Tàm ơdŭ dà Mỹ, gơ wèt Anih tờm sền gàr dong kờl kơnòm dềt kwĕt kơlte Vi Nhân mờng hòi là “hìu bơsram is rơmis Vi Nhân” tàm ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk, 6 nă kơnòm bơsram nggui lềr wềl gùt dar ùr pơgru. Mờ điện thoại ngăc ngar mờ tô ri dềt, ùr pơgru mờ kơnòm bơsram bơtê bal dà Mỹ bơh ală jơnau đơs crih.
Ai tàm ơdŭ bơsram gùng đơs crih ơm dồ gah, klau pơgru gam pơnđềm 2 nă kơnòm bơsram bơtê pĕ đờng. Ơdŭ rềp kềng, 4 nă kơnòm bơsram gam bơsram akhar mpờl (Braille). Ùr pơgru Lê Thị Kim Cúc yal: ơdŭ geh uă kơnòm bơsram tàm sơnam krơi is, jơnau tơl pràn gĭt wă mờ wă wờng jơnau bơsram kung ờ ndrờm gơ̆p bal. Tơl nă pơgru mìng gơtùi bơto pơlam tơl mpồl, gơ jăt tàm bơta tơl pràn gĭt wă, iăt, wờng bơh tơl nă oh dê. Ùr pơgru Lê Thị Kim Cúc, đơs: Pa mŭt den ală oh ờ gŏ gĭt bơta lơi, lài ngan là ală oh ờ sền gŏ, geh ală oh là kòn jơi bơtiàn dồ êt nă cau ờ gŏ git dà Yoan. Ală oh măt àng den neh kal ke rao, mơya ală oh jơngo măt den sơlơ kal ke tai. Jơh ală broă he ndrờm pal bơto jơh, hơ̆ sồng bơto akhar mpờl. He bơto hơ̆ sồng ală oh gĭt, ală oh lòt bơsram dờng rlau lik klờng mờ geh broă lơh broă sa. He gŏ ală oh kung ndrờm bè ală kòn dềt bè ờs sơl, ờ gŏ geh bơta krơi is ờ. Añ sơning bơto tàm anih lơi kung bè hơ̆ lơm den tàng đềt mềr tàm do tus tŭ do.
Là Anih tờm sền gàr dong kờl kơnòm dềt kwĕt kơlte, hìu bơsram is rơmis Vi Nhân tŭ do geh rlau 200 nă cau bơsram, sơnam bơh 2 tus 20 sơnam, bal mờ ală ờ niam ờ wil tơl tàm să jan bè jơngo măt, tĭ tồr, ờ niam tàm bồ tơngoh, ờ niam tơngoh nggờc, bồ tơngoh ờ seh ờ ngar…Ală oh tus bơh uă càr, ƀòn dờng, jơh ală là cau jơi bơtiàn dồ êt nă cau lơm, geh rài kis kal ke. Mờ rlau nggùl khà cau bơsram ơm sa bĭc tơn tàm anih tờm do, tơl broă ơm kis, bơsram sră bơh ală oh dê dê ndrờm geh ală ùr bơsram jơnau yàng Bàp (gam hời là sơ) jăt cau gơnoar bơto Phaolo (Yàng Bàp, Hìu yàng Ban Mê Thuột) dờp lơh. Jăt ùr bơsram jơnau yàng Bàp Nguyễn Thị Nhiệm, ătbồ ơm sa tơn tàm anih tờm do, ală oh geh bơto pơlam tơl broă, bơh broă còp să, dan gơnoar, dan să, ưn ngài mờ gĭt sền gàr is să jan, tơnơ̆ hơ̆ sồng tus ală jơnau gĭt wă tàm sră pơ àr. Ùr bơsram jơnau yàng Bàp Nguyễn Thị Nhiệm, đơs: He đơs ală oh ờ wờng mờ he pal lơh lài nàng ală oh in gŏ tơnơ̆ hơ̆ rơ̆p đòm jăt bè hơ̆ tơn. Geh dồ bơta gơ niam ngan hơ̆ là tŭ jờng rơ ală oh tềng đăp mpồl gal cau den dơ̆ tơnơ̆ ală oh rơ̆p jơh nùs rlau. Geh tŭ he ờ hềt wă wờng jơh ală oh, he kung pal bơsram mờ ală oh sơl, sồr ală oh bơto ƀà he in jơnau đơs lơh tềl sơñio. He gŏ gơlơh kal ke den dồ êt, kung geh mơya he gŏ bơta chờ hờp uă rlau.
