĭ ană ñu aka ƀu dưi dŏ hrŏm ôh. Tơdơi kơ 6 hrơi pơjrao amăng sang mơnil krôp, anun kah ñu mơ̆ng bưp ană đah kơmơi ñu ƀơi anih pơjrao Kangaroo. Amai H’Dôm ră ruai:

“Yua nge tơkeng kơƀah blan anun hơmâo lu tơlơi ruă biă, kah hăng: ruă ƀă kman, kơƀah drah, ruă kơsô̆ anun jing khŏm krôp pơđao hăng Kangaroo kiăng nge thâo suă pran kiăo tui jua hơtai boh ta. Yua hnun ñu plai ƀiă hloh laih”.

Mơ̆ng thun 2013, Anih pơjrao ječ kơ ƀing čơđai hăng ană nge hơmâo ngă tui hơdră Kangaroo amăng bruă rông čơđai tơkeng kơƀah blan, djơhôl, laih anun hơmâo pơsit tŭ yua dưm kơnar hăng krôp amăng mơnil mơn, klă biă amăng bruă ngă hơđong hyuh drơi jăn nge, brơi nge dưi mem amĭ ñu, hăng hơmâo ia hiam rông drơi jăn, ngă brơi amĭ hăng ană ƀudah mơnuih amăng sang anŏ jê̆ giăm hloh hăng nge. Yua hnun, mrô čơđai tơkeng kơƀah blan plai mơn djai, mơ̆ng thun 2021, čơđai djai yua tơkeng kơƀah blan lĕ 38/280 čô čơđai; thun 2022 lĕ 23/325 čô čơđai. Tui anun, thun 2022, mrô čơđai djai yua tơkeng kơƀah blan trun 47,6% pơhmu hăng thun 2021.

Tui hăng ơi ia jrao Hoàng Ngọc Anh Tuấn - Khua anih pơjrao ječ kơ čơđai hăng ană nge, tơdơi kơ hla tui hơdră pơjrao Kangaroo, jing pô sang mơnuih ruă tŭ ư, hla tui klă biă. Yua dah gơñu lăng ngă tui hơdră anai hăng čơđai tơkeng kơƀah blan tŭ yua, anun gơñu thâo wai lăng mă, mah hơmâo mơn ơi ia jrao djru ba. Gơñu lăng bruă pơjrao brơi čơđai tơkeng kơƀah blan hăng hơdră Kangaroo djru aset ƀiă hrơi dŏ đih pơ sang ia jrao. Tơlơi anai djru amĭ ƀing čơđai huăi gleh đơi mơn, plai mơn huač prăk pơjrao.

Hơdră pơjrao Kangaroo hơmâo lăng jing hơdră djru rông čơđai tơkeng kơƀah blan, anet djơhôl plai ƀiă rơngiă prăk, samơ̆ tŭ yua, čơđai dưi hơdip hloh mơn. Hơdră anai ƀu kơnong djru čơđai tơkeng kơƀah blan, anet aneo dưi găn rơgao hrơi tơnap tap hloh mơng hrơi tơbiă mơ̆ng hlung amĭ dŏ hơdip gah rơngiao đôč ôh mơ̆, ñu ăt ba glăi tơlơi klă hiam, hơmâo tơlơi khăp ƀu-eng prong biă mă. Anun lĕ amĭ ană hơmâo dŏ giăm, arăt dlô čơđai ñu prong tui anun, čơđai ñu thâo mưn. Amĭ ană hơmâo dŏ hrŏm hơmâo rông čơđai tơkeng kơƀah blan, djơhôl hăng hơdră Kangaroo jing bruă pơmut hrŏm pơlir hơbit bruă ngă kơjăp pran, hơđong tơlơi pơmin djru čơđai hơđong hăng prong klă hloh.

Tui hăng tơlơi pơtă mơng ơi ia jrao apăn pơjrao čơđai nge, hăng nge tơkeng kơƀah blan, anet đơi, kiăng pơjrao tui Kangaroo jai sui jai klă hloh, tap năng 24/24 mông mơtăm. Bơ hăng ƀing čơđai huăi hơget, pơsur kiăng amĭ ană dŏ jê̆ giăm mông ƀơi tŭ mơn tơdah dưi, biă ñu lơ̆m čơđai hia, ƀu mơ-ak amăng drơi jăn.

Tơkeng kơƀah blan pioh glăi tơlơi truh hŭi rơhyưč biă mă hăng ană nge, yua hnun, kiăng pơgang hlâo hŭi tơkeng kơƀah blan, đah kơmơi pi kian kiăng: Mơñum ia djŏp, mơng 2-3 lit ha hrơi; ƀu dưi añ mơañă ôh; tơdơi kơ nao juă glai, kiăng uă mơng anăp nao pơ tlôn hŭi djơ̆ kman; Lơ̆m đih ta anăm đih đang đơi ôh, đih gah ieo ƀudah gah hnuă; ƀong huă jơman, ngă bruă, đih pơdơi lăp djơ̆ laih anun anăm pơmin gleh glar đơi ôh; khăm na nao; mă tơngan rơwa lăng ƀơi hlung kiăng ƀuh hruh ană ta klon, tơđôl đĭ hiư̆m pă, laih anun nao khăm pơjrao hlâo hŭi tơkeng kơƀah blan. Ƀing ta kơđiăng: Bruă dŏ hơnong ha anih ƀu tŭ yua ôh či pơgang hlâo tơkeng kơƀah blan. Tơdah mưn amuñ tơkeng kơƀah blan, kiăng tơña ơi ia jrao tañ, đah mơng thâo krăn nam tơkeng kơƀah blan laih anun thâo pơjrao klă hloh.

