Gùng dà broa\ lơh di pal, mơya bơta bơyai lơh geh mut lơh gam gơbàn ua\ ngan bơta ờ niam, gơlam tus geh cồng nha ờ bè bơta kơp kờ`. Do mùl màl geh mut lơh kơrnuat sồ 71 geh ky\ broa\ lơh dong kờl ala\ kơnhoàl rbah lơh pràn lòt lơh broa\ hờ lơgar cau nàng pơ gồp lơh tơmù rbah kơljap tơngai bơh nam 2009-2020, tàm ờ ua\ kơnhoàl 30a.

Lơh jăt jơnau kơp kờn tam gơl pa rài kis, git nđờ rơhiang nă ơruh pơnu rbah tàm ală kơnhòal kơh bơnơm ală càr Quảng Nam, Quảng Ngãi, duh hồl cih măt dan lòt lơh broă hờ lơgar ndai. Pas sơm den ờ hềt sền go\, mơya bơh nam 2010 tus tu\ do, neh geh gi\t nđờ rơhiang nă cau lơh broă pal rê hờ lơgar tờm lài mờ tơngai pơrgon, gơtìp dồs tai gi\t nđờ jơ\t tơlăc priă. Ờ suk rlau, jơnau ai cau lòt lơh broă tus lơgar ndai mờ gơlơh bè lời sơr bì khăt gơboh, lơh ờ dùl ết cau lơh broă rbah, hìu làng bol kòn cau tu\ do gơlơh rơngòt rlau tus mờ jơnau lòt lơh broă hờ lơgar ndai. Gơnoar ătbồ bòn lơgar kung ờ gam kờn ngan tai mờ jơnau tơrmù rbah kơ\ kơl jăp bơh cau lòt lơh broă hờ lơgar ndai.

Bơklau mò Jơ Đếch Crich ơm tàm bòn Prơning, kơnhòal Tây Giang, càr Quảng Nam chơ\t gờn, dùl nă mò lơh broă pah ngai glar bòl sùm ròng 5 nă kòn gam sơnam sa sơnam bơ srăm sră, den tàng rài kis hìu bơnhă gơtìp jơgloh sùm. Sơnđàc mè bòl glar, Clâu Hor, lơh sră dan lòt lơh broă hờ lơgar ndai mờ jơnau kơ\p kờn là hìu bơnhă geh jơh rài kis jơgloh rbah. Lòt tus lơgar Malaysia ờ hềt di dùl nam, bi gơtìp ờ ai lơh broă mờ sồr rê wơl hờ lơgar tờm, gơtìp dồs tài 23 tơlăc priă. Roh jơh bơta gơn kơnờm, Clâu Hor ngai mang sùm nô ơlak bơnhul lơm bè nàng lơh tơn roh bơta muăt jrùm. 3 nhai tơnơ\, bi gơ sơ\t is să tờm bơh broă sa biăp ngón nàng kờn lik klàs bơh rài kis gơtìp dồs kơnòl. Rlau 8 nhai lòt gan, mè bi dê là mò Jơ Đếch Crich ơm tàm bòn Prơning, kơnhòal Tây Giang, càr Quảng Nam mang lơi kung ơm is dùl nă să nhìm sùm kah nđàc kòn klau chơ\t tàm sơnam 20 ờ gam ơm kis tai mờ mò.“ Lài mờ tu\ kòn an\ dê lòt lơh broă tàm lơgar Malaysia, khai ơm tàm hìu lơh mìr, lơh sre, ròng 4 nă oh hền bơ srăm sră. Lòt lơh broă hờ lơgar ndai, tơnơ\ dùl nam ờ gi\t bơh tài sơl mờ pal rê wơl hờ lơgar tờm. Muăt jrùm gơ jran\ nùs, khai gơ sơ\t is să lời wơl mè mờ oh hền khai dê priă dồs anih priă jền dê 23 tơlăc priă. An\ ờ gi\t mbơh ai priă nàng tơm dồs sơl”.

Kung kơp kơnờm ir bè ù tiah pas sơm, bi Đinh Văn Chênh ơm tàm bòn Quy Măng, ntum Sơn Dung, kơnhòal kơh bơnơm Sơn Tây, càr Quảng Ngãi lơh ngan jơh nùs lòt tus lơgar ndai jòi bơta bơtuah. Tàm lơgar Malaysia ờ hềt di dùl nam, bi kung neh pal rê wơl lài mờ tơngai pơrgon. Bi Chênh pà gi\t, lài mờ tu\ ki\ sră lòt lơh broă hờ lơgar ndai, Mpồl lơh sa kă bro lơh kòn gùng hơ tơl ală bơta. Tu\ lòt tus anih, bi ờ mìng kal ke tài ờ gi\t dà đơs tàm tiah hơ\ dê, broă lơh glar bòl mờ ờ gơhờp tai, mờ broă den tu\ geh tu\ ờ, priă apah ờ tơl priă sa mờ ơm kis. “ Tus tàm tiah hơ\, broă lơh kung ờ lơh jăt tàm sră pơrgon sơl. Priă nhai kung ờ lơh jăt sră pơrgon sơl. Hơ\ sồng Mpồl lơh sa kă bro ơm lơh broă tài lơh sa gơtìp hòac hươr, ờ geh broă lơh broă sa. Tơnơ\ do, dùl tu\ tơngai ờ geh broă lơh broă sa, den tàng dan rê. Rê den mpồl lơh sa kă bro ờ ko\ng kơnòl”.

