VOV4.K’ho - Tơngai pa do, uă suơn tam tòm plai màk bơh làng bol kis tàm càr Dak Lak gơbàn uă bơta kòp, lơh gơbàn gơmù cồng nha tơnhào, bơta niam ờ uă; geh tu\ gơbàn chơ\t uă. Tàm jơnau ngai do, geh broă tus bal bơh Kỹ sư Phan Minh Tiến, kuang bàng lơh broă kỹ thuật tàm Tập đoàn Lộc Trời geh bơto pơlam bè broă gơsơ\t kòp tàm tòm plai màk.

-Ơ kỹ sư Phan Minh Tiến, tơngai pa do geh ờ uă suơn tam tòm plai màk tàm càr Dak Lak gơbàn ồm rơyas, ồm tòm, chơ\t uă bè kòp chơ\t mhar, chơ\t lơyài tàm tòm tiêu sơl. Dan ồng pà g^t tài bơta lơi mờ broă sơndră mờ kòp do?

Kỹ sư Phan Minh Tiến: Gơwèt mờ tòm plai màk kung geh bơta chơ\t mhar, chơ\t lơyài bè tiêu dê sơl, tài geh uă ngan bơta. Lài ngan là tài bơsềt Fusagium lơh gơbàn, dơ\ 2, di gơlan tài bơsềt Phytophthora lơh gơbàn ndrờm bal mờ gơbàn kòp chơ\t mhar chơ\t lơyài tàm tòm tiêu.

Bơdìh hơ\ tai, gam geh ờ uă bơta ndai tai bè là broă tam, sơnka sền gàr, tàm broă po\ ù, di gơlan gơbàn gơbam dà kung lơh gơbàn ồm rơyas sơl.

Bè hơ\, di lah tòm plai màk gơbàn bơsềt Fusagium ndrờm mờ tàm tòm tiêu, den he gơtùi ngui phan geh lơh bơh Tập đoàn Lộc Trời dê hơ\ là Insurance. He gơtùi ngui 3 kơl dung klài bal tàm thùng phi 200 l^t dà, he tuh tơl bơtô bè hơ\ bơh 4 tus 5 l^t.

Lài mờ tu\ tuh den he pal kah là, lài mờ 1 ngai he tuh ing dà 1 dơ\, tơnơ\ mờ hơ\ 1 ngai hơ\ sồng he tuh sơnơm.

Kờ` sơndră mờ bơta do, den bơh bồ kàl mìu, he tuh sơnơm kờ` rơcang sơndră lài, ba` lời tus tàm tu\ gơbàn kòp hơ\ sồng tuh sơnơm. Bơdìh hơ\ tai, he pal geh broă sơnka niam, hơ\ là tờ rơbòng tơl^k dà niam tòm plai màk in.

Gơwèt mờ bơsềt Phytophthora lơh gơbàn kòp chơ\t mhar, chơ\t lơyài tàm tòm tiêu kung bè tàm tòm plai màk sơl den bơta sùh tàm ù suơn uă ngan. Dơ\ 2 là gơbàn gơtòp tài dà tàm ù. Tu\ 1 tòm chơ\t den lơh gơtòp tus tòm ndai, den tàng he pal tờ rơbòng kờ` tơl^k dà, pleh mờ broă gơbàn gơtòp mờ lơh chơ\t uă tòm plai màk.

-Geh ờ uă suơn tam tòm plai màk gơbàn croan cồng, pàl nha tài geh chi sồc jồp dà. Dan ồng pà g^t bè broă lơh bơta do? Geh bơta sơnơm lơi sơm bời kòp do lah ờ? Mờ broă rơcang sơndră bè lơi?

Kỹ sư Phan Minh Tiến: Tàm mùl màl, a` neh lòt sền uă suơn tam tòm plai màk tàm uă tiah gơbàn chi sồc, jồp dà uă. Tàm mùl màl bơta do kung jăt mờ tơl tiah krơi is, kung jăt tàm tu\ trồ tiah krơi is, kung bè tơngai hòn dờng bơh tòm plai màk krơi is, den gơbàn uă ngan. Kờ` sơndră mờ chi sồc jồp dà den he pal geh broă [ồm sơnơm kờ` sơndră là broă lơh tòm ngan.

He geh 2 broă lơh tòm, lài ngan là tu\ pa go\ ờ uă tòm gơbàn croan cồng là tài bung pơrhê ha là chi sồc, bơta do lơh gơbàn croan cồng. Bè ờs den chi sồc tàm cồng bơnung. Gơwèt mờ bung pơrhê den bơta do he ngui ờ uă bơta sơnơm. Tàm mùl màl, làng bol yal là neh ngui sơnơm bơh Tập đoàn Lộc Trời, bè sơnơm Radiant.