Ƀing čơđai nge lĕ ƀing čơđai dong hrơi tơkeng 28 hrơi. Amăng hơdôm hrơi anai, bruă pơgang brơi tơlơi suaih pral kơ ƀing čơđai lĕ bruă yôm hloh kiăng pơhlôm brơi ƀing čơđai hiam drơi jăn. Kiăng kơ hluh rơđah dong kơ bruă anai, ơi ia jrao Hoàng Ngọc Anh Tuấn - Khua anom bruă pơjrao brơi ƀing čơđai nge, sang ia jrao prong kual Dap kơdư amra lăi nao rơđah dong kơ tơlơi anai.

- Ơ ơi ia jrao, kiăng pơgang brơi tơlơi suaih pral kơ ƀing čơđai nge, ƀing amĭ ama čơđai kiăng răng kơđiăng bruă hơget ?

- Ơi ia jrao Tuấn: Hăng ƀing čơđai nge, tơdơi kơ hrơi tơkeng, yua pơplih anih hơdip tô̆ tơnô̆ yua anun rơkâo ƀing nai ia jrao, ƀing amĭ ama, mơnuih amăng sang anŏ thâo rơđah sa, dua tơlơi kiăng pơgang brơi ƀing čơđai. Bruă pơgang brơi ƀing čơđai nge bơdjơ̆ nao tơdơi hơdip kơ ƀing čơđai tơdơi anai dong, truh pơprong hiam drơi jăn. Hăng ƀing nge anai, ƀing amĭ ama ƀing čơđai kiăng thâo tong ten, pơhmutu lĕ hăng ƀing čơđai kiăng pơhlôm pơđao drơi jăn, kiăo tui lăng asăt ƀing čơđai hiưm pă ƀudah bruă mơmem brơi ƀing čơđai.

- Ơ ơi ia jrao, ngă hiưm pă kiăng tañ ƀuh tơlơi ngă hŭi rơhyưt ƀơi ƀing čơđai nge?

- Ơi ia jrao Tuấn: Rơngiao kơ ƀing nai ia jrao kiăo tui lăng, ƀing amĭ ama hăng mơnuih amăng sang anŏ kiăng kiăo tui lăng čơđai suă pran, kiăo tui lăng kiăng kơ tañ ƀuh čơđai suă pran tui juăt ƀudah tơdah suă pran. Dua dong lĕ bruă pơđao brơi ƀing čơđai nge. Yua ƀing čơđai nge pơplih anih hơdip tô̆ tơnô̆, yua anun ngă rơ-ơ̆ amăng drơi jăn, tơdah drơi jăn rơ-ơ̆ amra ƀuh lu tơlơi ruă bơdjơ̆ nao jơlan suă jua. Tlâo dong lĕ, tơdơi kơ hrơi tơkeng kiăng kiăo tui lăng asăt ƀing čơđai hiưm pă, kiăo tui lăng na nao, tơdơi kơ ha wŏt hrơi tơjuh hiưm ñu. Tơlơi pơmĭn kơ ƀing mơnuih hlâo adih tơdơi kơ hrơi tơkeng arăng pŏn asăt sir biă mă, bruă anai ƀu djơ̆ ôh. Tal pă lĕ mơmem brơi lăp djơ̆. Laih anun kiăo tui lăng čơđai eh mơañă. Laih dong bruă mơnơi brơi ƀing čơđai nge, ƀing amĭ ama čơđai anăm mơnơi brơi ƀing čơđai hlâo 6 mông. Bơ hơdôm tơlơi ngă hŭi rơhyưt, ƀing ta juăt ƀuh hloh mơ̆ kiăng ba čơđai nao pơ sang ia jrao giăm hloh kiăng kiăo tui lăng, pơčrang lăng hăng pơjrao brơi hmao tlôn anun lĕ lơ̆m ƀing čơđai ƀu gưt mơmen ƀudah mơmem ƀiă, dua dong lĕ ƀu-ai buai ƀudah duăm pơ-iă drơi jăn laih dong đeh ƀơi klĭ kliang, tơdah đeh pơ yŭ 10 anih huăi hơget ôh samơ̆ pơ glông 10 anih ƀơi klĭ lĕ hŭi rơhyưt biă mă. Laih dong ruă ƀơi asăt, tơdah tơdơi ha wŏt hrơi tơjuh huăi plĕ ia, ƀing ta kiăng lăng jum dar mriah hă ƀŭ. Ƀing ta sa tơlơi ruă bơdjơ̆ nao kơ ƀing čơđai nge amra pioh glăi tơlơi sat biă mă lĕ uốn ván asăt. Mơ̆ tơlơi ba truh lĕ bơdjơ̆ nao bruă pơjrao kiăo tui lăng tong ten asăt čơđai nge. Anai lĕ tơlơi pơhŭi ƀing amĭ ama čơđai kiăng răng kơđiăng.

- Bơni kơ ơi ia jrao hŏ!