VOV4.Jarai-Hră pơtrun mrô 05 mơ̆ng  khua mua apăn bruă Ping gah tơring glông Lak, tơring čar Dak Lak pơtrun kơ bruă “Khua mua git gai brơi pơblih pơjeh phun pla djuai hlô mơnong rông mơ̆ng thun 2021-2025”, tơdơi kơ sa thun ngă tui hơmâo bang hyu lu anih, mut tơma amăng pran jua ană plơi, ngă tui lui rơmŏn kŏn rin hơđong kjăp kơ mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă kual tơnap tap hloh. Tuấn Anh, pô čih tơlơi pơhing phrâo Gong phun jua pơhiăp Việt Nam dŏ ƀơi kual Dap Kơdư hơmâo tơlơi čih lăi nao “Hơdôm tơhnal mưn klă hiam mơ̆ng Hră pơtrun djơ̆ pran jua ană plơi”.

Anŏ ƀuh rơđah mơ̆ng Hră pơtrun mrô 05 Ping gah tơring glông Lak, tơring čar Dak Lak jing dưi pơtum lu bruă, lu mơnuih amăng glông bruă kơđi čar dơ̆ng mơ̆ng tơring glông trun nao truh pơ plơi pla mơnuih ƀôn sang ngă hrom. Khua mua, mơnuih ping gah ba jơlan hlâo, hăng pran jua mă bruă glăm ba mơtam “jĕ giăm ană plơi, yua kơ ană plơi, djru brơi ană plơi”.

Ƀu mă yua rơnoh prăk kơnuk kơna, đơ đam tơring glông jak iâu mơnuih ƀôn sang djru, ƀing khua mua ngă hrom, mơnuih ping gah gum tơngan; djop sang bruă, anom bruă, sang sĭ mơdrô ngă adơi ayong hăng djop plơi pla mơnuih djuai ƀiă abih bang pơčruh prăk kăk, djru pran jua mă bruă hrom, blơi hơdôm rơtuh rơbâo phun pla brơi kơ sang anŏ ƀun rin; pơtô brơi hơdră pla pơjing, wai lăng. Amăng thun tal blung a mơtam ngă tui, tơring glông Lak pơblih kơtang biă mă amăng bruă pla pơjing, pơblih pơjeh phun pla, pla kyâo ngă tơ-ui amăng čư̆ hong rŏng kơdư kla.

Khua git gai Ping gah tơring glông Lak ơi Võ Ngọc Tuyên nao ƀơk

 phun kyâo pơjeh pơ să Ƀuôn Triết

Pơ ƀôn Dơtu, să Ƀuôn Triêt, tơring glông Lak, hơdôm blah đang hmua lŏn khăng khăi, hmua đang kơdư čư̆ lui raih hĭ mơ̆ng hlâo ră anai pla kyâo tơ-ui yua kơ djop sang anŏ arăng pơpha brơi phun kyâo ba nao pla, pơtô brơi hơdră pla pơjing djơ̆ lăp. Ayong Y Jony Ƀyă (Y Jony Ƀuôn Yă), dŏ pơ ƀôn Dơtu, să Ƀuôn Triêt, tơring glông Lak, hok mơak yua kơ hmao pla kyâo pơtâo hăng pla plah wah phun boh mit pơjeh Thái hlâo kơ bơyan hơjan ră anai đĭ hiam laih amăng 4 sao hmua ñu:

“Sang anŏ gơmơi bơni kơ tơring glông, să hơmâo brơi pơjeh phun pla kiăng pơblih pơjeh djuai phun pla amăng đang hmua gơmơi tui hăng hơdră pla plah wah amăng đang kyâo. Sang anŏ gơmơi amra gir run lu hloh pơđĭ kyar tơlơi bơwih ƀong huă pla phun kyâo boh troh, kiăng mơ̆ng anun dưi pơklaih đuăi mơ̆ng tơlơi ư̆ rơpa ƀun rin”.

Ƀơi să Yang Tao, tơring glông Lak, đang boh mit thái pla amăng đang kyâo mơ̆ng sang anŏ Y Gham Triết, dŏ pơ ƀôn Phôk hmua đang kyâo ñu ăt hơdip  laih tơdơi kơ hơdôm blan trun pơjeh. Y Gham brơi thâo, ƀu kơnong arăng djru hơdôm hơpluh phun kyâo pơjeh pla, ƀing apăn bruă mơ̆ng tơring glông, să, dŏ nao djru pơtô brơi tơl hmua, đang, pơtô brơi mơnuih ƀôn sang thâo hơdră pla pơjing laih anun kyâo đĭ hiam.

Phun pơjeh boh troh 0 nua djru sang anŏ ƀun rin

Thâo hluh dơlăm anŏ yôm mơ̆ng bruă pơblih pơjeh phun pla, lăp djơ̆, Y Gham pơmin amăng bơyan hơjan thun anai pla buă đang kyâo soh amăng đang ksor hmua lui raih mơ̆ng hlâo:

“Sang anŏ gơmơi ăt dưi hơmâo să brơi phun kyâo či pla. Kâo bơni biă mă kơ kơnuk kơna hơmâo djru ba. Kâo čang rơmang Kơnuk kơna brơi dơ̆ng kyâo pơtâo pioh pla amăng đang anai, gir run pơđĭ kyar bơwih ƀong huă”.

