VOV4.Jarai- Kiăng kơ djă pioh, tu\ mă hơdôm ano\ klă amăng tơring glông Tu Mơ Rông, tơring c\ar Kontum, glăk pơjing bruă pơđ^ kyar bơwih brơi tuai c\uă ngui amăng plơi pla hro\m hăng lăi pơthâo gơnam mơ\ng đang hmua, hơdôm phun akha kyâo … kiăng kơ pơtrut pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă – mơnuih mơnam amăng tơring c\ar.

Tu Mơ Rông le\ tơring glông kual ataih, asuek [ơi kơc\ong c\ư\ Ngọc Linh, hơmâo lu ară ia krông, drai ia hăng glai klô sui thun ră anai ăt do\ mơtah hiam, ayuh hyiăng rơ-ơ\ amăng djop bơyan.

Tơlơi klă hiam mơ\ng ayuh hyiăng lo\n mơnai hơmâo djop mơta djuai hlô mơnong, phun kyâo pơtâo yôm, biă mă `u le\, anai le\ anih c\ăt lu phun akha kyâo yôm anun le\ ‘’Quốc bảo – Sâm Ngọc Linh’’.

Tu Mơ Rông le\ plơi pla hơmâo gru grua djru hơkru\ hmư\ hing. Amăng rơnuk blah wang kơdo\ng glăi ayăt Prang hăng Mi, mơnuih [on sang Tu Mơ Rông ha pran kiăo tui Ping gah, tui Wa Hồ, gum pơgôp pran jua, gơnam tam brơi rơnuk blah wang pơklaih rơngai lo\n ia ta.

Anom bruă Ping gah tơring c\ar le\ anih tuai c\uă ngui [ơi Tu Mơ Rông

Ră anai, Tu Mơ Rông ăt do\ djă pioh lu gru grua blah wang mơ\ng đưm hlâo, hơdôm tơdron blah ngă sô adih….

Tu Mơ Rông le\ plơi pla kơ mơnuih djuai ania Sơdang (rơbêh kơ 95% mrô mơnuih amăng tơring glông) hơdip jê| giăm, hơmâo pran kiăng khăp. Lu gru grua hơmâo neh met wa djă pioh.

Hơdôm sang drông glông sui mơ\ng đưm hlâo, hơdôm sang glông tui gru grua djuai ania Sơdang ăt do\ mơ\n [ơi plơi pla kual ataih, asuek anai.

Ră anai, amăng plơi pla mơnuih djuai ania Sơdang [ơi tơring glông Tu Mơ Rông do\ djă pioh giăm 108 ring c\ing hăng lu mơta gông brô| pơko\n anun le\ đing pơng, ting ning, laih do\ng lu tơlơi adôh đưm …

Lu plơi pla do\ djă pioh tơlơi adôh soang, atông c\ing hring hơgor amăng hrơi ngur ngor kah hăng amăng mông ngă yang rơbang kơ djuai ania Sơdang. Lu tơlơi ngă yang hơmâo neh met wa [ơi anai anun le\ ngă yang tong ia, ngă yang bah amăng jang plơi, ngă yang sang drông ….

Gơnong bruă djă pioh gru grua tơring glông Tu Mơ Rông glăk gir run pơphô bruă brơi gong gai [on lan djop gưl hơkru\ mơ`am glăi 200 blah aban ao djuai ania Sơdang.

R^m thun pơphun Hrơi ngui ngor gru grua djop djuai ania, pơplông buh aban ao djuai ania pô, ngui soang mơyun, adôh tơlơi adôh đưm kah hăng pơplông bơrơguăt drơi jăn brơi mơnuih djuai ania [iă…

Neh met wa djuai ania Sơdang [ơi anai juăt ngă hmua pơdai ia [ơi kơc\ong c\ư tre\n tro\n kar hăng tơkai `an lăng hiam biă mă, hmua pơdai mơtah amăng bơyan hroh, kơ`^ lơ\m pơdai tơsă.