Kờn pơgồp bơnah lơh geh broă lơh, lơh geh tai priă jền mờ mu\t lơh tơr mù rbah kơ\ kơl jăp tàm 62 kơnhòal rbah, nhai 4 nam 2009 lài do, Kuang gơs gơnap gơnoar at bồ hờ đang rlao jơh dà lơgar, lơgar neh geh kơr nuăt sồ 71 ki\ rơndăp broă lơh dong kờl ală kơnhòal rbah lơh pràn ai cau lòt lơh broă hờ lơgar ndai pơgồp bơnah tơr mù rbah kơ\ kơl jăp tơngai bơh nam 2009-2020. Kơr nuăt sồ 71 cih loh: ală cau geh săc rơ wah tus bal lòt lơh broă hờ lơgar ndai pal geh bơto bơtơl sră nàng geh tơl bồ tơngoh gi\t wa\ jăt jơnau sồr lòt lơh broă hờ lơgar ndai, geh dong kờl bơto broă lơh, bơ srăm dà đơs lơgar ndai mờ bơto jơnau gi\t wa\ pal geh. Jăt tàm broă lơh bơto bơtê, mờ jơnau kờn bơh drà kờn cau lòt lơh broă hờ lơgar ndai, Gah cau ling sồt să mờ mpồl bơtiàn dà lơgar cih loh tơngai bơ srăm, jo\ ngan rlau jơh là 12 nhai.

Mơya, tàm bơta geh ngan, tàm ờ dùl ết tiah, cau lơh broă mìng geh bơ srăm sră, dà đơs lơgar ndai, mờ geh bal bơto broă lơh mìng tàm pơgăp dùl poh lơm. Jơnau bi Jo Đớt Bun, ơm tàm A Ró, ntum Lăng, kơnhòal Tây Giang, càr Quảng Nam dê là jơnau ai lơh pơnyơu. Ờ hềt gi\t ală bơta boh bơr ờs mờng mơya bi do kung gam geh jun tus lơgar Malaysia nàng lơh broă:“ Sră pơrgon đơs là bơ srăm dà đơs lơgar ndai den pal bơ srăm 3 nhai, mơya oh mìng geh bơ srăm 1 poh lơm, hơ\ sồng mpồl lơh sa kă bro đah ne ai lòt lơh broă tàm hơ\. Bol oh lòt 6 nă. Tus 3 nhai sùm kung ờ hềt chài đơs dà cau dê sơl, ờ git boh bơr, lơh broă den geh klèng ntas, bè hơ\ mờ lơh broă”.

Cau lơh broă geh bơto broă lơh mhar gơ jă gơ jal, hơ\ sồng ai ur ar lòt lơh broă tàm lơgar cau, tus tu\ lơh broă hơ\ sồng mpờl go\ bơta ờ pràn jak, ờ lơh geh jơnau kơ\p kờn bơh mpồl lơh sa kă bro dê. Làng bol kòn cau bè hơ\ ur ar tàm jà gơ\p tai rê wơl hờ lơgar tờm tàm nùs nhơm gơ jran\ ngan.

Kơnhòal kơh bơnơm Tây Giang, càr Quảng Nam geh 115 nă cau lòt lơh broă hờ lơgar ndai den 39 nă cau rê lài mờ tơngai pơrgon. Kơnhòal kơh bơnơm Sơn Tây, càr Quảng Ngãi geh 25 nă cau rê lài mờ tơngai pơrgon, tàm kờp jơh rlau 100 nă cau lòt tus lơgar Malaysia. Lài mờ tu\ lòt lơgar ndai, tơl nă cau lơh broă geh anih priă jền dong kờl cau rbah ai càn bơh 23 tus 25 tơlăc priă, dờp jơh tơn ai Mpồl lơh sa kă bro lơh kòn gùng ai cau lòt lơh broă hờ lơgar ndai in nàng ngui tàm ală bơnah bè: priă tă ătbồ cau lơh broă, priă tă lơh kòn gùng, priă blơi ve\ rơndeh par…Den tàng bè hơ\, tu\ pal rê wơl hờ lơgar tờm lài mờ tơngai pơrgon, rài kis bơh cau lơh broă rbah, hìu bơnhă làng bol kòn cau bơh lài neh rbah tu\ do sơlơ rbah rbừp ngan tai mờ priă dồs anih priă jền dê gi\t nđờ jơ\t tơlăc priă.

Loh làng: bơta kuơ ơm jơh tàm mpồl lơh sa kă bro, ai hòac hươr den lời jơh wơl dà lơgar mờ cau lơh broă sa rbah. Kơr nuăt sồ 71, ờ uă tiah, gam lơh kal ke jơnau kờn tơr mù rbah kơ\ kơl jăp.

                                                                Cau mblàng Lơ Mu K’ Yến