N’gor Dak Nông dơi bri dak kơl an, trôk nar mih sial uĕh nđik wăr năm, âk ntŭk ntô bri lêng dak rngot, ntŭk ntô pâl nđaih uĕh. Nĕ lah âk dak leng nteh n’gôr tâm ăp lôk bri, kơt: Dak Glun, Dray Sáp, Gia Long, Trình Nữ... Ndrel đah nĕ lah trong trôm pư̆ yôk ŭnh, Nkual mât ndray bri Nâm Nung, Mir bri ngih dak Tà Đùng, n’glău Tà Đùng đah bơi 10 gôl nkô têh, jêt dơi ntĭt kơt lah “Vịnh Hạ Long ta Tây Nguyên”. Lơn lah, Dak Nông geh âk văn hóa way ơm đah 40 rnoi nuĭh oh nô gŭ rêh ndrel. Lĕ rngôch jêng ntŭk ntô êng knŭng geh ta Công viên địa chất lam ntŭr neh UNESCO Dak Nông lĕ dơi lam ntŭr neh kơp dơn.

Xă Dak Hà, nkuăl Dak Glong, n’gor Dak Nông, lah ngoăy tâm âk ntŭk tât ta trong hăn “Trường Ca bah dak n’hanh ŭnh” tâm drăp ndơ Công viên địa chất lam ntŭr neh UNESCO Dak Nông. Wa K’Bang, nuĭh Bunong, nghệ nhân tanh sah dông ta ƀon Ting Wel Đăng, xă Dak Ha, an gĭt nău dơi săch ntŭk rlu jâng bah drăp ndơ yău n’hanh nchrŏng trong ndâk njêng pâl nđaih nsum mpôl lĕ pơk luh trong hun hao pâl nđaih, rhŏ nău tăch rgâl.

Nău kan way ơm bah nuĭh rnoi đêt he aƀaơ dŭt hun hao, nkre rhŏ an nău ŭch dŏng, nkre tăch an năch pâl nđaih. Kơt tanh wêl aơ bu klô tâm ƀon ăp nuĭh an gĭt, nkre mât nău kan, nkre geh prăk.

Tâm trong hăn tât nkual drăp ndơ yău Công viên địa chất lam ntŭr neh UBNESCO Dak Nông, nkuăl Krông Nô lah ntŭk geh dŭt âk ntŭk uĕh, bri dak đah âk nsum mpôl nuĭh rnoi mpôl đêt geh âk văn hóa way ơm. Wa Y Suơ Hlong, ƀon Dru, nkuăl têh Dak Mam, nkuăl Krông Nô, nkoch:

Gâp dŭt rhơn rnôk saơ ăp ntŭk ntô uĕh kơt dak leng Dray Sáp mô lah trôm pư̆ yôk ŭnh dơi ndơ̆ an dŏng, mât uĕh ndrel đah văn hóa way ơm gay hun hao wăng sa, rêh jêng. Âk kônh wa lĕ râng n’hanh ăp nău rhŏ an pâl nđaih, nău rêh hao prêh.

Ăp năm bah năp, kônh wa nuĭh Bunong ta xă Nâm Nung, nkuăl Krông Nô, ntŭk rlu jâng ta trong pâl nđaih “Trường ca bah dak n’hanh ŭnh” lĕ ƀư năch pâl nđaih nsum mpôl, nkre dơi mât ndrăy, mât uĕh tay văn hóa way ơm, nkre geh tay prăk rgâl nău rêh. Wa Y Krêu, Groi kruanh ƀon Yôk Ju, an gĭt, kônh wa lĕ ndâk ƀư geh ăp rmôt Homstay, rmôt ndơ ngêt sa, rmôt văn hóa way ơm gay rhŏ an năch, ăp hợp tác xã cheh tanh, hợp tác xã n’gôn ndrănh yăng lĕ geh âk ndơ tăch luh ntŭk tăch rgâl:

 Ndâk njêng ntrong ƀư pâl nđaih, bôk năp lah mpŏng ŭch mât nău uĕh văn hóa bah nuĭh nơm; tal 2 lah nthoi tay nău way kơt tanh wêl, cheh tanh ndrang... n’hanh ndơ ngêt sa bah ăp rnoi nuĭh. Bah nĕ, mpla nsơ ndơ lŏ mir yor he ƀư luh, kơt: cà phê, play dô, biăp... gay rhŏ an năch pâl nđaih, nsĭt tay nău geh an kônh wa.

Đah âk dak diăng hoch luh bah bri krŏng, ta Nâm Nung geh dŭt âk dak leng uĕh, kơt: Leng Kum, Leng Ông, Leng Gung ntao... Bah meng nĕ lah ntŭk ntô bah ndrĭch lŏ bah dang jâng yôk ŭnh, mir tơm sa play ta yôk lŭ mpŭnh... lĕ wăch rgum năch tâm dak n’hanh dak bah dih tât ta aơ.

Yuh H’Thương, Groi Kruanh UBND xă Nâm Nung, an gĭt, ntŭk ơm yău lịch sử cách mạng B4, ăp ntŭk bri ndrel đah nău uĕh văn hóa way ơm ăp rnoi nuĭh dơh an ƀon lan pơk trong hun hao pâl nđaih.

Dơh ngăn đah ntrong ƀư pâl nđaih ntŭk gŭ rêh aơ ta xă geh dŭt âk nghệ nhân, mpeh chĭng gông, cheh tanh, tanh wêl, n’hanh nghệ nhân mprơ, ot ndrong... N’hanh tĭnh gâp nău kônh wa rgum ƀư tĭng gưl an hun hao ri mbra dơi ƀư.

Năm bah năp, n’gor Dak Nông mĭn pâl nđaih lah ngoăy tâm 3 n’gâng tơm wăng sa. N’gor lĕ geh âk ntuh kơl, hun hao ăp ntil pâl nđaih, tâm nĕ geh pâl nđaih ta Công viên địa chất lam ntŭr neh UNESCO Dak Nông; ntơm ndơ̆ Dak Nông lăp bản đồ pâl nđaih lam ntŭr neh n’hanh wơt tay âk năch pâl nđaih tât uănh ngăn. Wa Tôn Thị Ngọc Hạnh, Groi Kruanh UBND n’gor Dak Nông, an gĭt:

Gay rĭng tâm ban, hăn ndrel lĕ rngôch ăp ntil pâl nđaih lah nău ƀư khlay n’hanh mpôl hên lĕ ntơm ndâk njêng geh ăp ntrong ƀư. M’hâm ƀư gay nuĭh ƀon lan dơi wât, hăn ndrel đah khân pơng lah nău tơm bah nău mât ndrăy, mât uĕh, hun hao ăp drăp ndơ yău, ntơm geh mât uĕh, rdâk ƀư tay, mât uĕh hun hao, mât rƀăy ăp nău way ơm uĕh bah ăp rnoi nuĭh. Mât rƀăy văn hóa ƀư ndơ an hun hao pâl nđaih n’hanh hăn ndrel hun hao wăng sa, rêh jêng bah n’gor.

Tâm ăp nău uĕh văn hóa, ntŭk ntô  bri dak têh, trôk nar mih sial uĕh nđik, ntop đah ăp trong nchrŏng ntuh kơl di...., tâm rgŏ năp mô ngai, pâl nđaih Dak Nông mbra hao dăng, uĕh an năch pâl nđaih mpeh nkual drăp ndơ yău Công viên địa chất lam ntŭr neh UNESCO Dak Nông.