VOV4.Jarai - Djuai ania Êđê hmâo hơdôm tơlơi yun suang pha ra kah hăng Ktung Khăk, Ghat khil, Suang jông, Pơpoh hơdor…

Amăng anun, suang ]im grư\ le\ sa amăng hơdôm tơlơi yun suang lu hloh amăng hơdôm mông ngă yang jơnum ngui [udah amăng phiăn ngă yang, rơkâo yang rơbang mơng djuai ania Êđê.

Amăng tơlơi pơmin mơng djuai ania Êđê, ]im grư\ le\ djuai ]im yang, lu tơlơi hrưh pơjing, pơdah pran kơtang hur har.

Djuai ania Êđê lăi le\, hơdôm mơnuih djai kơnong kơ djai drơi jăn, bơngat jua ăt do# [uh mơn [ơi plơi pla hluai tui hơdôm gru ru\p hlô mơnong kah hăng ]im grư\ [udah wăng wil… mơ\ tơdơi kơ tơjuh wot hrưh jing amra dưi tơkeng rai ngă ană mơnuih dong.

Djuai ania Êđê pơmin le\, ]im grư\ jing djuai hlô mơnong mơyang hloh. Am^ Tuir, [ôn Phơng, să Ea Tul, tơring glông }ư\ Mgar, tơring ]ar Daklak, brơi thâo, amăng mông ngă yang lui pơsat (pơthi pơsat), tơlơi yun suang jing tơlơi jak iâu lăi pơthâo pơ pe\ đuăi hlao mơng mơnuih do# hơd^p hăng mơnuih rơngiă kiăo tui ơi yă đưm laih:

“Đưm hlâo, tơlơi yun suang ]im grư\ dưi suang amăng mông pioh atâo. Jua ]ing knah tơtar đ^ hăng hơdôm [ing suang ]im grư\.

Djuai ania Êđê pô hrăm suang kah hăng ]im grư\ glăk por  hăng dlông rơhuông adai. Anai le\ tơlơi yun suang hiam biă”.

Suang ]im grư\ jum dar go\ng drai 

Tơlơi yun suang ]im grư\ pơdah tui gru ru\p ]ang ]im grư\ glăk por prang nao rai hăng dlông rơhuông adai. Tơlơi yun suang jing tơlơi pơke\ hrom kơplah wah tơngan hăng tơkai kiăng pơjing rai tơlơi rơ-un, muan.

Tlâo ]ơđeng tơngan to\ng krah gut trun, dua ]ơđeng tơlui hăng ]ơđeng ania ăt djă pioh hơnong mơn, tơkuai tơngan pơ pư\ tui glông tơkai rơbat hăng drơi pô pơ pư\.

Suang ]im grư\ hmâo 2 hơdră pơdah phun: Sa le\ kơnong kơ yua tơngan pơdah, mă yua tơlơi rơ-un muan mơng tơkuai tơngan, hơdai nao hơdai rai.

Amăng mông ngă yang ]eh, tơdah 5 ]eh le\ hơdôm mơnuih suang dar tơngan đ^ trun 5 wot. Dua le\ tơngan yơr đ^ hloh kơ ako#, tơkai djư\t đ^  rơnang yak rơgao grê kơpan (ngă yang pu\ kơpan).

Lom grê kơpan dưi ba đ^ hăng dlông sang dlông pơhrua hrom hăng jua ]ing, hơgor tơtar đ^, [ing thâo adoh suang ]im grư\ pơ phun pơdah hăng jua mơ`i ta`, rơnang tui jua ]ing.

Yă Hlăk, [ơi [ôn Sah A, să Ea Tul, tơring glông }ư\ Mgar, tơring ]ar Daklak, brơi thâo dong, tơlơi yun suang ]im grư\ kiăng jak iâu [ing yang rơbang hăng bơngat jua ơi yă đưm glăi pơ\ plơi pla amăng hrơi yôm phăn:

“Suang ]im grư\ juăt suang amăng hơdôm hrơi ngă yang pioh kơ ơi atâo. Rơngiao kơ anun, dưi suang amăng mông ngă yang pu\ kơpan, suang jum dar go\ng drai. Tơlơi yun suang pơdah kah hăng ]ăng ]im por ba bơngat jua mơnuih rơngiă nao pơ\ dêh ]ar atâo.

Hrăm suang ]im grư\ tơnap biă, hrăm hơdră ba tơngan kah hăng ]im glăk prang por hăng rơhuông adai, jai hmâo lu mơnuih suang jai hiam hloh. Lom suang amăng mông ngă yang pu\ kơpan, tơlơi yun suang ]im grư\ do# hiam hloh lu biă”.

Lom suang hmâo dơdik jua ]ing kơnah, ngă brơi mông ngă yang jai kơdrưh hloh. Tơlơi atông dưi atông lom suang ]im grư\ juăt tui er jua ]ing ngă yang yua amăng mông ngă yang huă lui pơsat [udah lom pioh atâo.

Băn ao lom suang ]im grư\ ăt pha ra mơn: băn ao dưi mơ`am mơng mrai hiam hloh, mơ`am lu bơnga hloh băn ao juăt ]ut rim hrơi.

Pô thâo phiăn đưm Ơi Thu, [ơi [ôn Yao, să Ea Tul, tơring glông }ư\ Mgar, tơring ]ar Daklak, brơi thâo:

“}ut sum ao tui phiăn juăt đưm lom suang ]im grư\. Hơdôm mơnuih pơdrong kah mơng dưi jak iâu [ing adơi amai gum hrom suang amăng hơdôm tal.

Juăt hmâo năng ai `u mơng 4 [udah 5 ]ô mơnuih đ^ suang tơlơi yun suang anai. Đưm hlâo adih, hơdôm mơnuih dưi suang ]im grư\ le\ [ing đah kơmơi thun tha, lăng pơ pu\”.

Mut hrom hăng jua ]ing, [ing thâo phiăn juăt đưm hăng tơngan hăng tơkai muan amăng băn ao mơ`am đưm, suang ]im grư\ pơdah đ^ ano# pha ra, [u drưp drăp mơn, samơ\ lăng kơdrưh biă.

Ră anai, hrom hăng tơlơi pơđ^ kyar bơwih [ong, hmâo lu bôh thâo mơng anih anom pơkon pơmut rai jai lu tui, kiăng biă tơlơi gum tơngan hrom mơng neh wa amăng plơi pla djă pioh gru grua bôh thâo djuai ania lăi hrom hăng tơlơi yun suang ]im grư\ Êđê lăi ha jăn.

Pơgang ngă tui hơdôm noa yôm bôh thâo djuai ania [u djơ\ kơnong kơ ngă hiam kơ tơlơi hơd^p mơda ôh mơ\, `u do# anăp nao truh pơlar bruă tuai ]ua\ lăng plơi pla pioh kơ hơdôm kual do# djă jă gru grua bôh thâo phiăn juăt đưm./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang hăng pôr