Ƀòn Dơ̆ng Băk, xã Yang Tao, kơnhoàl Lăk, càr Dăk Lăk là tiah gam prap gàr broă mòn phan bơh ù buh mìng dùl lơm bơh cau M’nông dê. Lòt gan git nđờ rhiang nam, cau M’nông Rlơm tàm ƀòn Dơ̆ng Băk kung gam prap gàr broă mòn phan bơh ù buh bơh yau kòn cau he dê. Ală cau chài lòt tờ is ù pơ nềt, ngui mpal ƀŏ ù pơ nềt, mòn rùp să phan bơh ù buh bè bơngàn, glah, rùp să rơ was, rơpu, kòp… Tơnơ̆ hơ̆ ai lơ̆, dơm chi buh is hờ bơdìh. Mờ broă lơh krơi is, tồn lah ƀuơn mơya cèng bơta kuơ niam chài kòn cau hê.

Tŭ do, ală cau chài gam git mòn phan bơh ù buh mìng geh mờr 10 nă cau, den tàng gơnoar atbồ tiah do sền gròi ngan tus broă bơto wơl broă lơh mòn phan bơh ù buh ai cau kơnòm să in. Jat bơta tam gơl bơh rài pa tŭ do dê bal mờ uă bơta phan bơh ù buh li la bè rùp să bal mờ dà màu, mơya làng bol tiah do kung gam kơ̆ dơn mờ lơh ngan bơto wơl broă mòn phan bơh ù buh tiơng pơn rơ is kòn cau he dê ai kòn sau tơnơ̆ do in. Bi H’Tit Long Dinh, ơm tàm ƀòn Dơ̆ng Băk là dùl nă cau bơsram kơnòm să, jơh nùs bơsram nàng pơgồp bơnah sền gàr broă mòn phan bơh ù buh bơh cau M’nông dê: “Añ bơsram broă mòn phan bơh ù buh nàng tơnơ̆ do bơto wơl kòn sau in, ờ lời gơtìp roh huĭ bơta niam chài kòn cau M’nông Rlơm dê bơh yô yau. Añ kờñ ngan broă do den tàng añ bơsram mờ añ rơp lơh ngan bơsram nàng tơnơ̆ do bơto wơl kòn sau in ndrờm bè añ gam bơsram nàng ală sau in kah jơh ală bơnah broă mòn mờ tiah ai ù”.

Ồng Nguyễn Anh Tú- Phó Củ tịc Ủy ƀan Ñân zân kơnhoàl Lăk, càr Dăk Lăk pà git: Tŭ do, kơnhoàl gam lơh ngan bơtàu tơnguh broă mòn phan bơh ù buh ƀòn Dơ̆ng Băk, ờ mìng ngui tàm hìu bơnhă mờ gam bơtàu tơnguh tus gùt mpồl bơtiàn tai. Broă mòn phan bơh ù buh mờ tê bơh cau M’nông dê neh gơ hòi gơ jà bơta sền gròi bơh uă làng bol mờ nac lòt nhơl dê mờ gơ gơs là phan pà kir sơnrai niam ngan: “Gùng dà mờ broă ai tơlik lài bơh Ủy ƀan Ñân zân kơnhoàl dê tàm tơngai tus là sồr ală mpồl, gah broă lơh geh gơ rềng, kuơmàng là gơ wèt mờ cơldŭ niam chài yal tơnggit jơnau, ală anih atbồ dà lơgar rơp bơt bơtàu broă rơndap lơh nàng bơtàu tơnguh ƀòn mòn phan bơh ù buh Dơ̆ng Băk, xã Yang Tao do dê mờ broă lơh dờng rlau. Mờ kung ală bơnah priă tă pơgồp bơh mpồl bơtiàn mờ ală bơnah priă bơcri bơh broă lơh jơnau kờñ dà lơgar 1719 bơh Cíñ phủ dê tàm Rơndap broă lơh sồ 6 nàng bơtàu tơnguh ƀòn mòn phan bơh ù buh do. Tơnơ̆ do rơp lơh dờng rlau nàng yal tơnggit ală phan mờ ƀòn mòn phan bơh ù buh lơh gơlik tus tàm lơgar mờ lơgar ndai nàng nac lòt nhơl in ngui tàm tŭ lòt nhơl mờ ngui tàm hìu bơnhă”.

Pa do, Ƀảo tàng càr Dăk Lăk neh pơgồp bal mờ gơnoar atbồ càr pờ ơdŭ bơto mòn phan bơh ù buh ai ơruh pơnu, kơnòm pa tàu mờ yal tơnggit phan bơh ù buh Dơ̆ng Băk mờ ală mpồl lơh broă gah lòt nhơl in. ală mpồl nac lòt nhơl neh sĕ còp ƀòn mòn phan bơh ù buh nàng sền git, blơi phan bơh ù buh lơh phan pà kir sơntrai. Ồng Marc Pouliot – dùl nă nac lòt nhơl lơgar Canada đơs: “Bol hi tus ndo bơtuah ngan geh sền git niam chài, geh tìp ală bơta kuơ niam chài bơh jŏ tàm do. Bol hi chờ hờp ngan geh sền git rài kis pah ngai bơh ală cau tàm tiah do dê. Do là dùl bơta sền git pa ngan, bol gŏ gơ lơh kuơmàng ngan, krơi is ngan bulah ờ geh kơƀàng pơrlăc nàng mòn, mơya mờ ală bơnah broă lơh chài ngan bơh ală cau lơh dê neh mòn gơs ală phan bơh ù buh niam ngan, do là dơ̆ sơn rờp bol hi gŏ mờ gŏ gơ lơh niam ngan”.

Jat ồng Trần Quang Năm – Phó Kwang atbồ Ƀảo tàng càr Dăk Lăk đơs, Rơndap broă lơh “Prap gàr, ngui niam bơta kuơ niam chài bơh yau niam bơnĕ bơh ală jơi bơtiàn dồ êt nă cau dê gơ jat bal mờ bơtàu tơnguh lòt nhơl” geh sền bè dùl broă lơh geh cồng nha tàm broă prap gàr mờ ngui niam ală bơta kuơ niam chài bơh yau krơi is ngan bơh ală jơi bơtiàn ơm kis bơh jŏ tàm ƀòn lơgar dê. Do geh sền là tŭ niam kuơmàng ngan nàng broă mòn phan bơh ù buh bơh cau M’nông Rlơm dê tàm Yang Tao geh prap gàr. Ồng Trần Quang Năm pà git: “Do là broă mòn phan bơh ù buh sơn rờp cau M’nông dê nàng kờñ prap gàr mờ ngui niam ală bơta kuơ bè niam chài bơh ală kòn cau ơm kis bơh jŏ tàm do dê. Tơl jơi bơtiàn geh dùl bơta krơi is nàng kờñ yal tơnggit ai làng bol tàm ƀòn dờng Buôn Ma Thuột mờ nac lòt nhơl làm gùt ală tiah tus mờ ƀòn dờng Buôn Ma Thuột in git cau chài mòn phan bơh ù buh, dùl broă lơh niam ngan bơh cau M’nông dê. Yal tơnggit mờ nac lòt nhơl rơp geh sền git broă mòn gơs ală phan bơh ù buh mờ ală cau chài rơp pơlam ală nac lòt nhơl in”.

Mờ bơta jơh nùs bơh ală kâp gơnoar atbồ mờ bơta dùl nùs bal, jơnau git wă bơh làng bol tàm Yang Tao dê bè bơta kuơ dờng ngan bơh broă mòn phan bơh ù buh bơh yau cau M’nông dê, tàm tơngai tus, ƀòn mòn phan bơh ù buh cau M’nông ƀòn Dơ̆ng Băk dê rơp là dùl anih lòt nhơl gơ hòi gơ jà uă nac lòt nhơl tus sền git.