VOV4.Mnông: 5 năm dăch aơ, râng geh ăp năm n’gor Kon Tum geh rnoh geh klâp ma 150 rmen prăk tâm trok prăk mât bri, du\t âk bâh ăp ngih máy dak bât pă điện ta ntu\k. bâh rnoh prăk mât n’hanh hun hao bri bâh n’gor, rnoh prăk aơ geh  pă an 20 nu^h tơm mât bri lah ăp cty, rnâng kan mât ua\nh njrăng bri mât, bri do\ng; 75 UBND xã, nkuăl têh n’hanh pă an ăp Hạt kiểm lâm trok an rlău 3.600 rnăk [on lan n’hanh 22 ntu\k kan tât râng mât ua\nh, mât bri. Geh kan ueh, na nê| ngăn bâh rnoh kơl kan nău kan tâm trok rnoh mât bri lah le\ njêng nău kan wa\ng sa nâp nâl, nu^h [on lan, ntu\k rêh jêng, ntu\k kan ngih dak geh rnoh geh bâh ne\ an đăp mpăn mât bri n’hanh hun hao bri.

            Tă lah ntu\k geh muih kăl bri âk, mô geh mbơh dăn, lôch rnôk 3.200 ha bri hon êng ta Đăk Tờ Can, nkuăl Tu M’rông, n’gor Kon Tum geh pă an 5 [on mpôl rnoi đê| Xêdăng mât ua\nh, rnoh nău [ư tih neh bri le\ huch âk. Ta [on Đăk Prông, gay ma mât 700 ha bri geh pă an, 110 rnăk [on lan njêng 5 rmôt kan mât ua\nh, [a [ơ tât ua\nh nđôi, [ư ntu\k kan kâp chăm mbro ta trong hăn tơm lăp let bri. Nô A Tuấn, du hê nu^h [on lan an g^t: “ăp rnăk tât ua\nh nđôi [a [ơ ăp nkual geh mât ua\nh. Xã r^ geh mbơh tơih tâm rgop đah ntu\k kan mât ua\nh bri ta ntu\k hăn ua\nh joi ăp nkual mât ua\nh. Êng gâp nơm r^ ua\nh nđôi na nê| mô an geh muih kăl mô lah dah ma kăl lêng lang. ua\nh nsum ta ntu\k bri geh mât ueh.

            Nău [ư t^ng nău kơl tâm trok mât ua\nh ntu\k bri le\ kơl an n’gor Kon Tum ntrôl ngăch nău kan pă neh, pă bri. Tât a[aơ, rlău 600 rbăn ha bri ndrel đah rnoh neh mât bri tăm bâh n’gor le\ geh nu^h kan mât ua\nh. Êng rnoh neh pă nău kan mât ua\nh bri geh rlău 360 rbăn ha dah rnoh 60% rnoh neh bri ta lam n’gor. Kơp tât le\ năm 2015 rnoh neh bri geh pă an rlău 3.600 rnăk [on lan n’hanh 22 ntu\k kan mât ua\nh, mât rlău 45.200 ha. Đah rnoh rnăk nău geh kanu\ng bâh rnoh mât bri râng geh rlău 4 rkeh prăk ăp năm. Đah ntu\k rêh jêng geh klâp ma 18 rkeh prăk. Bâh rgâl mhe geh nău kan bâh neh bri, nu^h [on lan rêh dăch ueh lơn đah bri n’hanh tât râng mât ua\nh bri. Wa A Cường, [on Đăk Vơt, xã Hơ Moong, nkuăl Sa Thầy an g^t: “{on lan le\ tâm ban u\ch dơn ngoăy njêng rmôt kan gay ma mât n’hanh ntop tay du đê| rnăk tay gay ma ndrel tât mât ua\nh. Gay ma mât ueh bri [on lan a[aơ geh du nău nchrăp kan gay ma rmal lôch ne\ rmal ăp nău [ư tih mpeh muih kăl bri bâh tu tơm bâh thôn mât ua\nh.

            Rnoh nău geh bâh nău kan mât ua\nh bri dôl kơl an ăp nu^h tơm mât bri ta Kon Tum, ngăn lah ăp cty Lâm nghiệp ngih dak doh rklaih ăp nău jêr jo\t mpeh rnoh prăk gay ma mât ua\nh, mât bri n’hanh hun hao bri. T^ng nău mbơh bâh ăp cty Lâm nghiệp ta ntu\k, rnôk ê ho\ geh nău kơl trok tâm nău kan mât ua\nh bri, tơm prăk ăp năm geh pă an doanh nghiệp mât ua\nh nău kan, mât ua\nh bri kanu\ng geh 15 rbăn prăk/ha. A[aơ, rnoh prăk aơ lah rlău 200 rbăn prăk, geh nkual geh tât rlău 300 rbăn prăk. Dơi geh kơl bâh rnoh prăk rlău 3 rmen prăk ăp năm bâh rnoh prăk pă an kơl mât ua\nh bri, wa Đào Xuân Thuỷ, groi Giám đốc bri mât Chư Mang Mrai an g^t: “Ntu\k kan hên 100% rnoh prăk pă an ăp năm yor ne\ du\t mô nă âk pă an tâm nău kan mât bri, nău kơl tâm trok prăk mât bri [ư an ntu\k kan geh nău leo kan lơn tâm nău mbơh [ư ăp nău kan mât ua\nh bri ngăn lah tâm nău kan ua\nh nđôi an ăp nău kan ua\nh njrăng. Geh kan ueh ngăn ma mpôl hên ua\nh năl nău kan tâm trok mât ua\nh bri lah mpôl hên pă jao an âk ntu\k rêh jêng ta ntu\k tât râng mât ua\nh bri. Ne\ lah du rnoh geh âk đah ăp rnăk vâl ta ntu\k ma hôm nha geh nău rêh jêr jo\t.

            Nău nu^h [on lan, ntu\k rêh jêng, ăp ntu\k kan ngih dak ta Kon Tum geh dơn nău geh bâh nău tâm trok mât ua\nh bri le\ geh kan ueh tât nău m^n, nău dơn kan tâm nău mât n’hanh hun hao bri. Na nê| ta năm 2011 lam n’gor geh 528 rơh mui^h kăl bri mô tâm di r^ tât năm 2015 le\ jur hôm ba dâng 33 rơh. Rnoh neh bri geh muih kăl bâh rlău 84 ha jur hôm ba dâng 9 ha. Rnoh so\k kăl bri mô tâm di bâh 153 rơh jur hôm 46 rph. Rnoh neh bri geh u\nh sa ta khay wai bâh rlău 300 ha jur hôm 34 ha. Aơ lah nău mpơl saơ ueh, lah nău nâp nâl gay ma n’gor Kon Tum geh nău dơi tâm nau kan ndâk nsơm n’hanh hun hao bri nâp nâl.

Nu^h rblang: Thị Đoắt