Ră anai, mơnuih [on sang [ơi tơring glông Tu Mơ Rông tơlơi hơdip glăk pơđ^ kyar tui lo\n glai pla akha kyâo Sâm Ngọc Linh hăng hơdôm phun akha kyâo pơko\n.

{u djơ\ kơnong pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă đôc\ ôh mơ\, ăt djru pơhro\ trun rin rơpa hơđong kjăp laih do\ng [ơ[rư\ pơjing gơnam brơi tuai c\uă ngui yôm phara [ơi plơi pla.

Mơ\ng hơdôm tơlơi anai le\ akô| phun hăng tơlơi ngă gal kiăng kơ Tu Mơ Rông pơđ^ kyar bruă bơwih brơi tuai c\uă ngui [ơi đang glai hro\m hăng pel e\p gru grua hiam, tơlơi yôm sô hơđăp amăng plơi pla.

Tơlơi hiam [ơi hmua pơdai ]oh rơ`an pơ\ să Măng Ri (tơring glông Tu Mơ Rông)

Thun 2018, tơring glông Tu Mơ Rông tuh pơ alin 500 klăk prăk amăng bruă pơđ^ kyar, lăi pơthâo anih bơwih brơi tuai c\uă ngui [ơi plơi pla pơlir hăng c\uă ngui [ơi đang glai c\ư\ să Măng Ri, pơkra ming anom bruă Ping gah tơring c\ar sô hơđăp [ơi să Măng Ri.

Thun 2019, tơring glông Tu Mơ Rông tuh pơ alin do\ng giăm 500 klăk prăk pơphun bruă djă pioh gru grua yôm phara, pơlir hăng anih gru grua ngă hơkru\ đưm hlâo adih [ơi să Măng Ri hăng đang glai drai ia lu c\răn Đăk Chum II, să Tu Mơ Rông.

Pok pơhai tơlơi c\râo trun mrô 20 mơ\ng Khul apăn bruă Ping gah tơring c\ar Kontum lơ\m ruah hơdôm bruă akô| phun, pơplih phrâo amăng thun 2019 kiăng pơphun, tơring glông Tu Mơ Rông pơsit lu mơta bruă.

Amăng anun boh tơhnal pơlir hăng bruă pơđ^ kyar tuai c\uă ngui amăng plơi pla, c\uă ngui anih gru grua đưm hlâo hăng nao c\uă ngui [ơi đang glai pla akha kyâo …anai le\ sa amăng hơdôm hơdră bruă kiăng pơtrut tơlơi bơwih [ong huă – mơnuih mơnam amăng plơi pla.

Truh ră anai, tơring glông Tu Mơ Rông hơmâo pơjing plơi pla tuai c\uă ngui [ơi plơi Pu Tá pơlir hăng c\uă ngui [ơi anih gru grua ngă hơkru\ Anom bruă Ping gah tơring c\ar sô hơđăp [ơi să Măng Ri hăng c\uă ngui drai ia lu c\răn [ơi să Tu Mơ Rông.

Lăi pơthâo brơi tour tuai c\uă ngui đ^ c\ư\ Ngọc Linh hro\m hăng c\uă ngui [ơi đang glai pla sâm Ngọc Linh; laih do\ng, git gai djop să pơjing gơnam brơi tuai c\uă ngui yôm phara.

Ơi A Rin Ka – Kơ-iăng Khoa Jơnum min mơnuih [on sang tơring glông Tu Mơ Rông brơi thâo: Pơ anăp anai, Jơnum min mơnuih [on sang tơring glông Tu Mơ Rông git gai djop gơnong bruă bơdjơ\ nao đing nao tuh pơ alin hăng iâu pơthưr djop khul gru\p, mơnuih tuh pơ alin mă yua anih tuai c\uă ngui pơlir hăng bruă pơđ^ kyar pla phun akha kyâo.