Ơi Nguyễn Văn Huyên, Khua git gai ping gah să Yang Tao, tơring glông Lak, brơi thâo, ră anai să hơmâo ƀơk brơi 7000 phun kyâo boh troh, kah hăng boh mit, boh đung dưà xiêm, boh khet, ƀudah ta juăt khom mah kơ 1.473 boh sang anŏ ƀun rin. Hrom hăng anun, să ăt pơkra hơdră brơi ngă tui 22 hơbô̆ hmua pla boh mit thái ƀơi 11 boh plơi amăng să pioh kơ mơnuih ƀôn sang nao ĕp hăng hrăm tui; ăt jak iâu lu anom bruă ngă adơi ayong amăng plơi pla, mơnuih pơdrong asah djru blơi brơi dơ̆ng pơjeh phun pla, ƀơk kơ sang anŏ mơnuih ƀôn sang ƀun rin:

“Ƀing gơmơi hơmâo nao ĕp lăng đơ đam lŏn hmua amăng să, hlâo adih mơnuih ƀôn sang ngă ƀu tŭ yua. Gơmơi brơi mơnuih ƀôn sang thâo pơkă hnong glăi đang hmua gơñu, pioh prăp lui pơblih pơjeh phun pla, djuai hlô mơnong rông tui hăng Hră pơtrun mrô 05. Tơdơi kơ pơtô lăi, gơmơi jak iâu mơnuih ƀôn sang ngă hrom hăng lu anom bruă kơnuk kơna, sang bruă sĭ mơdrô, ăt kah hăng ƀing khua mua, mơnuih ping gah amăng să djru hrom. Amăng să gơmơi jak iâu, djru rơbêh 10 klăk prăk blơi pơjeh phun pla boh mit thái. Phun mit lĕ dưi mă yua lu mơta ăt kah hăng dưi djru lui rơmŏn kŏn rin kơ mơnuih ƀôn sang thun blan pơ anăp”.

Mơnuih ƀôn sang nao pla phun boh troh

Lak lĕ tơring glông hơmâo mrô sang anŏ ƀun rin dong tal dua tơring čar Dak Lak truh kơ 27%. Amăng anun, ƀơi 90 boh plơi mơnuih djuai ƀiă, mrô sang anŏ ƀun rin dŏ 60%. Lu thun laih rơgao, lu sang anŏ mơnuih djuai ƀiă dŏ lui đang hmua soh sel, jing ksor, anun yơh tơlơi ƀun rin ăt dŏ na nao đôč. Ơi Võ Ngọc Tuyên, Khua git gai ping gah tơring glông Lak brơi thâo:

Tơdơi kơ giăm sa thun pok pơhai brơi khua mua, mơnuih ping gah djop gưl nao jak iâu, ƀơk hơmâo 100 rơbâo phun kyâo boh troh či pla, amăng anun lu biă mă ñu boh mit thái, sầu riêng, boh kruăi, boh kuăi dŭng, boh pơô̆ yuan, boh trôl, boh đung hăng nua truh 2 klai prăk. Giăm 10 rơbâo boh sang anŏ ƀun rin dưi tŭ mă pơjeh phun pla laih anun djru pơgiăng nao kơ mơnuih ƀôn sang pla pơbuă amăng đang hmua ksor, hmua kơdư rơbêh 200 hektar lui raih mơ̆ng hlâo.

“Hră pơtrun anai djơ̆ lăp hăng hơmâo boh tŭ yua biă mă laih anun bang hyu amăng pran jua djop mơnuih. Truh mông anai, tơring glông Lak aka ƀu mă yua prăk kơnuk kơna brơi kơ tơring glông ôh, kơnong jak iâu djop sang bruă, anom bruă ngă adơi ayong hăng plơi pla djru ba. Amăng hrơi blan ƀiă đôč mơ̆ng lơ 5/3 truh ră anai hơmâo pla 100 rơbâo phun pla djop mơta. Pơƀuh rơđah tơlơi khăp pap, tơlơi glăm ba mơ̆ng Ping gah, Kơnuk kơna hăng mơnuih ƀôn sang, biă mă ñu mơnuih ƀôn sang djuai ania ƀiă”.

Hră pơtrun mrô 05 mơ̆ng Khua mua ping gah tơring glông Lak, tơring čar Dak Lak dưi pok pơhai hăng hơmâo tŭ mă lu tơlơi tŭ ư mơ̆ng mơnuih apăn bruă ngă khua, mơnuih ping gah hăng mơnuih ƀôn sang. Mơ̆ng anun djru ngă pơblih amăng tơlơi pơmin bruă mă mơ̆ng mơnuih ƀôn sang amăng djop plơi pla, ala ƀôn laih anun pơtrut bruă ngă hmua, pla boh troh, pla kyâo, pok jơlan phrâo pơhrŏ ƀun rin hơđong kjăp ƀơi tơring glông.

            Tuấn Anh čih: Nay Jek –Pơblang