VOV4.Jarai-Tơdơi kơ 5 thun pok pơhai ngă tui jơlan hơdră tla prăk apah wai pơgang ayuh hyiăng glai klô, [uh rơđah pô wai lăng glai klô, jing anom bruă kơnuk kơna hơmâo jao đơ đam lo\n glai kơ plơi pla mơnuih [on sang wai lăng, ba glăi boh tu\ yua lu biă mă, [uh rơđah tơlơi ngă soh glăi tơlơi phiăn pơgang glai rưng hro\ tui [iă, glai klô dưi pơgang ru\ glăi hiam lu tui. Tơlơi ]ih anai, lăi nao kơ boh tu\ yua bruă jao glai rưng kơ ană plơi, mơnuih [on sang wai lăng.

          Kông ty sa ding kơna wai lăng kyâo glai Đak Tô jing sa boh anom bruă [uh rơđah ngă klă bruă anai, jao đơ đam lo\n glai kơ plơi pla, mơnuih [on sang wai pơgang. Hlâo adih, lơ\m aka [u jao glai klô kơ mơnuih [on sang, khă gir run abih pran jua hai samơ\ pơgăn jơlan anai, tơbiă jơlan pơko\n dong, ngă kơ [u [iă ôh đơ đam lo\n glai, phun kyâo pơtâo [ing do\p uă kyâo glai ngă sa h^. Tơlơi pơhing bơblih phrâo mơtam laih khoa moa kông ty hơmâo pơtong glăi, [u hơmâo hlơi wai pơgang klă hloh ôh, pơkă hăng bruă jao glai kơ mơnuih [on sang amăng plơi pla wai lăng. Hmưt [iă pran jua yua hơmâo prăk apah kơ bruă wai pơgang ayuh hyiăng glai klô, truh ră anai, kông ty sa ding kơna wai lăng kyâo glai Đak Tô hơmâo jao brơi kơ 25 boh plơi, gah 6 boh să [ơi tơring glông Đak Tô hăng Tu Mrông wai pơgang lo\n glai gah kông ty ngă pô. Laih jao lo\n glai kơ mơnuih [on sang wai pơgang [uh rơđah tơlơi ngă soh tơlơi phiăn wai pơgang glai rưng hro\ laih, kual glai kyâo hơmâo pơgang pioh pơđ^ kyar hiam tui. Ơi Nguyễn Thành Chung, Khoa git gai wai lăng ngă rah khoa phun kông ty sa ding kơna wai lăng glai kyâo Đak Tô, brơi thâo: [uh rơđah tơlơi tu\ yua mơng glai klô, mơnuih [on sang [ơi lu plơi pla, rơkâo nao ngă hrom wai pơgang glai rưng hrom kông ty, pla glăi kyâo amăng đơ đam lo\n kông ty jao, hlâo adih djơ\ anih mơnuih [on sang ngă h^ hmua: “Tơlơi kiăng mơng kông ty pla kyâo le\, pla brơi kơ mơnuih [on sang. Pla dong mơng thun tal sa truh kơ thun tal pă, lơ\m do\ mă bruă pla, wai lăng răk rem kyâo glai, mơnuih [on sang tu\ mă prăk kơnuk kơna apah bruă wai lăng kyâo glai. Tơdơi kơ abih thun tal pă laih, mơnuih [on sang hlong tu\ mă abih rơnoh prăk jao đơ đam lo\n glai gơ`u wai lăng. Sang hlơi pla kyâo đ^ hiam, wai lăng klă đang kyâo glai gơ`u le\ truh thun tal sapăn phun kyâo hơngô pơprong laih, lăng đ^ bơkơnar, mơnuih [on sang pô `u  anun dưi reh mă ]ai, kơtăk phun hơngô laih anun s^ mơdrô hơmâo prăk kơ `u lu hloh”.

