Broă dong kờl phe ai hìu bơnhă tus bal tam brê lơh sa mờ tam brê bơdìh dơm chi tàm càr Kon Tum in tŭ do kung ờ hềt gơtùi lơh. Do là broă geh cau ala mat Mpồl duh broă làng bol càr Kon Tum khoă XII sền gròi ngan mờ lùp tàm pơrjum dơ̆ 7 gam geh lơh tàm ƀòn dờng Kon Tum. Cau ala mat ồng Ka Ba Thành, Ƀí thư Huyện ủy kơnhoàl Tu Mrông ờ suk đơs, tài broă dong kờl do gơ wèt Rơndap broă sồ 3 Broă lơh jơnau kờñ dà lơgar bơtàu tơnguh lơh sa – mpồl bơtiàn tiah làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau mờ tiah kơh bơnơm, tŭ do càr kung ờ hềt gơtùi lơh: “Broă dong kờl do tơngai bơh nam 2021 tus nam 2025 tŭ do neh mờr jơh nam 2024 den tŭ lơi hơ̆ sồng lơh. Añ dan sền gròi sồr lơh tơngume do nàng làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau mờ hìu bơnhă làng bol cau Yoan kal ke geh dờp broă dong kờl mờ broă dong kờl do geh lam lơh ngan ngồn tàm rài kis”.

Nam 2024, bă ù dong kờl tam brê bơh càr Kon Tum dê jat broă rơndap lơh là rlau 2 rbô 100 lồ mờ jơnau kờñ dong kờl phe ai hìu bơnhă tus bal sền gàr, tam brê in là rlau 1 rbô tấn phe. Jat ồng Nguyễn Hữu Tháp, Phó Củ tịc Anih duh broă làng bol càr Kon Tum đơs, jơnau ờ hềt gơtùi lơh là tài ală kòl yan gơ rềng tus jơnau cih tàm Sèng 22, Thông tư sồ 12 ngai 20/9/2022 bơh Ƀộ Nông nghiệp mờ Phát triển Nông thôn dê: “Kòl yan tàm do là tŭ do ờ hềt geh jơnau cih mùl màl nàng git khà dong kờl phe jat bă ù, khà cau dipal mờ bơta geh ngan càr dê. Ờ hềt geh jơnau cih bè anih sền sơ wì, ring bal rơndap broă pà phe sền gàr mờ tam brê. Ờ hềt geh jơnau cih bè kâp geh gơnoar yal giă phe tàm kâp càr, kâp kơnhoàl mờ anih lơh broă yal jơnau”.

Gơ rềng tus ală kòl yan pa yal, geh git càr Kon Tum neh geh uă sră nggal yal ală Ƀộ, Gah broă lơh dà lơgar dan geh jơnau pơlam nàng tă bơsong. Bulah bè hơ̆ tus tŭ do, ală Ƀộ, Gah broă lơh dà lơgar kung ờ hềt geh jơnau pơlam mùl màl den tàng càr ờ hềt gơtùi lam lơh broă dong kờl phe ai hìu bơnhă tus bal tam brê lơh sa mờ tam brê bơdìh dơm chi in. Uă jơnau đơs bơh cau ala mat Mpồl duh broă làng bol càr Kon Tum dê đơs là, broă lơh nền gùng dà, broă dong kờl geh mơya lơyài geh lam lơh tàm rài kis gam lơh gơ rềng tus jơnau kờñ bơtàu tơnguh lơh sa – mpồl bơtiàn kung bè broă tơnguh niam rài kis bơh làng bol dê in.

Kung tàm dơ̆ pơrjum do bơh Mpồl duh broă làng bol càr Kon Tum dê, broă hìu bơnhă jơi bơtiàn dồ êt nă cau ờ tơl ù ơm mờ ù lơh sa gam geh đơs uă ngan tàm dơ̆ cribơyai. Uă jơnau đơs bơh ală cau ala mat dê đơs là, geh bơta gơ lin dờng ngan đah jơnau yal mờ bơta geh ngan rài kis làng bol dê. Jat jơnau yal bơh Anih duh broă làng bol càr Kon Tum dê, kờp dŭ tàm 6 nhai bồ nam 2024, khà hìu bơnhă jơi bơtiàn dồ êt nă cau bơh càr dê geh ù ơm mờ ù lơh sa ndrờm geh 99,3%. Mơya mò Phan Thị Thủy, Kwang atbồ Ƀan Niam chài – Mpồl bơtiàn gơ lơh ờ suk ngan đah khà kờp mờ bơta geh ngan rài kis làng bol dê: “Mùl màl gam gơlik geh bè do, dùl nơm hìu den geh 2, 3 hìu bơnhă ơm kis tàm hơ̆. Kung mìng là sa, nggui nhơl tài ờ geh ù lơh sa. Đơs ngan gơ là bè hơ̆. Pal kờp dŭ bè lơi nàng bơsong dùl bơnah, ai dilah he mìng jat tàm ală khà kờp den kal ke ngan”.

Cau ala mat Mpồl duh broă làng bol càr Kon Tum đơs là, broă bơsong bơta ờ tơl ù ơm, ù lơh sa ai hìu bơnhă jơi bơtiàn dồ êt nă cau in ờ mìng dong hìu bơnhă rƀah gàr kơ̆ kơljap rài kis mờ gam tơnguh tai bơta pin dờn tàm bơta đơng lam bồ bơh Đảng, Dà lơgar dê; pơgồp bơnah sơlơ tơnguh tai, lơh kơ̆ kơljap bơta tam klac bal jơi bơtiàn, gàr kơ̆ lơngap lơngai, rơndap tap sèng mpồl bơtiàn tiah jơi bơtiàn dồ êt nă cau, tiah nhàr dà lơgar bơh dà lơgar dê. Bè hơ̆ den tàng broă lam lơh broă dong kờl do pal di mờ bơta geh ngan. Cau ala mat Ồng Xiêng Thanh Phúc song dơpă đơs, ồng ờ geh bơta pin dờn tàm khà kờp dŭ jơh gùt càr mìng gam mờr 1% khà hìu bơnhă jơi bơtiàn dồ êt nă cau ờ tơl ù ơm mờ ù lơh sa: “Añ ờ đòm tàm khà do. Să tờm añ dê gŏ ờ hềt di, gŏ gơ lơh gam ờ suk. Mùl màl bol he gŏ tiah làng bol jơi bơtiàn dồ êt nă cau lòt tiah lơi kung gŏ ờ geh ù ơm. Hơ̆ sồng ù lơh sa ờ tơl uă ngan. Jơh bal tàm ƀòn Nông Nội, do là ƀòn bơtàu tơnguh ngan rlau jơh xã Đăk Nông dê den kung gam uă ngan hìu bơnhă ờ tơl ù ơm, ù lơh sa. Bol he lơh bè lơi nàng geh khà kờp ngan ngồn”.

Jơnau yal bơh gah lơh broă geh gơnoar càr Kon Tum dê ai gŏ, rlau 10 nam do lam lơh gùng dà, broă dong kờl bơh Đảng, Dà lơgar dê, càr neh dong kờl ù ơm mờ ù lơh sa ai rlau 16 rbô 100 hìu bơnhă jơi bơtiàn dồ êt nă cau in. Tŭ do, gùt càr gam mờr 3 rbô 900 hìu bơnhă jơi bơtiàn dồ êt nă cau ờ tơl mờ ờ geh ù ơm, ù lơh sa.