Aƀaơ ntoh dŭt âk trong mplư rlăm mhe dŭt đăng ntrŏng tâm ăp nuĭh dŏng tài khoản ngân hàng ta mạng. Ăp nuĭh rlăm nde tâm nău dơi pơk (Accessibility) lăp tâm điện thoại, uănh dơi pet lât ta điện thoại bah nuĭh dŏng. Geh nuĭh hŏ roh hang rhiăng rkeh, hang rmen prăk tâm tài khoản ngân hàng. Ndrĭ mhâm ƀư gay mât njrăng nuĭh ƀon lan bah năp geh ma nău mplư rlăm bah ngai hao âk aƀaơ? Nău nchih bah kơi aơ nkah njrăng mpeh nkô̆ nău dja.

       Âk trong mplư rlăm ta mạng

      Luật sư Ngô Huỳnh Phương Thảo – Mpôl luật sư nkual ƀon têh Hồ Chí Minh nkoch, mhe aơ du hê nuĭh băl bah păng geh tài khoản ngân hàng ta mạng geh mplư rlăm tĭng trong dja. Khân păng nsŭk nsôr păng tâm dâl ngai ta clip ta Facebook, ăp tơ̆ like 1 du ntil ndơ tăch dơi trok 10.000 prăk/tơ̆. Lôch nê đă tâm njuăl prăk, roh lĕ rngôch rlău 25 rmen prăk. Bol nuĭh dja hŏ lah phong tât nhih pah kan công an, yơn yor máy chủ bah tài khoản mplư rlăm ta Campuchia jêng dŭt jêr mplơ̆ tay prăk. Luật sư Thảo an lah rnôk năch geh bu mplư rlăm, ngân hàng ân kan nsum lhăt đah ăp nhih pah kan dơi kan n’hanh ăp ngân hàng êng ƀa ƀă nkra lơh ngăch, lah mô ri prăk mbra geh njuăl tât âk tài khoản n’hanh rhuăt luh lĕ prăk.  Luật sư Ngô Huỳnh Phương Thảo dăn đă:

Khân păng ân kan nsum đah ăp nhih pah kan dơi kan mpă wêl tài khoản nê gay nking nchăng roh huach n’hanh nkra rmal di tĭng pháp luật. mô lah kan nsum đah ăp ngân hàng geh tât êng ƀa ƀă ta Việt Nam, mpă wêl dĭl  tài khoản geh rnoh prăk bah nuĭh geh mplư rlăm njuăl tât.

Tĭng nuĭh rnâng kan công nghệ thông tin, aƀaơ, ăp nuĭh mplư rlăm dŭt đăng, dŏng công nghệ mhe. Yor kơt nê̆, mô dơn ăp nuĭh bu kuâng, mô gĭt âk mpeh công nghệ thông tin mơ geh bu mplư rlăm ma lĕ ma druh mom, gĭt wât âk mpeh trong kan dja jêng geh bu mplư rlăm đŏng. Na nê̆ lah mhe aơ geh du trong mplư rlăm mhe, khân păng nde tâm nău dơi lăp (Accessibility) ta du đêt ứng dụng điện thoại, ntơm bah nê khân păng lăp ntŭng, mật khẩu, mã PIN, OTP, lôch nê pơk lăp hôch bah ngai, rhuăt lĕ prăk tâm tài khoản bah nuĭh dŏng tâm bar pe mnĭt. Lĕ rngôch rnoh prăk geh mplư rlăm roh hao tât hang rhiăng rmen prăk.

          Bộ Công an nchroh tâm let năp tay, nău kan bah nuĭh tih dŏng công nghệ mhe mbra nar ma âk. Ăp ngân hàng n’hanh năch geh tài khoản prăk njuăl lah ntŭk leng joi bah mpôl tih djơh. Thượng tá Cao Việt Hùng, Groi kruanh Phòng 4, Cục An ninh mạng n’hanh jrô kan rdâng lơh nuĭh tih dŏng công nghệ cao (A05) mpeh Bộ Công an an gĭt, mhe aơ âk nuĭh dŏng công nghệ AI gay mplư rlăm, kuăl facetime gay manh prăk, rlăm bâr ngơi n’hanh muh măt. Ta năp  nău dja, let năp tay, nhih pah kan dơi kan mbra n’hao dăng kan nsum đah ăp đơn vị geh tât lơh sim mô gĭt tơm nuĭh n’hanh tài khoản mô gĭt tơm nuĭh dŏng ngăn, der geh nău tăch rgâl tài khoản gay mplư rlăm:

 Ân n’hao dăng kan nsum đah Ngân hàng Ngih dak, Bộ Công an n’hanh ăp mpôl kan ƀư ndranh pă an trok tâm gay rdâk njêng ăp rêng kan nsum gay bah ir geh dŏng tài khoản ngân hàng điện tử mô gĭt tơm nuĭh dŏng ngăn. Gay ƀư nău kan dja ri geh 2 gâl kan ân dơi ƀư, yor sim mô di tơm nuĭh dŏng ri lĕ rngôch buăt nthoi đah ntŭk rgum prăp nău lư gưl neh dak n’hanh ntŭk ƀon lan gŭ, hôm tài khoản mô di tơm nuĭh dŏng ngăn ri he ƀư tay 1 njuat hăn đŏng lah pah kan bah kơi ôp uănh năl di)

"3 mô" gay mât njrăng săk he nơm

Ta Ngân hàng Á Châu (ACB), bah năp nău mplư rlăm tài khoản bah mạng ma công nghệ cao nar lơn ma đăng, wa Từ Tiến Phát, Tổng giám đốc ACB an gĭt, đơn vị dja rgum tâm ăp trong nkra kơt: njrăng, n’gang n’hanh nkra ngăch ăp nuĭh geh mplư rlăm. Ngân hàng hŏ kan nsum đah Bộ Công an n’hanh Cục Công nghệ thông tin geh ăp trong nkra gay nking nchăng ăp nău tih mplư rlăm mhe ma ăp ndơ dŏng nkah njrăng lor năch rnôk ndơ̆ njuăl trok tâm geh ma nău rmoh rman.

Mpôl hên geh trong nkra gay ơm năl saơ ăp link mplư rlăm  gay mpôl hên njrăng n’gang. Rnôk ntoh trong link mplư rlăm yơn săk ntơ lư ngân hàng ri mpôl hên njuăl ngăch tin nhắn SMS an năch dŏng dĭl. Mpôl hên njuăl tin đah nkô̆ nchih lah năch dŏng dôl pơk lăp ta du ndơ mha êng, lah năch pơk lăp tay ri chìa khóa kêng dŭt pơk tài khoản kêh loih năch nê lah mã OTP, mpôl hên cài tay du nău dŭt khlay nkah njrăng lor năch dŏng: Năch njrăng aơ lah nău pơk lăp njuăl prăk).

Ta năp nău mplư rlăm ma công nghệ cao dŭt đăng kơt aƀaơ, âk nuĭh rnâng kan công nghệ n’hanh ngân hàng nkah njrăng năch dŏng mât njrăng săk he nơm ma trong ƀư “3 mô”: mô pơk lăp tâm trong link mha êng, mô tải app mha êng, mô djăt tĭng ăp nău đă ƀư mhe êng. Tĭng wa Ngô Tấn Vũ Khanh - giám đốc neh dak Hãng Kaspersky ta Việt Nam, aƀaơ ăp ngân hàng geh ndơ ntrŭp năp dŏng ăp tŏng trong mât đăp mpăn bah rêng mât dŏng n’hanh đăp mpăn ndơ̆ njuăl prăk bah năch dŏng. Yơn lah, nuĭh dŏng ta rêng n’glĕ dŭt ân năp nău gĭt blău, nău dơi njrăng, n’gang ăp trong mplư rlăm mhe aƀaơ.

Bôk nkăp n’glĕ dŭt lah năch dŏng yơn nău dơi njrăng n’gang ăp trong mplư rlăm dja dŭt rbăn mpeh nău gĭt blău, công nghệ ri bol ngân hàng geh trong nkra công nghệ dah nău uĕh nâp ma năch dŏng bah he mâp nuĭh mplư rlăm dŭt đăng jêr ngăn đŏng. Yor kơt nê̆, ăp ngân hàng ân nti kơt ăp trong ƀư bah ngân hàng têh lam ntŭr neh trong rvăt năp ntrŭp ndơ dŏng, nău gĭt blău an năch dŏng bah he gay khân păng mât njrăng êng.

Gay rdâng lơh đah ăp nuĭh tih dŏng công nghệ mhe, săk nuĭh dŏng tài khoản ngân hàng nơm ta mạng ân dơi  mbơh gĭt, nkoch trêng âk lơn, way pơk uănh nău gĭt mhe, rƀah gĭt nău ndơm bah mpôl tih djơh gay mât njrăng êng săk he nơm bah năp ăp rơh mplư rlăm dŭt đăng bah mpôl tih djơh./.