Bal mờ bơto sră, bơta chài đơs crih tam ya- wăc rùp, anih tờm Vi Nhân gam bơto ală broă, bè: mai phan, lơh phan dơm chi mờ tê, tàñ phan dă, in biài bơrteh, massage nàng lơh geh broă lơh broă sa ai cau bơsram in. Mờr 30 nam do, bơh “hìu bơsram” do neh geh uă rơnàng cau bơsram tih dờng, mŭt gơrờm bal mờ mpồl bơtiàn. Bi Lê Hoàng Gia Hưng ơm tàm ƀòn drà dờng Buôn Hồ, càr Dăk Lăk neh geh tŭ geh ròng siam sền gàr mờ bơsram tàm anih tờm do. Bi Lê Hoàng Gia Hưng pà gĭt, bơh anih tờm do, bi neh geh bơtơl tai pràn nàng brồ guh lik klờng kao đẳng mìng gah gùng đơs crih, mờ rê wơl anih tờm do bơto gùng đơs crih ai ală rơnàng tơnơ̆ do in. Bi Lê Hoàng Gia Hưng, đơs: Gơ wèt mờ ală cau kwĕt kơlte, is ồn là jơngo măt, kal ke ngan tàm broă bơsram kung bè rài kis, lòt rê. Mơya kơnờm bơta pơndờm pơnđiang bơh hìu bơnhă dê, is ồn là ală ùr bơsram jơnau yàng Bàp dê sùm ơm rềp bal mờ he. Ală ùr bơsram jơnau yàng Bàp bè là cau mè, cau pơgru jơh nùs dong kờl nàng he in sơrlèt ală kal ke, dong he lơh gơs jơnau kơ̆p kờñ là tơnơ tŭ jơh bơsram rê wơl mờ ngai do den he kung chờ hờp ngan tŭ geh lòt bal mờ ală oh jơnau bơsram gùng đơs crih.
Ùr bơsram jơnau yàng Bàp là Bùi Thị Ngọc Liên, drơng kơnòl broă Anih tờm Sền gàr dong kờl kơnòm dềt kwĕt kơlte Vi Nhân pà gĭt, tus bal bơto mờ sền gàr dong kờl tàm hìu bơsram bal mờ ùr bơsram jơnau yàng Bàp gam geh mờr 30 nă pơgru mờ cau lơh broă dong kờl is. Sùm mờr 30 nam do, khi sùm jơh nùs jơh tồr dong kờl uă kơnòm dềt sơrlèt gan bơta ờ niam ờ wil tơl tàm să jan. Mò Bùi Thị Ngọc Liên, đơs: Ală ùr bơsram jơnau yàng Bàp chờ hờp ngan tŭ sền gŏ ală oh tih dờng, ngan là geh ală oh tơnggơs hìu bơnhă, geh oh geh kòn mờ kis chờ hờp. Jŏ jŏ geh tŭ ală oh wơl rê wơl, ờ mìng rê dồ nă să is lơm mờ lam bal jơh dồ hìu bơnhă he dê rê bal tơn. Ală oh sùm sền ală ùr bơsram jơnau yàng Bàp là cau đềt mềr gơboh kờñ ngan bơh he dê, ală ùr bơsram jơnau yàng Bàp chờ hờp ngan bè bơta hơ̆. Bơto bơtê ờ gŏ di là nàng he kờp nđờ nă halà kờñ geh pơneh pơnrơ, mờ broă là nàng gŏ ală oh tơnơ̆ do mŭt tàm rài kis gơtùi chờ hờp, tih dờng, gơtùi ơm kis is mờ là dồ nă cau niam ai mpồl bơtiàn in.
Bulah gam uă kal ke, bòl glar, bơta gơn kơnờm nàng tơl nă pơgru tàm hìu bơsram is rơmis Vi Nhân sơlơ lơh ngan, đềt mềr mờ broă lơh “bơto cau” là pah ngai gŏ tơl nă cau bơsram tih dờng, sơrlèt bơta kơryan kal ke, mờ mŭt gơrờm bal mờ mpồl bơtiàn. Anih tờm ờ mìng ai tơl bơta, tŭ niam nàng kơnòm dềt in brồ guh mờ gam pơgồp bơnah lơh gơrề ală bơta kwơ niam bơnĕ tàm rài kis.
Viết bình luận