Tơring glông amra ngă gêl gal hloh kiăng hơdôm anom bruă bơwih [ong s^ mơdrô nao tuh pơ alin, pơjing gơnam yôm phara kiăng pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă rah pơtrut pơđ^ kyar tuai c\uă ngui rah.

Amăng jơlan hơdră pơđ^ kyar bơwih brơi tuai c\uă ngui, tơring glông Tu Mơ Rông lăng să Măng Ri le\ anih tuai c\uă ngui akô| phun. Yua kơ să hơmâo glai rưng ha guai hăng đang glai Ngọc Linh, hơmâo sâm Ngọc Linh hmư\ hing; hơmâo anom bruă Ping gah tơring c\ar sô hơđăp mơ\ng rơnuc\ blah wang.

{ơi Măng Ri hơmâo hơdôm [ut plơi djuai ania Sơdang do\ djă pioh sang sô mơ\ng đưm hlâo … să do\ giăm 200 ektar hmua pơdai sai hăng kơc\ong c\ư\, lơ\m rai pơ anai amăng hơdôm hrơi rơnuc\ blan 10,tuai c\uă ngui amra [uh hmua pơdai tơsă kơ`^ lăng hiam biă mă….

Ơi Nguyễn Bá Thành – Khoa jơnum min mơnuih [on sang să Măng Ri brơi thâo: hơmâo arăng pơsit anai le\ anih akô| phun bơwih brơi tuai c\uă ngui amăng tơring glông, să glăk pok pơhai hơdôm hơdră bruă kiăng pơhưc\ tuai c\uă ngui laih do\ng gir run pơtrut pơsur mơnuih [on sang djop plơi pla, biă mă `u le\ plơi pla tuai c\uă ngui Pu Tá hơkru\ hơdôm bruă djă pioh gru grua kơ djuai ania pô, rơmet agaih jum dar, pơkra ming sang glông djuai ania Sơdang pioh c\ơkă tuai rai ngui amăng plơi.

Nao pơ Măng Ri [ing ta amra [uh hơmâo 3 mơta tơlơi ngui brơi kơ tuai, hơmâo: pel e\p gru grua đưm hlâo; ngui amăng plơi pla, gơnam pơkra mơ\ng mơnuih djuai ania [iă; ngui [ơi đang glai, ngui tơlơi ngui hu\i rơhyư\t hăng c\uă [ơi đang hmua.

Hro\m hăng Măng Ri, Ngọc Lây ăt le\ să hơmâo tơring glông Tu Mơ Rông pơsit pơđ^ kyar bơwih brơi tuai c\uă ngui pơlir hăng gơnam mơ\ng đang hmua.

Ơi Đặng Quốc Dũng – Khoa jơnum min mơnuih ]on sang să Ngọc Lây brơi thâo: să glăk anăp nao pơđ^ kyar s^ mơdrô bruă bơwih brơi tuai c\uă ngui kiăng lăi pơthâo anăn păn hăng s^ mơdrô akha kyâo.

Ră anai să Ngọc Lây glăk pok lu tour tuai c\uă ngui [ơi plơi pla, hyu ngui amăng plơi pla mơnuih djuai ania [iă pơlir hăng bruă lăi pơthâo phun akha kyâo; glăk pơphun man pơdo\ng sang jưh tuai, homestay [ơi djop plơi pla pơlir hăng bruă atông c\ing ring hơgor, djă pioh gru grua yôm phara kơ djuai ania Sơdang …

Tơring glông Tu Mơ Rông c\ang rơmang, bruă pơđ^ kyar bơwih brơi tuai c\uă ngui pơlir hăng hơdôm phun akha kyâo, gơnam mơ\ng đang hmua hăng djă pioh gru grua yôm phara kơ djuai ania Sơdang amra djru brơi Tu Mơ Rông jai hrơi pơplih phrâo.

Siu Đoan : Pô pơblang hăng pôr