Cau Bru-Vân Kiều chờ hờp tŭ Lơh yàng Chờ piang kòi pa bơh làng bol dê geh dờp Phan lời wơl Niam chài ờ di phan bơna Dà lơgar. Cau Bru-Vân Kiều kis tàm ù tiah càr Quảng Bình đơs bal, xã Ngân Thủy đơs is sền yàng kòi là yàng kwơ màng ngan. Den tàng, làng bol sền kwơ màng ngan ală lơh yàng duh khoai kàl lơh sa, bè lơh yàng tùc kòi, lơh yàng Chờ piang kòi pa… Kra ƀòn Hồ Nham, kis tàm ƀòn Khe Giữa, xã Ngân Thuỷ, kơnhoàl Lệ Thủy pà git, lơh yàng lơh Chờ piang kòi pa pa geh bơyai lơh tŭ kàl lơh sa tơn jơh, rơcang mŭt tàm dùl kàl lơh sa pa.
Làng bol duh khoai ưn ngài ală yàng neh dong kờl geh dùl kàl lơh sa niam, răc dan yàng kòi, mờ ală yàng dà, yàng bơnơm ai làng bol in kàl lơh sa tơnơ̆ do niam rơlao. “Dờp sră Phan lời wơl Niam chài ờ di phan bơna dà lơgar ai Lơh yàng Chờ piang kòi pa bơh cau Bru-Vân Kiều dê, làng bol ngai do chờ hờp ngan. Oh kòn kung geh lơh wơl Lơh yàng Chờ piang kòi pa bơh rài lài do tus tŭ do. Kơ̆p kờñ Dà lơgar ai tơl bơta niam nàng làng bol geh bơtàu tơnguh lòt nhơl bơh lơh yàng lơh chờ do”.
Lơh yàng Chờ piang kòi pa bơh kòn cau Bru-Vân Kiều tàm xã Ngân Thủy pa geh dờp là Phan lời wơl Niam chài ờ di pơna bơna geh pơnrơ ngan. Do là bơta niam chài krơi is ngan geh làng bol prăp gàr mờ geh sùm tàm mpồl bơtiàn bơh lài tus tŭ do, mờng geh bơyai lơh tơnơ̆ mờ tơngai tơnhào, tơn jơh dùl kàl lơh sa màng mŭt tàm dùl kàl lơh sa pa. Lơh yàng Chờ piang kòi pa geh 2 bơnah broă: bơnah broă lơh yàng mờ broă lơh geh “bơta ndu gơnrơh” jăt bơhiàn bơh kòn cau Bru-Vân Kiều dê mờ bơnah lơh chờ mờ geh ală jơnau nhơl ờs mờng bè: Xà huà, drơh gai, duĭ che mờ đơs jơnau pơn đik ờs mờng, đơs jơnau Xà nớt, Tà oải… Tơnơ̆ mờ dơ̆ lơh chờ, jơh ală cau tàm ƀòn bơh cau kra tus mờ kơnòm dềt geh sào bal. Tiến sỹ Sử họk Nguyễn Khắc Thái, cau lơh broă kơlôi sơnơng rài lài do-niam chài kòn bơnus đơs là, lơh yàng lơh chờ do geh bơta kwơ bè rài lài do bal mờ bơta niam chài bơh jơi bơtiàn dê, pơgồp bal tàm broă hòi jà ală cau lơh broă kơlôi sơnơng, cau năc lòt nhơl tus sền nàng git bè rài kis niam chài mpồl bơtiàn bơh làng bol kis tàm do dê. “Tàm hơ̆ neh geh prăp gàr ală bơta niam chài mờ rài lài do bơh jŏ ngan mờ geh sùm, bơto bơtê wơl uă rơnàng tơnơ̆ do in. Den tàng làng bol kis tàm do ai bol he in gŏ bơta niam bè rài lài do bơh kòn bơnus lơgar Việt Nam. Den tàng, ală cau khoa họk tàm dunia mờng tus tàm do nàng sền mờ kơlôi sơnơng bè rài lài do lơgar Việt Nam dê bơh mpồl bơtiàn ală kòn cau, bè đah niam chài, rài lài do, jơnau đơs mờ đah bơyai lơh mpồl bơtiàn”.
Bơ̆t bơtàu geh ală phan lòt nhơl gơrềng tus mờ Lơh yàng Chờ Gờm piang kòi pa là broă lơh niam, dong kờl phan lời wơl niam chài ờ di pơhan bơna do pơn jăt tai kơ̆ kơl jăp tàm rài kis niam chài nùs nhơm bơh làng bol dê. Broă lơh mìng là bơtàu tơnguh lòt nhơl lơh yàng Chờ piang kòi pa geh tàm broă lòt nhơl niam chài mpồl bơtiàn. Broă lơh do geh prăp gàr bơta niam chài ờs mờng bơh làng bol kòn cau dê, mờ geh pơgồp bal tàm broă tơnguh uă rài kis bơh làng bol kis tàm tiah brê bơnơm Trường Sơn dê. Ồng Trần Xuân Cương, Kwang atbồ Kông ty Zu lịc Netin Tralvel pà git: “Bol añ ai ală broă lơh niam chài, dong kờl bè mpồl bơtiàn mờ bơtàu tơnguh lòt nhơl mpồl bơtiàn geh tàm càr. Geh uă phan lòt nhơl bơh bol añ dê neh ai bơta niam chài bơh làng bol Bru-Vân Kiều ai tàm broă lơh nàng drơng cau năc lòt nhơl in, mờ geh cau năc dờp uă ngan. Nàng lơh geh wơl niam ai cau năc lòt nhơl in, den bol añ kung dong kờl làng bol lơh ală hìu homestay nàng drơng cau năc in ơm”.
