Tàm mpong săp dròng cing, broă lơh yàng jà ñô tơrnờm ờs mờng kòn cau Rơđê dê geh lơh wơl niam bơnĕ ngan. Ală bơngàn dà geh lơh bơh ngkàr nhồng ro geh rơndăp bal niam bơnĕ ngan, lơh gơs bè dùl “ñrùh dà” hòr tus tàm drăp tơrnờm. Ờ mìng là broă lơh yàng, hơ̆ là broă kòn cau Rơđê ai tơngŏ bơta git jơnau mờ cau năc. Ală broă lơh do geh lơh niam bơh ală cau kơnòm să tàm mpồl dròng cing ƀòn Tơng Jú, sơnah ƀòn Ea Kao, càr Dăk Lăk. Oh Y Krông Hin Niê pà git: “Bol oh geh bơsram tai jơnau dròng cing pa mờ geh bal ală jơnau tamya geh pơgru Vũ Lân bơto. Oh kơ̆p kờñ là ală jơnau dròng cing, ală jơnau tamya do geh lơh uă cau gơboh kờñ rơlao nàng uă cau git tus rơlao”.

Neh đềt mềr git nđờ jơ̆t nam mờ cing mồng bal mờ bơta niam chài Tây Nguyên dê, Cau chài mờng Vũ Lân neh pơgồp bal tàm broă ai cing lơngô, cing gle mŭt tàm hìu bơsram mờ rê tus tàm ƀòn; ai geh mpồl tờm bơh cau kơnòm să dê gơtùi tus bal broă lơh niam chài, lòt nhơl jăk ngan. Jăt ồng đơs, bơto dròng cing mồng ai ơruh pơnu kơnòm pa tào in ờ mìng nàng drơng tàm broă lơh, mờ kwơ màng rơlao là dong kờl rơnàng kơnòm să in wă loh bơta kwơ niam chài bơh jơi bơtiàn dê, bơh tŭ hơ̆ gàr niam mpồl tam klăc bal mờ nùs nhơm pơnyờ să mpồl bơtiàn dê. “Broă bơto kơnòm pa tào in tàm broă git dròng cing, git teh uh mờ kwơ màng ngan là git tamya mờ ală broă lơh ờs mờng bơh yau dê, ai geh dùl bơta phan ai tơmŭt tàm broă lơh lòt nhơl niam chài mpồl bơtiàn là geh cồng nha ngan”.

Broă lơh do di pal ngan mờ gùng dà broă lơh dờng bơh càr ai. Jăt Jơnau lơh nền tàm pơrjum nhai 10 nam 2021 bơh Mpồl duh broă làng bol càr dê bè “Prăp gàr mờ ngui bơta niam chài cing mồng tơngai bơh nam 2022 tus 2025”, càr Dăk Lăk lơh ndrờm bal ală gùng dà broă lơh, tàm hơ̆: lơh geh wơl bơta niam chài cing mồng, pơgồp bal mờ broă prăp gàr mờ lòt nhơl niam chài, dong kờl phan lơh broă, pờ geh ơdŭ bơto tàm ƀòn; lơh geh wơl broă lơh yàng ờs mờng. Bơh bơta pràn càr dê bal mờ ală broă lơh jăt jơnau kờñ dà lơgar dê, càr Dăk Lăk neh pà 214 pang cing, rơlao 1 rơbô 140 nơm phan soh ờs mờng kòn cau dê; bơyai lơh 26 ơdŭ bơto; lơh geh wơl ală jơnau dròng cing kòn cau Rơđê, Mnông dê. Kơnờm mờ hơ̆, ală ƀòn geh tơl pràn rơcang bơto, ờ kơnờm tàm broă ơpah cing tŭ tus bal pơrlòng, tìp bal niam chài tàm càr mờ càr ndai.

Tàm ƀòn Kmrơng Prong A, sơnah ƀòn Tân An, bơta niam chài cing mồng lơh geh wơl pràn kơl dang tơnơ̆ mờ tŭ ơm ngềt ngơ̆t ngan. Ồng Y Bây Kbuôr, Kwang atbồ ƀòn pà git, tàm ƀòn tŭ do geh 4 mpồl dròng cing, sùm bơyai lơh mờ tìp bal niam chài. “Mpồl bơh añ dê geh lơh sùm mờ lơh broă ndrờm bal, geh tìp bal, bơsram bal, pah dơ̆ lòt là ală bơyô rơ̆p geh dùl broă lơh mùl màl bè broă prăp gàr mờ bơsram bal bơh ală ƀòn ndai dê. Ală cau chài neh dờng sơnam git bè bơta niam chài cing mồng geh bơto wơl nàng ală ơruh pơnu tàm ƀòn in. Ală ơruh pơnu dròng git ală jơnau dròng cing mờ rơ̆p bơto wơl ală kơnòm pa tào, kơnòm dềt tàm ƀòn in tai”.

20 nam bơh tŭ phan lời wơl niam chài cing mồng Tây Nguyên geh UNESCO pơn jờng, càr Dăk Lăk tŭ do geh rơlao 1 rơbô 600 bòr cing, git nđờ rơhiang mpồl dròng cing, mờr 3 rơbô 750 nă cau chài, tàm hơ̆ rơlao 1 rơbô nă cau chài gam kơnòm. Bơta niam chài cing mồng neh gơs rùp rài niam chài krơi is, pơgồp bal tàm broă tơnguh uă rùp rài càr Dăk Lăk dê tàm broă tìp bal niam chài dà lơgar mờ tàm tiah do.

Jăt ồng Đào Mỹ, Phó Củ tịc Anih duh broă Làng bol càr Dăk Lăk pà git, tàm bơta pa, broă prăp gàr cing mồng pal pơgồp bal mờ lòt nhơl niam chài, ngui tam gơl sồ, ai geh bơta niam phan geh lơh niam chài krơi is, ai phan lời wơl gơs bơta pràn bơtàu tơnguh kơl jăp: “Bol añ rơ̆p dan mờ Ƀộ Niam chài, Tàp pràn să jan mờ Lòt nhơl bơ̆t bơtàu dùl Rơndăp broă lơh tơrgùm bal ai bơta niam chài cing mồng Tây Nguyên in, ờ gŏ di mìng is càr Dăk Lăk. Tàm hơ̆ geh ai mùl màl broă bơcri priă tàm broă prăp gàr mờ ngui bơta niam chài cing mồng Tây Nguyên bơh phan bơna, phan lơh broă tus mờ kòn bơnus, tus mờ broă geh lơh sùm, bơtàu tơnguh bơta niam chài cing mồng, bơto cau pơnjăp tai”.

Ờ mìng gùng đơs crih tamya, cing mồng Tây Nguyên là broă lơh tìp bal niam chài krơi is ngan, pơgồp bal tàm broă tơnguh broă đềt mềr bal đah ală jơi bơtiàn dê, tơnguh broă git wă bal, tam klăc bal mờ sền gàr bơta tờm niam chài. Tàm tơl ƀòn tŭ do, săp dròng cing geh yal jơnau yau, mờ pờ geh rài tơnơ̆ do in. Tŭ cau kơnòm să pơn jăt tai ngui phan lời wơl, ƀòn lơgar rơcang tàm broă bơto mờ ală broă lơh geh lơh lài kung bè tơnơ̆, cing mồng ờ mìng geh prăp gàr mờ gam kis niam tàm rài kis bè ờs. Bơh tŭ hơ̆ geh ròng bơta niam chài, mờ lơh geh bơta pràn bơtàu tơnguh lơh sa mpồl bơtiàn