VOV4.Jarai - Rơbêh kơ 80 thun, Yă Uyên (H’ Ngher Hmok), djuai ania Êđê, [ơi [ôn Hđơk, să Ea Kao, plơi prong Buôn Ma Thuột, tơring ]ar Daklak, ăt hor kơ bôh thâo ]ing hơgor mơng djuai ania mơn.

{u pơdơi pơtô glăi hơdră atông ]ing kơ [ing ]ơđai, brơi ara\ng mă yua tơdăng ]ing hơgor pioh hơdôm bôh sang ano#, plơi pla atông sit hmâo mông jơnum ngui…

Pô thâo tơlơi đưm Yă Uyên kơnong kơ do# bơngot sa mơta tơlơi: ngă hiưm hơpă dưi djă pioh ]ing hơgor amăng plơi pla.

Găn rơgao 82 bơyan pơdai hmua kơdư, samơ\ Yă Uyên lăng `u a`răng găng hơbe] bal biă. Lăi kơ tơlơi ]ing hơgor, mơta `u [uh rơđah đ^ mơtam: gơnang kơ ]ing hơgor mơ\ kâo hmâo pran jua hăng hơde] hmar. Jua atông ]ing Êđê ta` biă, hmư\ je], dik dăk.

Atông ]ing khom hmâo tơlơi suaih pral, anun juăt `u le\ yua kơ đah rơkơi gơgrong. Samơ\ yua kơ jua ]ing mơ-ak đơi anun Yă Uyên hor hăng hrăm tui dong mơng do# muai:

“}ing juăt le\ đah rơkơi atông. Yua kơ hor đơi anun kâo ăt dưi atông mơn. Kâo thâo atông ]ing mơng kâo ]ơđai. Kâo hrăm tui [ing met wa atông.

Kâo thâo atông ]ing, knah khơk, ]ing ana, ]ing mong… Kâo thâo ayup đing năm, đing tút. Kâo rak pioh kơđiăng biă ]ing ]eh, hơdôm gơnam hơge\t ơi yă pioh glăi…”

Yă Uyên pơtô atông ]ing

Hmâo ha tal ara\ng hyu hơduah e\p  gơnam tam đưm hơđăp rai pơ\ hơdôm bôh plơi pla, lu mơnuih [ơi [ôn Hđơk hmâo s^ laih ]ing, s^ ]eh, pơplih mă hăng prăk kiăng hmâo prăk yua. Yă Uyên [uh ruă pran jua biă; đưm hlâo ơi yă ta khom pơ plih mă lu rơmô kơbao kah mơng hmâo sa ring ]ing yôm.

}ing hơgor  jing laih bơngat bôh thâo mơng mơnuih [ơi kual }ư\ Siăng, dưi tu\ yap le\ gru grua bôh thâo mơng ană mơnuih mơ\, ră anai ană amôn lu mơnuih [u thâo djă rơnak ôh kông ngăn yôm anun. Ră anai đơ đam [ôn Hđơk kơnong kơ do# mă sang Yă Uyên đo#]  djă pioh ]ing.

Hăng [u djơ\ kơnong kơ dưi djă pioh 2 ring ]ing đưm hơđăp đo#] ôh, sang ano# `u do# djă pioh gơnam tam tui phiăn juăt  đưm pơkon dong, kah hăng hơgor, go\ ia kông, ]eh tơpai, grê  kpan… Am^ Mia, tơ]ô Yă Uyên, brơi thâo:

“~u leng kơ pơtô glăi kơ ană amôn hơdră atông ]ing. ~u pơtă ană tơ]ô khom răk pioh ]ing, [u dưi s^ ôh.

Hmâo lu mơnuih găn rai tơ`a blơi, samơ\ `u lăi khom djă pioh kơ ană tơ]ô tơdơi anai hơdôm kông ngăn yôm phăn anun”.

Ră anai, sit amăng [ôn pơ phun ngă yang huă asơi hle [u dah ană nge truh hrơi djop  sa blan, tơkuh thun, huă pơsat, [ong huă ngui ngor…, hơdôm bôh sang ano# leng kơ nao pơ\ sang Yă Uyên hơduah mă yua tơdăng ]ing hơgor ba glăi atông. Samơ\ bruă atông ]ing na nao tui anun yơh hui tui.

Hơdôm mông wa\n, `u juăt ba  ring ]ing hăng hơdôm gông bro\ pơkon rao uă, hơdor glăi kơ hơdôm er atông ]ing mơng djuai ania pô.

Bơngot yua kơ hơdôm bôh yôm phiăn juăt đưm mơng neh wa pô amra rơngiă h^, khă thun tha rơma samơ\ `u ăt gir run pơtô glăi mơn hơdră atông ]ing hơgor kơ ană amôn hăng [ing hlăk ai amăng [ôn lan.

}ing hơgor le\ khom djop mơnuih kah mơng thâo atông. Tui anun mơn [ia\ mơnuih hlăk ai do# hor kơ jua ]ing hơgor anai. Yă Uyên hơning rơngôt biă:

“{ing hlăk ai [u hmâo hlơi hor atông ]ing dong tah, [u hmâo hlơi hor hmư\ jua ]ing dong tah.

Kơnong kơ  [ing tha rơma  đo#] thâo atông ]ing. Kâo  kơnong kơ pơtô brơi kơ am^ ama gơ`u thâo đo#].

Bơ\ [ing ană amôn le\ [ia\ mơnuih đo#] hor hrăm anun [u thâo dong tah. {ơ [ia\ ăt yua kơ [ia\ tal dưi atông ]ing anun [ing ]ơđai ană amôn [u hor hrăm.

Kâo hning rơngôt biă yua kơ [ia\ mơnuih thâo atông ]ing, hor hrăm atông ]ing…”

Hăng djuai ania Êđê lăi ha jăn hăng mơnuih djuai ania [ia\ [ơi kual }ư\ Siăng lăi hrom, jua tơtar mơng ]ing hmâo pơke\ hrom laih hăng asơi huă ia mơ`um hrim hrơi, djă jă amăng jua suă hăng hyơ hyor amăng hơtai bôh, pu\ pơđ^ pran jua hơdôm rơnuk.

Jua ]ing mơ`i mơng hrim mơnuih lom tơkeng rai hăng ăt jua ]ing anun mơn ba gơ`u truh hăng ơi yă pơ\ dêh ]ar atâo adih.

Tui anun mơn tơlơi hơd^p mơda ră anai glăk ngă pơhư\\] ara\ng mut amăng hơdôm guang phrâo, ngă kơnong kơ do# [ia\ mơnuih răk pioh ]ing hơgor, noa bôh thâo đưm mơng djuai ania kual }ư\ Siăng.

Hơdôm mơnuih thâo tơlơi đưm kah hăng Yă Uyên, lom thun jai tha tui jai bơngot sa tơlơi: ngă hiưm hơpă kiăng ]ing hơgor dưi tơtar to# tui truh hơdôm rơnuk tơdơi anai?

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr