Duh hồl, gơ hòi gơ jà sap ntas tiah kơh bơnơm dê tàm Dơ̆ lơh chờ kơphe
Chủ nhật, 06:00, 19/03/2023 Cau mblàng K'Duẩn/ VOV Tây Nguyên Cau mblàng K'Duẩn/ VOV Tây Nguyên
VOV4.K'Ho - Tàm gơl gùng lòt jơng Phan Đình Giót, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk tàm Dơ̆ lơh chờ kơphe pa do, geh lơh broă lơh đơs crih tamya bơh yau kòn cau mờ tơngume “Sap ntas tiah kơh bơnơm”. Tàm do, làng bol mờ nac nhơl chờ neh gơ rờm bal tàm ală jơnau bơyai lơh cèng bơta niam chài krơi is.

Jơnau tamya Mkăm Prôk, geh jơnau gơtha là “tơrgùm mpồl prò”, mờ sap ntas ndang, lơh chờ hờp chờ hờn jơh gùt ù tiah gơl gùng lòt jơng Phan Đình Giót. Do là jơnau tamya bơh Mpồl nghệ ñân tàm ƀòn Wiao, thị trấn Krông Năng, kơnhoàl Krông Năng lơh, neh geh tŭ geh khà dùl tàm Dơ̆ pơrlòng niam chài cing mồng ală jơi bơtiàn kòn cau càr Dăk Lăk nam lài. Nghệ ñân ư tú Y Wơn Niê (mat mờng hòi ồng Jon dê) chờ hờp ngan tŭ tus bal Dơ̆ lơh chờ kơphe Buôn Ma Thuột tàm “kàl sa nam hùc nhai” bơh làng bol kòn cau Tây Nguyên dê: “Ngai do bol hi lơh 4 jơnau, geh tamya, ñô tơrnờm, iat dròng cing, dơ̆ 2 là nhơl cing gle. Añ gŏ gơ lơh chờ hờp ngan, bol hi neh lơh mờ jơh bơta pràn, jơh nùs tồr nàng tơl nă cau sền in git nùs nhơm lơh chờ dờng bơh ƀòn lơgar dê tàm nhai 3 do”.

Mờ 2 bơnah là Ngai chờ tgùm bơ tòm mat mờ iat sền sap ntas tiah kơh bơnơm, broă lơh đơs crih taya bơh yau kòn cau cèng tus cau sền in ală jơnau bơyai lơh niam ngan bơh ală jơi bơtiàn kòn cau gam ơm kis tàm càr Dăk Lăk dê. Gơtùi đơs tus bè: dròng cing lơngô, cing gle, cing Kok, ơs Kưưt mờ tamya Mkăm Prôk bơh cau Rơđê dê, đơs then đờng tíñ mờ kơ wào bơh kòn cau Tày- Nùng dê; yal tơnggit, nhơl 2, 3 bơta đờng gòong kòn cau geh lơh pa bè cing gle, kơ wào tàp, violon gle, violon kơphe, klèng gle, cing ding arap đơr, đờng lŭ… Uă jơnau geh bơyai lơh nisơna, ờ rơcang lài mơya cèng bơta niam chài lơh cau sền kờñ ngan. Mò Nguyễn Thị Kim Linh, 80 sơnam, tus bơh ƀòn dờng Nha Trang, càr Khánh Hòa kờñ ngan tŭ sền jơnau lơh “Iar nrau” geh nhơl mờ violon gle bơh dùl nă oh ùr rơp pa 11 sơnam dê: “Tus ndo sền den kung gŏ anih bơyai lơh niam ngan mờ ală jơi bơtiàn kòn cau bơyai lơh di mờ bơta krơi is bơh ală jơi bơtiàn kòn cau ơm kis bơh jŏ tàm do dê. Añ gŏ niam ngan, ală jơi bơtiàn kòn cau ờ huan geh cau gơtùi lơh ală sap gùng đơs crih geh kuơ, mờ niam ngan rlau jơh là dùl nă sau dềt sơnam mơya bềng lìu bơta pin dờn mờ lơh niam ngan. Tơnơ̆ do ngan là sau rơp gơs dùl nă nghệ ñân jak”.

Bal mờ sền ală jơnau bơyai lơh, nac nhơl chờ gam geh sền, nhơl tơn rlau 20 bơta đờng gòong kòn cau bơh yau. Bi Đỗ Như Ý tus bơh Hà Nội gơ lơh kờñ ngan tơnơ̆ tŭ nhơl 2, 3 bơta đờng goòng mờ gle, đơr:  “Añ gŏ ală bơta đờng goòng do mờng kwèng ngan mờ ală cau dơ̆ sơn rờp geh ngui bè añ kung pin dờn là gơtùi nhơl, gơ ờ huan kal ke bè ală bơta đờng goòng bơh yau. Jat añ sơnơng den ală bơta đờng goòng do sơn đờm bơh broă lơh sa mờ làng bol mòn gơs mờ cau lơh nàng drơng broă lơh sa pah ngai, ờ di là lời ai ală cau geh bơta chài nhơl đờng goòng mờng chài. Bơnah lơh chờ do jat añ den pal geh tơmut tàm bơta niam chài bơh làng bol ơm kis bơh jŏ tàm do den rơp niam rlau gơ wèt mờ ală nac nhơl chờ bè añ do”.

Jat nghệ sĩ ưu tú Vũ Lân đơs, mờ khà nghệ ñân tàm ƀòn uă mờng chài mờ geh uă bơta chài bơyai lơh, bal mờ bơta niam chài đơs crih tamya bơh yau bơh Mpồl cih sră niam chài đơs crih tamya càr dăk Lăk kung bơ tòm uă cau cih sră, cau chài đơs crih tamya, cau kơlôi sơnơng niam chài neh bơ ceh gơs uă ngan bơta đờng goòng bơh gle đơr. Bơta do neh pơgồp bơnah lơh gơs dùl broă lơh niam ngan, krơi is ngan tàm Dơ̆ lơh chờ kơphe nam do: “Pơgồp bal đah cih sră, niam chài đơs crih tamya bơh yau ală jơi bơtiàn kòn cau, mờ yal tơnggit ală bơta bơceh pa tàm đờng goòng gle đơr. Gơtùi đơs là bơta niam chài krơi is ngan bơh Dăk Lăk dê mờ ai ngui tàm dơ̆ bơ tòm tơrgùm tiah jơh bơnơm do den là di ngan, gơtùi yal tơnggit bơta niam chài bơh mìng is Dăk Lăk dê mờ gơ ndrờm mờ bơta krơi is bơh Festival kơphe dơ̆ do dê”.

Cau mblàng K'Duẩn/ VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC