VOV4.K’ho - Tam klac bal ròt bơta kuơ lơh geh tàm broă tam kơphe kơ\ kơljap là rơndap broă pal geh tàm tơngai mut gơ rờm bal. Tàm rơndap broă lơh bal do, tàm xã Quảng Tín, kơnhoàl Dak Rlâp, càr Daknông, Mpồl lơh sa kă bro tàm [òn lơgar neh dong kờl cau lơh broă sa tam kơphe kloh, kơ\ kơljap. Bulah pa mut lơh tàm 2 nam, mơya broă lơh tam kơphe kơ\ kơljap geh bơta lơh bal đah mpồl blơi mờ cau lơh broă sa neh cèng wơl ală tềl tơng go\ niam ngan:

Nam 2017 là nam dơ\ 2 hìu nhă bi Phan Văn Vũ ơm tàm xã Quảng Tín ki\ sră pơrgon tam kơphe kloh niam mờ kong ti TNHH Bốn Hiệp. Mờ rlau 2 lồ kơphe, lài do [ồm dà, ơn phơng jat mờng chài den tàng geh nam den tơnhàu geh uă, geh nam den tơnhàu ờ geh, cồng nha lơh geh ờ mìng lơyah mờ ờ kơljap tai. Nam 2016, bi Vũ tus bal tàm broă lơh tam kơphe kơ\ kơljap, geh kong ti blơi kơphe pơlam bơta chài bè broă lơh ringbal tờm kơphe in bơh broă tam, sơngka sền gàr tus [ồm dà, ơn phơng, ngui sơnơm rơcang sơndră kòp tu sa aniai… Lài do, pah tu\ tus nhai prang, hìu nhă sùm pal [ồm tơl tờm kơphe bơh 800 tus 900 lít dà, mơya tu\ do mìng kờ` bơh 400 tus 500 lít dà, mơya tờm kơphe kung gam gơs tơlir tàm nhai prang duh. Bulah tus bal broă lơh tam kơphe kơ\ kơljap, hìu nhă pal bơcri uă rlau tai bè ngai lơh broă sơngka sền gàr mơya ờ duh pal kơlôi rơcang bè anih tơlik tac. Ờ mìng bè hơ\, tu\ lơh geh khà tơl kơphe kloh, mpồl lơh sa kă bro blơi kơphe ndrờm blơi mờ khà priă jơnhua ngan cau lơh broă sa in. Bi Phan Văn Vũ pà git: “Nđờ nam lài do, a` tac kơphe bè ờs den khà priă lơyah rlau, mơya tu\ do geh kong ti kơphe kloh niam bơcri blơi jơh phan lơh gơs den tac yòm rlau mờ geh priă cồng uă rlau. Lài do, pic den pa dum bơh 80 tus 90% là pic jơh, tu\ do kơphe kloh niam den pal dum bơh 90 tus 1005 den hơ\sồng a` pic jơh. Nam do trồ tiah niam, kơphe nam do niam rlau mờ nam lài, tơnhàu geh rlau 4 tấn, mơya nam do ngan là pal geh rlau 5 tấn tàm 1 lồ.”

Ndrờm mờ bi Phan Văn Vũ, ồng Nguyễn Trọng Việt ơm tàm xã bal, kung neh tus bal tam klac mờ mpồl lơh sa kă bro nàng tam kơphe kloh, geh dờp uă bơta kuơ bè dong kờl sơntìl niam, geh tus bal ală ơdu\ bơto pơlam bơta chài bè sơngka sền gàr, rơcang sơndră kòp tu sa aniai, tơnhàu mờ lơh gơlik, prap gàr kơphe. Kuơ màng, ală hìu nhă lơh broă sa geh kuang bàng kỹ thuật pơlam tơn bơta chài ngui sơnơm sền gàr phan tam tàm broă rơcang sơndră kòp tu sa aniai, [ồm dà tềm pềr, ơn phơng ringbal, tơmù dimơ [ơ\ [ơl tiah ơm kis. Ồng Việt đơs là, broă tam kơphe kloh niam ờ mìng dong suơn chi geh cồng nha tơnhàu uă, kơ\ kơljap mờ gam gàr niam pràn kơldang să jan cau lơh broă sa in tai: “Đơs bal suơn a` dê nđờ nam lài lơh kơphe bè kơphe tac tàm drà kă bro den go\ ờ kơljap, tài khà priă tam gơl, tu\ do lơh jat broă lơh kơphe kloh niam kung gàr kơ\ khà priă, đơs bal a` kung pal sơlơ ơn phơng mờ sơnơm, mơya ờ ngui sơnơm sền gàr phan tam tai mờ ngui sơnơm sinh học. Bơto pơlam tam kơphe kloh niam den drơng jat jơnau kờ` làng bol dê niam ngan, a` cèng uă bơta git wă nàng làng bol in ngui.”

Tàm kơnhoàl Dak Rlâp, ală nam pa do, tam kơphe kloh jat ală khà tơl dunia ngai sơlơ geh uă cau lơh broă sa ngui. Tu\ do gùt kơnhoàl neh geh mờr 3 rbô lồ kơphe bơh rlau 3 rbô hìu nhă dê tam jat broă lơh do, khà do gơguh uă rlau mờr 2 dơ\ pơn drờm mờ nam 2014. Cồng nha tơnhàu kơphe kơ\ kơljap sùm, geh bơh 4 tus 4 tấn mờ gùl tàm 1 lồ.

Ồng Trương Công Hiệp, kuang atbồ Kong ti TNHH Bốn Hiệp, xã Quảng Tín, kơnhoàl Dak Rlâp đơs là, kơnờm bơta lơh bal bơh ală mpồl lơh broă sa mờ cau lơh broă dê bơh gơnoar atbồ tàm [òn lơgar halà mpồl lơh broă, ală cau geh bơta kờ` ndrờm bal mờ bă kơphe kơ\ kơljap jat khà tơl dunia ngai sơlơ uă. Bal mờ hơ\ neh dong làng bol geh mut tàm drà kă bro, tac kơphe mờ khà priă jơnhua rlau, tơnguh cồng nha lơh sa, tơnguh priă lơh geh cau tam kơphe in: “Dùl bơta kal ke ngan rlau jơh là bơh sơn rờp he ờ hềt jòi geh anih tơlik tac, tu\ do khi neh git, tu\ hơ\ den khi jòi tus kơphe kloh den tàng nam do ngan lơh geh cồng nha. Sơlơ ngai den kòn bơnus geh jòi jat dùl rài kis ờ gơtìp aniai tài bơh bơta khih, phan bơrlu\ lơh aniai tus pràn kơldang să jan den bơh hơ\ a` sơnơng là, phan geh bơta niam kung lin rlau.”

Broă ală hìu nhă lơh broă sa lơh bal mờ mpồl lơh sa kă bro tàm broă tam kơphe pơgồp bơnah tơnguh cồng nha lơh geh, bơta niam kơphe, tơnguh priă lơh geh, sền gàr tiah ơm kis. Broă lơh do neh pơgồp bơnah tơnguh bơta niam phan lơh gơs, wèt tus broă bơt bơtàu mờ bơtàu tơnguh mat sơnđan kă bro ai kơphe Daknông in tàm tơngai tus.

                  Cau cih mờ yal tơnggit K’Duẩn