Pa do, Sở Văn hoá mờ Thể thao càr Quảng Bình neh bơyai lơh Cri bơyai khoa họk bè “Prăp gàr, ngui bơta kwơ Lơh yàng Chờ Gờm piang kòi pa bơh cau Bru-Vân Kiều tàm xã Ngân Thủy, kơnhoàl Lệ Thủy” nàng lơh, bơ̆t bơtàu phan drơng bơtàu tơnguh lòt nhơl in. Do kung là broă lơh nàng lơh Rơndăp broă 6: Prăp gàr, ngui bơta kwơ niam chài ờs mờng niam bơnĕ bơh ală jơi bơtiàn ờ gal cau pơgồp bal mờ bơtàu tơnguh lòt nhơl tàm Broă lơh jăt jơnau kờñ dà lơgar bơtàu tơnguh lơh sa mpồl bơtiàn tiah làng bol jơi bơtiàn ờ gal cau in mờ tiah kơh bơnơm. Bơdìh mờ broă prăp gàr, ngui bơta kwơ bơh lơh yàng do dê nàng drơng broă lòt nhơl, Cri bơyai kung ai geh uă broă lơh nàng lơh ală broă dong kờl tă geh priă; lam sồr, pơn jờng ală cau chài mờ cau tờm gam prăp gàr, lơh lơh yàng do, bơ̆t bơtàu tơngai bơtàu tơnguh lòt nhơl mpồl bơtiàn, tơnguh uă rài kis, lơh sa mpồl bơtiàn tiah làng bol jơi bơtiàn ờ gal cau in. Ồng Mai Xuân Thành, Phó Kwang atbồ Sở Văn hoá mờ Thể thao càr Quảng Bình pà git, broă lơh lòt nhơl niam chài mpồl bơtiàn ai bơta kwơ niam chài tờm bơh làng bol cau Bru-Vân Kiều lơh tờm nàng tơrbŏ bal mờ ală anih lòt nhơl ndai. “Bol añ geh pơgồp bal nền nòn mờ ală kơnhoàl, mpồl lơh broă nàng bơyai lơh ală broă lơh geh lơh nền nòn nàng tơnguh uă rơlao tai rài kis niam chài nùs nhơm làng bol jơi bơtiàn ờ gal cau kis tàm xã in mờ geh ală jơnau kờñ, jơnau lơh broă Broă lơh jăt jơnau kờñ dà lơgar dê bơtàu tơnguh lơh sa mpồl bơtiàn tiah làng bol jơi bơtiàn ờ gal cau mờ tiah kơh bơnơm mờ Đảng bal mờ Dà lơgar neh geh ai”.
Tŭ do càr Quảng Bình geh 2 tiah lời wơl niam chài ờ di phan bơna geh Mpồl UNESCO geh tơmŭt tàm khà ală tiah lời wơl niam chài ờ di phan bơna ala măt kòn bơnus dê là: Đơs ka trù bơh cau Yoan dê mờ Bơta niam chài ƀài còi tiah Tàm gùl lơgar Việt Nam. Càr do kung geh 10 phan lời wơl geh Ƀộ Văn hoá, Thể thao mờ Zu lịc ai tàm khà măt phan lời wơl niam chài ờ di phan bơna dà lơgar dê.
Càr Quảng Bình gam lơh geh wơl ờ uă lơh chờ geh pơnrơ, lơh chờ ờs mờng, bơh tŭ hơ̆ geh lơh uă, pơlam ală tiah prăp gàr bơta kwơ niam chài ờs mờng bơh yau. Ală phan lời wơl niam chài ờ di phan bơna tàm càr Quảng Bình ndrờm geh uă bơta niam bơnĕ, ai tơngŏ bơta niam bơnĕ krơi is bơh ală tiah dê. Do là bơta pràn nàng bơtàu tơnguh bơta niam chài, ai bơta niam chài gơs bơta pràn kwơ màng tàm broă bơtàu tơnguh lơh sa mpồl bơtiàn tiah làng bol jơi bơtiàn ờ gal cau càr Quảng Bình. Ồng Đặng Đông Hà, Phó Kwang atbồ Sở Zu lịc càr Quảng Bình đơs là, lơh, ngui bơta kwơ phan lời wơl niam chài ờ di phan bơna dà lơgar gơs phan lòt nhơl geh là bơta pràn dong kờl tơnguh uă rài kis làng bol kis tàm tiah kơh bơnơm càr Quảng Bình in. “Bol añ kờñ lơh ală phan lòt nhơl pơgồp bal đah ală bơta niam chài ờs mờng bơh cau Bru-Vân Kiều bè lơh yàng Chờ piang kòi pa pa geh dờp là phan lời wơl niam chài ờ di phan bơna kấp dà lơgar ha là lơh chờ tùc kòi, nàng cau năc gơtùi tus sền bơta niam chài niam bơnĕ ngan tàm tiah ƀòn lơgar do dê”.
Viết bình luận