VOV4.M’nông: Ndrel đah nau kan nti\m nti gay nchrăp dơi tâm lơh, tâm âk năm rlau aơ, [ư ti\ng nau kan “Tahen nsum n’tâm ndâk njêng [on lan mhe” Cán bộ, tahen ăp rmôt tahen tâm n’gor Kon Tum ho\ geh âk nau rgop ngăn, nsum n’hâm ndrel n’gâng kan ma [on lan tâm nkuăl geh âk nau dơi [on lan mhe. Tât rnôk aơ n’gor Kon Tum ho\ geh 13 xã geh nau dơi [on lan mhe, n’hanh dôih nsôih tât lôch năm mra geh tay 3 xã to\ng 19 nkô| nau.

Đak Tô geh tahen [on lan geh nau rgâl mhe dăng ngăn.

Đah nau kan “Ryơk [on lan, dăch [on lan, gi\t vât [on lan, ti\ng nti [on lan dnrel kơl [on lan” [ư ti\ng nau kan “Nsum ty ndâk njêng [on lan mhe” ăp năm rlau aơ, cán bộ tahen Sư đoàn 10-Quân đoàn 3 ho\ geh âk nau rgop khlay, ngăn kơl an ăp xã bah nkuăl Đăk Tô, n’gor Kon Tum rgâl nau geh jêng bah [on lan geh n’gâng kan ndrel [on lan tâm nkuăl kơp dơn

Ho\ âk măng mro bu ranh A Djon, ta Plei Đăk Lung, xã Kon Đào, nkuăl Đak Tô mô hăk bi\ch, mi\n nau [ư ân jêh trong hăn [on lan mhe, ti\ng nau đă ma xã ngluh. Ti\ng nau kơp bah bu ranh, gay nkra trong bê tông jong 600 m, hvi 3 m, gay u\ch âk ngăn nu\ih kan. Tâm rnôk nê kônh wa tâm [on du gưl mô âk nu\ih, du gưl ri mơng đah yeh, đah chu\k, lah a[aơ pah ximăng, lu\, choih năn lah mô dơi. Nau rvê bah A Djon geh rklaih rnôk thượng uý Lê Khắc Hoa rđau kan [ư nau tuch tăm tâm Jrâu kan hậu cần Sư đoàn 10 nchrăp joi tât kơl. Jêh du kêng măng tâm nchră, tât ôi ba kơi 25 nu\ih tahen bah rmôt kan ho\ jur tâm [on gay kơl nkra trong. Jêr nagưn nkoch lôch nau rhơn bah bu ranh A Djon:

 ‘Kônh wa mô geh prăk gay ma rvăt ximăng, lu\, choih ơm. Gay ân ngih dak rvăt êng, ri nơm do\ng n’hâm kan. Geh tahen [ư kơl an nơm ri, kơt lah 2 nar kan ri a[aơ n’ăp ma tahen, n’ăp ma [on lan ndrel kan ri du nar lah jêh hôm. Nau nê rhơn ngăn. Lah ueh tahen kơl an [on lan”.

Tâm 2 xã  ho\ to\ng geh nau dơi [on lan mhe lah Tân Cảnh ndrel Diên Bình bah nkuăl Đăk Tô geh nau kơl an âk ngăn bah tahen Sư đoàn 10-Quân đoàn 3. Ăp nô tât, râng kơl an [on lan, n’gâng kan xã tâm âk nau kan. Ntơm nau nkoch trêng, mbơh kônh wa nau gu\ âm ngêt sa ân kloh, ju jăng nau rlu mâl ơm…tât nau kơl tăm ba, nkra ngih, nkra rong, mât rnă njrăng…Rnơm kơt nê ăp xã rhuăt gleh nar jêh 19 nkô| nau ndâk njêng [on lan mhe. Nau khlay ngăn lah rnôk jur tâm dâng, ăp cán bộ, tahen  sư đoàn 10 ko\ ntoh nuih n’hâm “ryơk [on lan, dăch [on lan, vât [on lan, nti [on lan n’hanh geh nau kan đah [on lan”  uănh nau kơl an lah nau rhơn bah tahen. Tahen Lao Tiến, ngơi:

 ‘Đah săk gâp rnôk hăn kơl an [on lan nsi\t ân gâp âk ngăn nau rhơn. Kơl an nu\ih [on lan ri gâp saơ ntô| n’hao săk. Gâp mra pah kan jâk kơl an ân [on lan tâm nkuăl jêr jo\t aơ. Gâp mra kơl an gay kônh wa rlet nau jêr jo\t tâm nau rêh”.

Geh du nau nơih saơ lah ntu\k geh mặt cán bộ, tahen Sư đoàn 10, ntu\k nê [on lan mhe mra rgâl dăng ngăn. Kơt tâm xã Kon Đào, sư đoàn ho\ kơl ma rbăn nar kan rgop nau ntrủ\t jêh ngăch trong bê tông hăn tâm thôn jong 12km, nkra 2 ntung n’hanh kơl [on lan tâm xã âk nau kan êng gay n’hao nau rêh, kơt [ư lo\, kơl kon ntil, prăk kan, ndâk nkra ngih săm [u\t, nkra tay ngih vâl…Mpeh ăp nau rgop nê, wa Lê Văn Quân, Kruanh MTTQ Việt Nam xã Kon Đào, ngơi:

 ‘Rmôt tahen bah Sư đoàn 10, Quân doàn 3 râng kơl ri âk ngăn. Aơ lah ngoai tâm âk rmôt kan khlay gay kơl an [on lan âk nau kan. Mô êng mpeh trong hăn, ntung trong ma hôm kơl kônh wa n’ăp ma nau hun hao văng sa”.

Kơl lăp kan ngăn, nau kan ngăch, săk rnglay nâp, nê lah nau nkah ngăn tâm nau kan “Tahen nsum ty ndâk njêng [on lan mhe” ho\ n’hanh dôl geh ueh ta Kon Tum. Tâm nê, cán bộ tahen Sư đoàn 10-Quân đoàn 3 ho\ jêng ntu\k nsing, ntu\k ndơ\ nau rnơm bah n’gâng kan n’hanh [on lan tâm nkuăl./.

                                Nu\ih Rơ Mâm ntop nu\ih ntop drăp ndơ

      Đah âk trong [ư êng, cán bộ, tahen ăp rmôt vũ trang ta n’gor Kontum dôl kơl an âk nkual [on tơm rgâl ăp nar, ngăch dơi geh ndơ [ư ndâk njêng thôn [on mhe. A[aơ jă kônh wa n’hanh le\ băl mpôl n’hanh ăp đồng chí ndrel tât đah kônh wa rnoi Rơ Mâm, ta xă n’har bri Mang Mrai, nkuăl Sa Thầy gay g^t âk lơn nău aơ !

Lah ngoay tâm âk rnoi mpôl đêt du\t đêt nu\ih, rnoi Rơ Mâm ta [on Le, xă Mang Mrai, nkuăl Sa Thầy bah năp đaơ geh nău rêh jêr jo\t n’hanh hôm e way ơm. Wa A Glá, tă [ư Bí thư đảng uỷ Xă Mang Mrai nkah g^t tay: bah năp năm 1980, yor dah ro\ng gu\ âm mro, nău rêh bah [on lan du\t njê, geh âk nău roh rnoi mpôl yor gu\ dăch ndul deh.

Plơ\ tay a[aơ, wa A Glá gơm răm: knơm geh bah bôk nău kan ntuh kơl bah Đảng, Ngih dak; knơm cán bộ tahen n’har bri, cán bộ tahen Công ty 78 tât a[aơ [ư sa nt^m đă, nu\ih [on lan Le le\ geh nău rêh đăp mpăn n’hanh hơm răm hôm. Ntrong leo hăn lor tâm ăp ntrong kan ta [on lan, rnă wa A Glá a[aơ geh bơi 7 ha cao su, rlău 6 ha bời lời, ba lo\, ba mir n’hanh bum. Nkoch đah nơm n’hanh nkoch đah kônh wa [on lan, wa A Glá an g^t:

Gay ju\t jăng ach o gâp an ntrong leo lor tâm rnăk wâl tâm [on. Kônh wa mô hăn ngai muih bri [ư mir tay, ma a[aơ tăm cao su le\ geh 30 ha le\ sa ri saơ săk rnglay hôm.

