Hìu Rông bơh làng bol ală jơi bơtiàn Tây Nguyên dê đơs bal mờ bơh cau Sơdàng dê đơs is geh sền là dùl rùp pơrya niam chài krơi is ngan bơh bă ù do dê. Mờ làng bol ală jơi bơtiàn Tây Nguyên, hìu Rông geh gơnoar broă tờm pin dờn, niam chài mờ là muh mat bơh jơh dồ ƀòn dê. Hìu Rông kòn cau Sơdàng dê là hìu rơng ơnàng, rơkàng jơnhoa, sền bơh ngài gơlơh bè sề sùng ơn bơtàu sơlơ̆u wơl jơnhoa ngan, ơm ntàu dờng tàm gùl ƀòn. Bi A Pháo, Củ tịc Anih duh broă Làng bol sàh Đăk Ang, kơnhoàl Ngọc Hồi, càr Kon Tum, pà gĭt: “Hìu Rông là tiah pơrjum mpồl bơtiàn bơh jơh dồ ƀòn dê, bơh ngai pơrjum, ngai lơh yàng lơh chờ ñô sa dờng, làng bol tàm ƀòn ndrờm tơrgùm măt bal tàm hìu Rông nàng bơyai lơh bal. Hìu Rông geh tơl nă cau tàm ƀòn bal mờ gơ̆p bơ̆t bơtàu bal, tam jàu broă gơ̆p in tơl nă cau, tơl mpồl dồ broă. Hìu Rông rài yau geh tìm mờ nha, mờ ja, lơh kơlik mờ đơr…tŭ do gơtùi tìm mờ sơlo”.

Anih ù lơh hìu Rông bơh Kra ƀòn dê rwah mờ sùm là tàm anih ù jơnhoa, rơđàih ha pah. Hìu Rông geh lơh tàm anih nàng gơtùi sền gŏ bơh ngài mơya ờ gŏ di geh lơh tàm tiah lồi ƀòn halà bồ ƀòn. Broă lơh hìu Rông lơh jăt kràñ cê ală jơnau sồr bơh mpồl bơtiàn ƀòn lơgar dê mờ ơn prăp uă jơnau đah hwềng. Jăt bơhiàn mờng kwèng bơh yau, Kra ƀòn rơ̆p yal lơh nền lơh hìu Rông ai jơh tơl nă cau tàm ƀòn in lài dồ nam nàng rơcăng phan lơh hìu, tơnơ̆ hơ̆ lơh yàng duh khuai trồ tiah nàng dan gơnoar ai làng bol ƀòn lơgar in lơh hìu. Kra ƀòn là cau să tờm tơn jăt sền, đơng lam làng bol ƀòn lơgar nàng gơtùi lơh geh bơta niam bơnĕ jăt hìu đam ờs mờng bơh yau, jàu kơnòl ai tơl hìu làng bol in tă pơgồp bơta pràn, jòi phan lơh hìu mờ priă jền, phan bơna. Hìu Rông bơh kòn cau Sơdàng dê geh bơh 8 tus 10 nơm jrong tờm, gơ jăt tàm bơh dờng dềt bơh hìu dê. Ală jrong geh tàm tơrbŏ bal bơh ală tờm chi ròc, ală tờm chi ròc geh rơndăp ring bal gơs dùl bơnàng ring nàng lơh bơnàng drơng ai bơnàng hìu in. Jrong tờm tàm tơrbŏ mờ jrong dềt bal mờ ală tờm bơkăp. Ồng A Phâng ơm tàm xã Đăk Ang, kơnhoàl Ngọc Hồi, càr Kon Tum pà gĭt: Gơ wèt mờ làng bol Sơdàng, hìu Rông pal jơnhoa, gơ tồ jơnhoa tus hơđang trồ tài bè hơ̆ den hơ̆ sồng bơtòm tơrgùm geh nhơm ndu tàm bơh trồ tiah dê. Làng bol kòn cau Sơdàng đơs hìu Rông là phan tàm tơrbŏ đah kòn bơnus mờ hơđang trồ, là tiah tam tìp bal mờ ơn pơyua bơta pin dờn đah ală kòn bơnus mờ ală yàng. Ồng A Phâng, đơs: "Lơh hìu Rông tàm do den bol hi rơ̆p lòt jòi ală chi dơm dờng, wil. Jơh ală ờ gŏ ngui tơrnơr nàng lơh hìu ờ mờ ndrờm kơ̆t mờ che rơyah. Mìng kra ƀòn mờ ală cau dờng sơnam den hơ̆ sồng gĭt bơta chài rơndăp lơh, bơta chài bơrkuăt mờ sồr oh kòn kòn sau. Lơh hìu mìng geh cau klau lơh tài bơh cau klau hàu pòl gơtùi. Tŭ hìu neh lơh sir den hơ̆ sồng tus broă cau ùr dê lòt jòi nha che rơyah, kơ̆t gơs ală pang, nàng tìp hìu Rông. Rài yau den lơh pơgăp rlau 1 nhai den sir dồ nơm hìu Rông”.

