Deh mờ dờng tàm ƀòn Pơnang, xã Tú An, thị xã An Khê, càr Gia Lai, bơh tŭ gam dềt, bi Đinh Thị Hà neh geh kis tàm li la bơta dà màu, rùp hin bơka bơh ồi kòn cau Bahnar dê. Rùp cau ùr Bahnar đềt mềr mờ bơrnơ̆ tàñ, mờ dang che brài là dùl bơta niam ờ gơtùi ờ geh tàm rài kis pah ngai. Den tàng, ùr ơruh pa tàu kòn cau Bahnar lài do rơp pa 15, 16 sơnam neh git tàñ ồi kòn cau. Bi Đinh Thị Hà pà git, bi dờng mờ ồi mă hơđang ngkời mè tŭ lòt tàm mìr, nggui rềp bơrnơ̆ mè tàñ ồi tŭ ơm tàm hìu, mờ bơta kờñ bơsram, bi neh git tàñ ồi kòn cau bơh tŭ 15 sơnam: “Bơh chờm mè añ dê bơto añ tàñ ồi bơh bơta ƀuơn ngan rlau jơh, tơnơ̆ hơ̆ bơto añ ruồi brài, tàñ ồi tus lơh rùp bơka, ai tŭ do den añ neh git tàñ uă bơta phan bè tàñ ồi tơ̆, tàñ ồi mbơn, àu cau ùr cau klau, tàñ ồi ntròñ… Lài do añ mìng git tàñ ồi ntròñ, ồi mbơn, àu, tàñ ồi tơ̆ nàng ngui tàm hìu bơnhă lơm gời. Tŭ do añ neh tàñ uă rlau, geh cau blơi mờ giă dipal den añ tac, mơya uă ngan là añ tàñ nàng ngui tàm hìu bơnhă. Ală cau tàm hìu bơnhă ndrờm pal geh ồi ào, ồi ntròñ, ồi tơ̆ lời prap, dilah geh kòn dềt den lời mă kòn”.
Nam do neh rlau 40 sơnam, mờ mpàng tê chài rơgơi, bi Đinh Thị Hà neh tàñ gơs ală blah ồi kòn cau geh rùp bơka krơi is, niam ngan. Nàng tàñ gơs dùl blah ồi mbơn, dùl blah ồi tơ̆ den pal roh uă ngan tŭ tơngai; gơ jat tàm tơl bơta phan mờ roh bơh 3 tus 5 ngai halà dùl poh halà jŏ rlau tai. Tài cau chài pal roh uă tŭ tơngai nàng tơrgùm ai tơl dang che brài lơh gơs rùp hin bơka krơi is, lơh niam rùp hin kờñ bơka. Bi pà git, cau Bahnar mờng ngui ală dang che brài jù, kò, pơrhê, tơlir, rơmit… mờ ală rùp bơka ai gŏ bơta kơlôi sơnơng bè trồ tiah, ù tiah, geh ală rùp chi che, bơkàu, nha. Dilah dà jù là rùp pơrya ai ù brê gơs tơlir in den dà pơrhê là jơnau pơrya ai bơta kờñ gơboh, kơp kờñ gơboh gơbài: “Bơta do là añ tàñ rùp priă kak, mờ 2, 3 rùp bơka ndai, he kờñ rùp lơi den he ruồi brài jat rùp hơ̆. Gơtùi tàñ ồi mbơn, tàñ ồi tơ̆ kung bè hơ̆ sơl, he kờñ lơh gơlik rùp bơka niam den pal lơh is lơm”.
Tơnơ̆ tŭ jơ lòt lơh mìr, bi Đinh Thị Hà nggui kềng bơrnơ̆ tàñ nàng khat gơboh ai tơnggŏ bơta kờñ gơboh he dê mờ ală rùp bơka niam ngan tàm tơl blah phan. Bi tàñ ală phan bè ồi mbơn, àu, ồi tơ̆… nàng drơng jơnau kờñ ngui tàm hìu bơnhă tàm ală dơ̆ lơh yàng, lùp lap ñô bau in. Ală blah phan tàñ bi dê sùm geh ràng tơlik tàm ală dơ̆ lơh chờ niam chài kòn cau bơh ƀòn lơgar dê, lơh rùp sền git ai ală ơdŭ pa bơsram tàñ phan in.
Bi Đinh Thị Hà yal, mờ uă jơnau krơi is, tŭ do, uă cau kơnòm să Bahnar ờ gam kờñ mờ ờ huan git bè ală bơta niam chài krơi is bơh blah ồi kòn cau Bahnar dê. Nàng sền gàr broă lơh bơh yau kòn cau he dê, bi sùm lời tŭ tơngai nàng bơsram bơh ală cau chài dờng sơnam bè ală rùp bơka krơi is, bi kung jơh nùs tus bal bơto wơl ală cau pa bơsram tàñ ồi in. Bi Đinh Thị Hà pà git: “Añ chờ hờp ngan, sùm bơsram bơh cau ndai nàng tơnơ̆ do rơp bơto wơl ai kòn sau in, he pal sùm sền gàr, prap gàr mờ sơlơ bơtàu tơnguh tai bơhiàn bơh nđờ rài do, ờ gơtùi lời roh huĭ, jat tŭ tơngai”.
Pơgap mờ do 6 nam, Mpồl tàñ ồi bơh xã Tú An dê geh lơh. Bơh sơn rờp, mpồl mìng geh 10 nă cau, tŭ do neh geh rlau 50 nă cau bal mờ uă rơnàng, cau chài uă sơnam ngan rlau jơh neh rlau 80 sơnam, dềt ngan rlau jơh là ală kơnòm bơsram kâp 2. Khi bal mờ gơp jơh nùs sền gàr niam chài kòn cau he dê.
Pa do, mpồl tàñ ồi bơh xã Tú An dê tus bal Poh niam chài – Lòt nhơl càr Gia Lai nam 2023 tàm ƀòn dờng Pleiku. Ală cau chài neh lơh broă tàñ ồi kòn cau tàm Ƀlàng dờng Đại đoàn kết, gơ hòi gơ jà gal ngan nac lòt nhơl sền gròi. Ală cau chài pà git, bơh tŭ lơh wơl broă tàñ ồi, bơta chài rơgơi ală oh mi cau ùr dê ngai sơlơ tơnguh; phan mòn gơs niam rlau, li la rlau. Cau chài bơh mpồl dê neh tus bal ală broă bơyai lơh kâp càr mờ tiah Tây Nguyên. Phan ồi kòn cau bơh cau Bahnar dê tàm xã Tú An neh gơ gơs là phan tiơng pơn rơ bơh xã dê, ờ mìng pơgồp bơnah sền gàr bơta niam chài kòn cau mờ gam yal tơnggit phan lòt nhơl bơh thị xã An Khê, càr Gia Lai dê tai.
Viết bình luận