Tiah đah Tô măt tơngai Mŭt dà lơgar mờ tiah rềp bal geh 14 càr, geh ù tiah broă lơh kwơ màng bè lơh sa mpồl bơtiàn, sền gàr dà lơgar, bơta lơngăp lơngai, lơh broă bal mờ lơgar ndai; geh 30 jơi bơtiàn dùl êt nă cau ơm kis bal, tàm hơ̆ khà kờp làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau geh di pơgăp 65%, gal ngan là ală kòn cau: Mông, Tày, Thái, Mường, Nùng...

Tàm 5 nam do, ală ù tiah tàm tiah làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau tiah đah Tô măt tơngai Mŭt dà lơgar bal mờ tiah rềp bal neh lơh geh rơlao 860 broă lơh gùt làng bol sền gàr bơta lơngăp lơngai dà lơgar mờ mờr 46 rơbô anih broă lơh tơrlòng geh lơh uă tàm uă ù tiah, gah lơh broă.

Uă broă lơh geh cồng nha, geh bơta gơrờm bal pràn kơl dang bè: “Mpồl lơh tam gơl gĭt gơjrañ sang glài, bơto bơtê, dong kờl cau gơtìp tìs gùng mŭt gơrờm bal mpồl bơtiàn” bơh càr Sơn La dê; “Hìu pơrjum gah jăt yàng bè ờs gàr niam bơta lơngăp lơngai tàm ƀòn Giàng Ly Cha” càr Lai Châu dê; “Săp ntas klờng lơngăp lơngai tàm hìu yàng bàp Mường Riệc” càr Hoà Bình. Ồng Giàng A Pao, cau tàm mpồl jăt yàng Tin Lành Báp-tis Việt Nam tàm ƀòn Sam Lang, xã Nà Hỳ, kơnhoàl Nậm Pồ, càr Điện Biên pà git: “Bol añ tus bal mpồl atbồ sền gàr is kung kal ke ngan sơl, kung ờ geh priă dong kờl lơi sơl. Mơya bol añ git di lah ờ geh mpồl atbồ sền gàr is do, ƀòn geh uă bơta kal ke nàng bơsong. Tŭ lòt bơsong ală jơnau tam lơh dềt kung geh tŭ gơtìp làng bol lah, kung kal ke ngan sơl. Bol añ neh lơh ngan mblàng nàng làng bol in git, nàng làng bol in git mpồl atbồ sền gàr is bol añ dê, làng bol iăt, di den ring bal, bơsong”.

Jăt jơnau yal bơh kwang àng ală xã, bơh lơh broă bơh ală broă tơrlòng lơh, làng bol neh ai geh mờr 70 rơbô jơnau tơngit geh gơrềng tus mờ bơta lơngăp lơngai; uă jơnau tơngit geh kwơ, dong kờl mpồl lơh broă geh gơnoar lùp khào, jòi sền rơlao 13 rơbô 300 dơ̆ broă, kŭp ing rơlao 11 rơbô 500 nă cau...

Tàm 5 nam, làng bol neh tus bal pơlam lik nàng geh toh glài mờ jòi kŭp rơlao 900 nă cau dô pleh mờ broă cah rơña kŭp glài, cau tìs dô pồn; tus bal atbồ, lơh tam gơl gĭt gơjrañ sang glài, bơto bơtê, dong kờl rơlao 3 rơbô 700 nă cau gơtìp tìs tàm mpồl bơtiàn; koh sơbì git nđờ rơbô rơbô thơ̆k vuông ù tam jrào sơke... Là cau lam lài geh pơnrơ ngan tàm broă tus bal sơndră mờ ma túy, ồng Sồng A Dính, kra ƀòn, cau geh bơngă pin dờn tàm xã Hang Kia, kơnhoàl Mai Châu, càr Hoà Bình yal: “Añ pal mblàng yal oh kòn añ in lài, oh kòn lơh jăt niam den hơ̆ sồng he đơs ƀòn lơgar dờn. Añ bơto bơtê oh kòn bañ ngir chu jrào, bañ lơh tìs mờ adăt boh lam... Cau ngir ờ bài lòt ơ̆t ngir añ tus tàm hìu nàng pơlam  lòt ơ̆t; cau dô tài gơtìp tìs añ kung tus bal mờ ơruh pơnu, cau ùr, cau ling yau lòt mblàng yal... Geh ală cau lòt lơh broă ơpah, lòt jăt yàng, rê chu jơh jơnang duh khoai, añ tus mblàng nàng cau hơ̆ lơh wơl jơnang duh khoai bè ờs”.

Ală kra ƀòn, kwang atbồ ƀòn, cau geh bơngă pin dờn tàm ală ƀòn tiah ngài, tiah nhàr dà lơgar neh pơgồp bal uă ngan tŭ mblàng yal làng bol in tus bal tơn tàm broă sền gàr bơta lơngăp lơngai tàm ƀòn; broă sền gàr gơnoar tờm ù tiah, bơta lơngăp lơngai tiah nhàr dà lơgar. Đơs tàm Pơrjum, Trung tướng ồng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Ƀộ Kwang àng đơs tờm: “Kơ̆p kờñ ală cau geh pơnrơ jăk pơn jăt tai tơnguh nùs nhơm tam klăc bal gùt jơi bơtiàn kòn cau, nàng pơn jăt tai ai jơh bơta pràn, bơta ngăc ngar; tơnguh nùs nhơm kờñ gơboh bal, dong kờl bal, lơh broă ƀuơn mơya geh cồng nha. Jơh ală broă lơh, lơh is geh gơs rơcang lài is; jăt kơrnoăt bơh Đảng đơng lam, gơnoar atbồ pơlam mờ atbồ, ală mpồl kwang àng, ling klàng, cau ling sền gàr tiah nhàr dà lơgar, mặt trận, tuyên giáo mùl màl là mpồl lam lài, ai geh gùng dà broă lơh ai broă lơh do in bơtàu tơnguh; bơ̆t bơtàu bơta lơngăp lơngai làng bol, sền gàr dà lơgar gùt làng bol, mờ dŭt ndơl là bơ̆t bơtàu bơta niam tàm nùs nhơm làng bol”

Trung tướng Lê Quốc Hùng hòi jà mpồl kwang àng rơcang pơgồp bal mờ mpồl ling, ling sền gàr tiah nhàr dà lơgar tơnguh tàm broă lòt sền, sền gròi tàm gơl gùng nhàr dà lơgar. Hòi jà kwang àng ală càr đơng lam kwang àng kơnhoàl, xã, sơnah ƀòn... bal mờ mpồl ling klàng, ling sền gàr tiah nhàr dà lơgar lơh niam broă lam sồr gơnoar atbồ, lam sồr cau ling ; rềp mờ làng bol, dong kờl làng bol, lơh “3 bal”, “4 git” mờ làng bol. Bal mờ broă pơlam, pal lơh niam broă rài kis lơh broă sa mpồl bơtiàn gơwèt mờ làng bol, mờ mpồl kwang àng mờ làng bol lơgar Lào.

Di tàm dơ̆ do, Ƀộ Kwang àng neh jào sră jờng rơ ai 22 mpồl, 61 nă cau geh cồng nha jăk tàm broă gùt làng bol sền gàr bơta lơngăp lơngai dà lơgar tiah làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau tiah đah Tô măt tơngai Mŭt dà lơgar mờ tiah rềp bal tơngai bơh nam 2018 tus 2023; pà phan ai ală cau ala măt là cau geh bơngă pin dờn tàm làng bol jơi bơtiàn dùl êt nă cau in.