Rơng hìu Rông bơh cau Sơdàng dê sùm geh lơh mờ tờm kơrlô kơrla. Ală tờm kơrlô kơrla geh làng bol koh jòng di mờ bơta jòng bơh hìu dê, tơnơ̆ hơ̆ pờng gơ in bơcah mờ dă gơgơs rơng hìu. Kơlik hìu lơh mờ ală pang mpàn òt lơhơ, pơng bơtàu rềp gơ̆p bal gùt dar sèng jrong gùt dar hìu. Mpồng hìu Rông dê pờ rê hờ đah đăp, tiah geh jơng gùng ơnàng. Kai ntùng guh mù bơh hìu dê geh lơh mờ dùl tờm chi dơm dờng. Hìu Rông cau Sơdàng dê geh rơndăp lơh geh 2 nơm rơkàng tờm, tìm mờ ja halà nha che rơyah kơt căp dềt ơn rềp mờ gơ̆p ăt tơl sèng, dăp guh rơhời tus hơđăng rơkàng. Ồng A Phâng, ơm tàm xã Đăk Ang, kơnhoàl Ngọc Hồi, càr Kon Tum pà gĭt tai: “Dilah ƀòn lơgar gal cau den rơ̆p lơh hìu Rông dờng, ai dilah êt rơ̆p lơh dềt. Tŭ lơh hìu Rông pal kah tus bơta jơnhoa mờ bơta jòng, bàr bơta do pal ring bal. Tiah ndu tàm ngan rlau jơh là tiah duh khuai. Tŭ do den geh jơnăng duh khuai, rài yau là tàñ dồ nơm bài ơn tềng jrong hìu Rông, khăt sa phan sa lơi den kung pal prăp tàm hơ̆ dồ êt, sền bè là duh khuai mò pàng”.

Tàm hìu Rông sùm geh ală rùp mòn mờ dơm chi mờ yồng ală pang rùp trah mòn geh rùp bơkah, wăc rùp bơkàu chi bơtăng, sềm, bơkàu kòi…Làng bol kòn cau Sơdàng mìng ngui pa dà lơm là bò, jù mờ pơrhê nàng bơka tàm hìu Rông Sơng dà. Jơnau đơs bơh làng bol dê là dà jù rơ̆p ting bơtrơh cà ràk, dà bò tơnggŏ tơnggŏ nùs nhơm dòn song mờ dà pơrhê tơnggŏ bơta jai pha. Tàm tơl hìu Rông ndrờm geh dùl anih ndu tàm nàng duh khuai ală phan ndu tàm, geh tŭ mìng là dồ nơm pềs, pơnai lŭ, ngke rơpu…Tàm hìu Rông, uă ƀòn yồng rùp, rùp mòn Củ tịc Hồ Chí  Minh, bồng bi Dà lơgar. Ờ mìng là tiah bơtòm tơrgùm, pơrjum bơyai lơm, hìu Rông gam là tiah làng bol kòn cau Sơdàng sền gàr, ơn prăp, ngui niam bơta kwơ niam chài ờs mờng bơh yau, bơta pin dờn jăt yàng bơh jơi bơtiàn he dê.