He gơtùi ngui 10 kơl dung klài bal tàm 200 l^t dà, he [ồm. bơdìh hơ\ tai, gam geh ờ uă broă lơh ndai tai bè sơnơm Kinalux, Angun kờ` [ồm tàm suơn tam tòm plai màk in. Di lah he [ồm jơla ir den lơh gơbàn gơtòp virus. Ală tòm lơi neh gơbàn gơtòp virus den tơnơ\ do plai tòm hơ\ ờ niam, den tàng he pal rơcang sơndră tàm ală tơngai krơi is.

Bè he sơndră tàm tơngai tơnơ\ mờ tơnhào là he [ồm 1 dơ\, tơngai dơ\ 2 là tu\ rơ\p bu\t bơkào mờ tơngai dơ\ 3 là tu\ plai gam dềt. Ală tơngai do chi sồc uă ngan, den tàng he pal [ồm sơnơm tàm ală tơngai do kờ` rơcang sơndră lài geh cồng nha rơlao.

-Dan kỹ sư pà g^t tài bơta lơi lơh plai gơjrùh uă, kơmhò plai croan, di gơlan tài bơsềt kòp lơh gơbàn. Broă do lơh bè lơi? Gơtùi ngui sơnơm lơi?

Kỹ sư Phan Minh Tiến: Gơwèt mờ broă gơjrùh plai dềt, kơmhò plai gơbàn croan uă là tài geh uă bơta krơi is. Lài ngan là tài bơsềt kòp, dơ\ 2 là tài ờ tơl phơng lơh gơbàn gơl^k is mờ gơjrùh is plai.

Bơh tàm mùl màl tus sền uă suơn tam tòm plai màk làng bol dê, den làng bol lời plai uă ir; 1 jrang bè hơ\ lời tus 10, 20 nai plai, tàm broă ròng plai lơh gơbàn ờ tơl phơng, ờ tơl BO den lơh gơbàn gơjrùh plai dềt mờ gơjrùh tơn bơkào tàm tơngai hơ\.

Bè hơ\, kờ` geh cồng nha, tơl bơta niam plai den he pal lời khà plai di mơ tàm 1 jrang, ba` lời uă ir den lơh gơbàn gơjrùh plai. Đah công ty Tập đoàn Lộc Trời geh phan Haboro mờ Boomflower kờ` bơtơl phơng tàm tơngai do.

Lài ngan là he ai Booflower tàm tơngai rơ\p bu\t bơkào, geh lơh tơn pràn bu\t bơkào ndrờm bal mờ uă rơlao, dơ\ 2 tai là he gơtùi pơgồp bal mờ Haboro. Phan do geh uă đạm Amino acid mờ geh BO. Bè hơ\, he geh tơl khà plai kung bè di tu\ ai phơng kờ` tòm plai màk ròng plai in.

-Ơ ồng, geh ờ uă bơta ndai tai tàm plai màk, bè plai gơbàn ờ niam bè kơl tao k^t trồ, ha là gơlơh bè neh gơm sin. Dan ồng pà g^t do là kòp lơi? Mờ broă sơm kòp do?

Kỹ sư Phan Minh Tiến: Tàm plai màk di gơlan gơbàn uă ngan kòp krơi is, di gơlan tà bơsềt kòp, di gơlan tài vi khuẩn. Kơl tao k^t trồ là tài gơbàn bơh `ui ha là chi sồc bè bung pơrhê jồp tàm tơngai sơnrờp, tu\ plai dờng den gơbàn ờ niam bè kơl tao k^t trồ.

Gơwèt mờ plai gơbàn kơl tao k^t trồ den he pal koh sơbì gờ` tu\ plai gam dềt. He [ồm sơnơm kờ` sơndră mờ ờ uă chi sồc. bơdìh hơ\ tai, gơwèt mờ broă gơbàn ồm bè gơm sin plai, hơ\ là gơbàn vi khuẩn.

Lài ngan mìng gơbàn ờ uă, dềt, rơhời den gơbàn uă gùt plai mờ gơbàn gơtòp vi khuẩn. Geh ờ uă suơn gơbàn uă ngan là lơh gơjrùh plai mờ khà bơh 70 tus 80%.

Kờ` rơcang sơndră mờ vi khuẩn do, he pal [ồm rơcang sơndră lài tàm tơngai pal gam dềt. He gơtùi ngui ờ uă bơta sơnơm geh lơh bơh đồng. Gơwèt mờ plai gơbàn ală sồt jù tài bơsềt lơh gơbàn den he gơtùi ngui ờ uă sơnơm sơm kòp bơsềt.

Đah công ty Cổ phần Tập đoàn Lộc Trời geh sơnơm Score, he [ồm tàm tơngai plai gam dềt, 3 khàr 100 CC klài bal mờ dà tàm 1 thùng phi 200 l^t. He [ồm tàm tơngai plai gam dềt là geh cồng nha ngan, geh gàr bơsềt kòp.

-Ơi, dan ưn ngài Kỹ sư uă ngan!

Cau cih mờ yal tơng^t Ndong Brawl