Tàm hìu jòng, tềng gah bơnhă ồs, hìu ồng Y Choen Niê, kis tàm ƀòn Tría, xã Ea Tul, kơnhoàl Cư̆ Mgar, càr Dăk Lăk chờ hờp yal bè kàl tơnhào kơphe geh uă. Jăt ồng Y Choen Niê đơs, hìu ồng kis mờ broă lơh kơphe bơh uă nam. Bơh ală broă bơsram tàp bè bơta chài tam, tuh dà mờ ai sơntìl, hìu ồng neh tơmù geh priă tă, mơya kung gam gơguh cồng nha. Bơh tŭ hơ̆ klàs mờ rơƀah kơl jăp: “Tàm ƀòn lài do kal ke ngan, mơya tŭ do kơphe geh, tam tiêu, tam sầu riêng. Cau lơi rơƀah geh dà lơgar dong kờl. Dà lơgar ờ sơbì làng bol kòn cau Rơđê. Ờ di là pas mơya neh tơl sa”.

Lơh ngan klàs mờ rơƀah mờ bơh bơta pràn să tờm dê, ờ kơ̆p tàm broă dong kờl bơh dà lơgar dê, neh lơh tam gơl ờ mìng rài kis bơh làng bol mờ gam là muh măt ƀòn lơgar neh niam. Jơnau lơh ngan do tơlik bơh broă geh uă cau lơh sră dan lik bơdìh hìu rơƀah nàng ai wơl bơnah dong kờl bơh dà lơgar ai cau ndai in. Ân Nghĩa là xã gơtìp kal ke kơnhoàl Hoài Ân, càr Bình Định dê. Bŭ lah rài kis ờ hềt jơh kal ke, mơya 2 nam pa do, geh uă làng bol kis tàm xã Ân Nghĩa neh lơh sră dan cih măt lik bơdìh hìu rơƀah. Bơdìh mờ nùs nhơm lơh is nàng brồ guh klàs mờ rơƀah, làng bol pơlam bal gàr nùs nhơm niam, tam pà bal broă dong kờl ai ală cau gơtìp kal ke rơlao mờ să tờm in. Hơ̆ kung là jơnau kơlôi bơh ồng Nguyễn Trọng Yêm dê tŭ lơh sră cih măt dan lik bơdìh hìu rơƀah tàm xã Ân Nghĩa: “Tŭ do neh gŏ hìu geh tơl ngui tơl sa bloh, ờ geh bơta lơi kal ke den tàng lời wơl ală cau ndai in nàng ală cau hơ̆ geh dờp”.

Geh uă ală hìu rơƀah kis tàm ƀòn mờ priă geh mìng là bơh broă lơh sa suơn sre, brê bơnơm, lơh ka. Mờ bơta tờm “jơh dà kơlhề là jơh priă”, cau rơƀah mờ ndrờm mờ rơƀah là ală cau ƀuơn gơtìp aniai ngan tềng đăp mờ ală bơta tam gơl ờ niam bơh lơh sa dê, bal mờ bơta gơrềng bơh rềs àr trồ tiah, kòp gơtờp ha là ală rềs àr ni sơna tàm rài kis. Den tàng, jăt ồng Bùi Sĩ Lợi, lài do Phó Củ ñiệm Ủy ƀan bè ală bơta tàm mpồl bơtiàn Quốk hội dê đơs, bơta tờm nàng lơh gơmù rơƀah kơl jăp là lam brồ guh mờ hòi jà geh jơnau kơlôi sơnơng mờ bơta pràn bơh să tờm làng bol dê: “Kờñ tơmù rơƀah kơl jăp pal geh broă tơrgùm bal jơh ală bơta pràn bơh jơh ală broă lơh he dê hòi jà, geh bal ală mpồl lơh sa kă bro, geh bal làng bol, geh bal cau rơƀah, ală mpồl lơh broă cíñ trị mpồl bơtiàn tus bal, hòi jà bơta geh bơta pràn uă ngan, ờ mìng dà lơgar, dà lơgar ờ jai kong jơh mờ să tờm cau rơƀah kung pal lơh ngan brồ guh nàng ai geh bơta pràn”.

Broă lơh jăt jơnau kờñ dà lơgar tơmù rơƀah kơl jăp tơngai bơh nam 2021 tus 2025 neh ai geh jơnau tơrgùm bal tơmù rơƀah uă bơta geh nùs nhơm tơrgùm bal wèt tus bơta kơl jăp, tơmù bơta gơtìp rơƀah wơl mờ gơlik rơƀah wơl; dong kờl cau rơƀah, hìu rơƀah brồ guh nàng geh rài kis tơl sa, geh tìp mờ ală broă lơh drơng ala mpồl bơtiàn tờm jăt khà rơƀah uă bơta dà lơgar dê, tơnguh uă bơta niam rài kis. Lơh ngan geh khà hìu rơƀah jăt khà rơƀah uă bơta geh sùm khà gơmù bơh 1 tus 1,5% tàm 1 nam; khà hìu rơƀah làng bol kòn gơmù 3% tàm 1 nam; 30% kơnhoàl rơƀah, 30% xã gơtìp kal ke tàm tiah jăt gah dà dờng, jăt gah dà lềng mờ tiah bồt lik klàs mờ bơta rơƀah, bơta kal ke ngan; khà hìu rơƀah tàm ală kơnhoàl rơƀah gơmù bơh 4 tus 5% tàm 1 nam. Ƀộ trưởng Ƀộ Lao động Thương biñ mờ Xã hội ồng Đào Ngọc Dung đơs: “Jơnau kờñ bol he dê là tơnguh uă rài kis làng bol. Den tàng chờ bè cồng nha pa do mơya broă tơmù rơƀah he dê pơn jăt tai là ală bơta lòng uă ngan. Tài ală cau geh tơl pràn klàs mờ rơƀah, ală cau geh tơl pràn klàs mờ rơƀah, ală tiah ƀuơn klàs mờ rơƀah den he neh bơsong geh. Gam tŭ do là ală tiah kal ke ngan, ală tiah tờm rơƀah he dê là làng bol kòn cau, mờ mìng là tiah ngài. Den tàng, broă kờñ tìp bơh he dê là lơh jăt jơnau kờñ tơmù rơƀah uă bơta mờ kơl jăp, bal mờ bơta tơrgùm bal”.

Nàng broă tơn jơh jơgloh tơmù rơƀah geh mùl màl tàm rài kis gam uă broă pal lơh. Hơ̆ là broă lơh ală broă dong kờl jăt tàm tơngu me khoa họk, ală jơnau kờñ di mờ mùl màl dê, di broă, di anih mờ tơl tiah, tơl mpồl cau nàng pleh mờ bơta rah rài ờ tơrgùm bal. Hơ̆ là broă bơyai lơh pràn mơya pal geh nùs nhơm niam, nàng làng bol rơƀah tam gơl jơnau git ờ dờp mờ rài kis rơƀah, bơh tŭ hơ̆ klàs mờ rơƀah kơl jăp, bơtàu tơnguh mờ bơh bơta pràn bal mờ bơta ngăc ngar làng bol rơƀah dê.