Đah nău way ơm dăch [on, êp rnăk, mô rvê măng nar n’hâm soan, âk năm nsrôih nkoch trêng rgo\ jă, djôt ty nt^m kơl, cán bộ tahen ăp Pôih mât njrăng n’har bri n’hanh ntu\k kan tahen [ư sa gu\ jâng ta xă Mang Mrai; le\ dơi nu\ih [on lan Le đăp mpăn lơh mir jan ba, gu\ âm n’hanh rgâl nău [ư mir ơm. Wa A Dói, Kruanh [on Le, xă Mang Mrai, nkuăl Sa Thầy, an g^t: Rgâl dơh saơ ngăn tâm nău rêh bah nu\ih [on lan Rơ Mâm lah kônh wa le\ g^t kơt t^ng khoa học kỹ thuật tâm pah kan jan sa, mât rong:

{on Le du\t gơih. Kônh wa g^t tăm cao su, tăm tơm sa play. {ư lo\ a[aơ lah g^t kay, g^t nchray, srih ba, tăm ba, g^t kăch rek, geh rnăk bah 1 tât 3 tấn.

Tât a[aơ nu\ih Rơ Mâm ta [on Le, xă Mang Mrai, nkuăl Sa Thầy le\ dơi tăm rlău 30 ha cao su, 20 ha bời lời n’hanh du đêt ntil tơm tăm êng geh săk rnglay wa\ng sa âk. Nu\ih [on lan le\ ju\t jăng nău rtăp bah kăl e gay hun hao geh ndrôk, geh rpu âk. Ndrel đah nău ntuh kơl bah Ngih dak, n’hâm soan bah cán bộ tahen, nu\ih [on Le a[aơ le\ geh 2 dak bât gay rho\ do\ng pah kan, bơi 4km trong hăn tâm [on, du ngih rông [ư ntu\k rgum r[u\n, 2 ntu\k jrô Mầm non n’hanh Tiểu học. Nkoch đah nău răm bah nu\ih Rơ Mâm a[aơ, nô Nguyễn Văn Them, cán bộ văn hoá xă Mang Mrai, nkuăl Sa Thầy, an g^t.

Rnoi Rơ Mâm a[aơ hun hao âk ngăn, ăp nău way ơm le\ jăng. Hôm du đêt nău way ơm ueh ri mât ndray. Kônh wa le\ [ư ba lo\ mô hôm geh nău joi sa ơm tay ma [ư tơm tăm tăch tơr.

Wa\ng sa hun hao, nu\ih Rơ Mâm a[aơ uănh tât âk lơn nău nti nsơm bah oh kon n’hanh n’hâm soan bah săk nơm. Le\ rngôch oh kon [on Le tât năm hăn nti. 10 năm bah năp, jông rêh bah nu\ih Rơ Mâm bah dâng 60 năm ri a[aơ hao tât 65 năm. Rnoh nu\ih Rơ Mâm hao bah 332 nu\ih hao bơi 500 nu\ih. Nău khlay lơn lah kônh wa rnoi Rơ Mâm a[aơ le\ du\t knơm rnôk râng ăp ntrong le\ yor n’gâng kan [on lan rgo\ jă. Êng đah bôk nău kan lam dak ndâk njêng thôn [on mhe, âk ntil ndơ [ư tât ơm lơn nkôp đah ăp thôn [on băl. Geh nău aơ kônh wa way tâm lah knơm du\t âk ăp nu\ih tahen wa Hồ kơl.

Nu\ih nchih rblang: Y Sưng Phê Ja