            Lăi pơthâo tơlơi thâo thăi bruă wai pơgang glai rưng, ơi Dương Văn Trị, Khoa anom bruă tơhan pơgang glai kyâo tơring glông Kon Braih lăi tơpă mơtam, hơdră jao kơ sang ano\ mơnuih [on sang wai lăng glai rưng mơ\, djo\p pô anom bruă wai glai amăng tơring glông juăt ngă ăt do\ hơmâo lu tơlơi aka [u gal. Ako\ thun 2016, Khul khoa moa wai lăng bruă tla prăk apah kơ bruă wai pơgang glai rưng tơring glông khom djă pioh glăi rơnoh prăk, pioh jao brơi kơ Keh prăk pơgang hăng pơđ^ kyar glai rưng tơring ]ar Kontum mrô prăk 100 klăk prăk mơng 21 boh sang ano\ mơnuih [on sang. Yua kơ hơdôm sang ano\ anai, lui hơmâo tơlơi arăng dop uă kyâo ]a ]ot amăng đơ đam lo\n glai gơ`u wai lăng. Ơi Dương Văn Trị lăi pơtong, hơdră jao đơ đam lo\n glai kơ mơnuih [on sang wai lăng gêh găl yơh ră anai, `u lăi: “Jao kơ r^m boh sang ano\ hyu tir amăng glai klô ăt [u hơmâo pô krăo lăng lơi tơdah jao kơ plơi pla wai lăng, khoa plơi, tha [on, amra pơpha hrơi mă bruă, hrơi anai 3 ]ô hyu tir `u pô ]ih pioh hrơi mă bruă, rek pioh gru kơnăl. Tơdah [u nao le\, [u ]ih pioh ôh. Tơdơi anai, hơmâo prăk mơng dlông jao glăi kơ plơi pla, khul khoa moa amăng plơi pla anun pơkă lăng tui hluai hrơi nao mă bruă, kual glai pô anai klă, huăi rơngiă kyâo pơtâo, hrơi anai pô anai nao tir djop anun kah [ơk prăk djơ\ hơnong. Hlơi pô nao, arăng amra lăi pơthâo hlơi [u nao hyu tir hrom ]ih pioh anăn [u hơmâo nao mă bruă. Mơnuih mă bruă tơpă, khom pơhaih mơnuih mă bruă [u tơpă. Amăng plơi pla, amra hơmâo tơlơi mă bruă pơhno nao rai, hlơi ngă lu, hlơi ngă [iă kơ` [uh yơh lah rơnoh prăk pơpha lu aset, tăp năng [u pơpha ôh prăk kơ hlơi pô hyu tir [iă đơi hrơi mông. Tơdah jao kơ sang ano\ le\, hơmâo mơn ano\ aka [u gêh gal, đơ đa pô sang tha rơma laih, năm pluh, tơjuh pluh thun hiư\m anăm đuăi hyu amăng glai klô dong le\”.

            Kông ty sa ding kơna wai lăng kyâo glai Kon Plong ră anai glăk wai pơgang rơbêh 56 rơbâo ektar glai rưng laih anun lo\n kyâo pơtâo ăt do\ hơnong, amăng anun giăm 35 rơbâo ektar djop tơlơi gêh gal dưi ba yua kơ bruă pơgang ayuh hyiăng glai klô. Dong mơng thun 2011-2015, kông ty hơmâo ngă hrom hăng 665 boh sang ano\ mơnuih [on sang hăng 7 boh plơi pla, gru\p ngă hrom wai lăng glai rưng. Ơi Vũ Văn Bắc, Khoa kông ty brơi thâo, lăng [uh bruă jao lo\n glai kơ sang ano\ mơnuih [on sang wai lăng [u tu\ yua đơi kah hăng jao kơ abih bang ană plơi pla wai lăng hrom ôh, dong mơng ako\ thun 2016, kông ty jao abih đơ đam lo\n glai kơ 41 boh plơi pla sang ano\ mơnuih [on sang amăng plơi pla wai lăng hrom, lơ\m sa khul 30 boh sang ano\ ngă hrom. Tui hăng ơi Bắc lăi, pioh pơđ^ tui tơlơi glăm ba, gơgrong sit nik mơng mơnuih [on sang, ană plơi pla, amăng bruă ngă hrom wai pơgang glai rưng, anom bruă khom hơmâo hơdră pơtrut pơsur pran jua, [ing tha plơi, khoa [on mơnuih ană plơi đăo kơnang biă mă, djru hrom pơtô lăi, pơtrut pơsur bruă wai pơgang glai rưng tu\ yua hloh: “Hăng mơnuih [on sang djuai [iă mơnuih arăng đăo kơnang amăng plơi pla yom biă mă, boh nik `u jao kơ `u mơtam yơh laih anun ta khom pơđ^ tui tơlơi gơgrong glăm ba kơ pô ơi tha anun hnun kah bruă mă jao ngă mơng tu\ yua, tơdah ta jao bruă kơ gơ\, samơ\ [u hơmâo tơlơi djru sit nik, [u hơmâo tơlơi je\ giăm rô nao rai hăng `u le\, tơnap tap biă mă. Kâo pơphun jơnum [ing tha plơi, khoa [on tui hluai abih bang mơnuih [on sang amăng khul hơmâo sang ano\ ]ih anăn ngă hrom, hur har hyu tir wai pơgang glai klô le\, truh abih thun mă bruă khom hơmâo tơlơi apah bơni lăp djơ\ hnun kah tu\ yua kơ ta”.

                                                            Nay Jek: Pô ]ih hăng pôr