Tâm ăp năm aơ, dơi geh nău mât uănh mha êng bah Đảng, Ngih dak, nău rêh wăng sa mô rlu hun hao, muh măt ƀon lan nar lơn ma săk ntơr mhe.

          Lôch rnôk dơi kơp dơn xã di rnoh rdâk njêng ƀon lan mhe tâm năm 2017, ăp năm rlău aơ, xã Dà Sar, nkuâl Lạc Dương, n’gor Lâm Đồng way nsrôih rdâk nâp n’hanh n’hao rnoh nâp uĕh ăp ntŭk nsing ƀon lan mhe ntop n’hao tay. Âk trong leo ƀư, rơh rgŏ jă hŏ dơi an ƀư geh nău tam. Nơm geh kơt nê, wăng  sa- rêh jêng kon nuĭh ta xã hŏ geh njuat rgâl săk âk, đah rĭng geh tĭng bôk nuĭh năm 2024 geh tât rlău 60,4 rkeh prăk, hao 31,9 rkeh prăk rđĭl đah năm 2017. Wa Cil Ha Ôñ ta xã Dà Sar, nkuâl Lạc Dương lah:

“Ta aơ gâp uănh  saơ dŭt kloh nău rgâl mpeh wăng sa, lôch rklaih luh geh nău hun hao đăt ndal, bah năp nar rklaih luh neh dak wăng sa mô dơi geh kơt nê ôh, gâp saơ kloh  lah kơt nê̆”.

Lah nkuâl geh bơi 70% rnoh nuĭh lah rnoi mpôl đê̆, nkuâl Lạc Dương way uănh khlay tât pah kan n’hanh trong kơl rnoi mpôl đê̆. Tâm nê, bôk  nău kan rdâk njêng ƀon lan mhe,nkuâl Lạc Dương hŏ ntop kơl hun hao tuch tăm, n’hao nău geh an nuĭh ƀon  lan nkual ƀon  lan rnoi mpôl đê̆. Lam nkuâl geh 23 hợp tác xã, 36 rmôt tâm boh dôl kan tâm trong tuch tăm. Wa Cil Poh, Groi kruanh UBND nkuâl Lạc Dương, an gĭt âk trong ntĭt leo ƀư tâm nkrêp kan nsum, tăch ndơ tuch tăm, hŏ kơl nuĭh ƀon  lan nkual rnoi mpôl đê̆ hun hao wăng sa geh ndơ tăch.  

“Kônh wa rnoi mpôl đê̆ ta Lạc Dương aƀaơ gâp saơ dŭt rhơn rnôk saơ nău rgâl dŭt âk tâm trong wăng sa, kônh wa wăng sa dơh geh lơn. Lơn lah rhŏ dŏng pâl nđaih nar lơn ma hun hao lam ƀon lan, mô dơn nê ta nkuâl ri trong leo tuch tăm công nghệ mhe, mât chăm tơm tăm geh rnoh khlay wăng sa âk kơt: play hồng, atiso, dâu tây nsĭt tay nău geh wăng sa dŭt âk an kônh wa, rgâl geh nău rêh dŭt âk, ma nê rgop đah n’gâng kan ta ntŭk ơm tât 19 ntil nău kan ƀon lan  mhe đŏng”.

Tĭng nchih rgum, lam n’gor Lâm Đồng geh rlău 350 doanh nghiệp, rlău 50 hợp tác xã, rmôt tâm boh tă bah rnoi mpôl đê̆ ƀư tơm, dâk bôk năp tâm lĕ rngôch rnoh âk tơm prăk điều lệ rlău 2.770 rmen prăk; mô dơn nta joi nău kan an rbăn nuĭh kan ma hôm geh âk nău rgop tâm hun hao wăng sa nsum bah n’gor nkuâl đŏng.  Wa Liêng Hót Ha Kliêng ta xã N’Thôl Hạ, nkuâl Đức Trọng lah ngoăy tâm ăp nuĭh ntoh lư bah Mpôl âk năm deh tâm trong leo kơt nti n’hanh ƀư tĭng nuih n’hâm uĕh lŏng Hồ Chí Minh. Păng an gĭt, lôch rklaih luh năm 1975, păng hŏ râng pah kan rmôt ƀon lan tâm tĭng ti nar luh kan, râng hợp tác xã, 8 năm râng tâm mpôl Công an thôn, Ủy viên công an xã. Păng way tĭng jăp gung trong, trong nchrăp bah Đảng, trong kơl, pháp luật bah Ngih dak.

“Gâp râng pah kan xã hội hŏ ŭch rlu đŏng, yơn  n’gâng kan hôm ŭch geh gâp ri gâp kan dơm. Gâp mât uănh  mpeh Nuĭh âk năm deh bah thôn. Gâp ƀư an kônh wa n’hanh ƀư an săk gâp nơm, gâp mô kâp geh ndơ nkhôm prăk kơl đŏng. Ntơm nơh rơh dŭt jêr jŏt rnôk mhe rklaih luh, râng mât rnă njrăng ta ntŭk, jêr jŏt ŏ r’ah âk rlău gâp nha hôm ƀư wat jêh uĕh nău dơn kan đŏng. Gâp ŭch rŏng ăp rơh kơn druh ndăm ŭch tĭng, nsrôih kơt nti, pah kan jan sa, tĭng jăp trong nchrăp, gung trong bah Đảng, trong kơl pháp luật bah Ngih dak”.

Tâm 5 năm aơ, bah tơm prăk ăp bôk nău kan gưl neh dak hŏ rgum geh 15.000 rmen prăk gay rdâk njêng ƀon lan mhe, lam n’gor Lâm Đồng hŏ geh 76 tâm lĕ rngôch rnoh 78 xã nkual ƀon lan rnoi mpôl đê̆ tât di rnoh rdâk njêng ƀon lan mhe, 15 xã tât di rnoh rdâk njêng ƀon lan mhe kơi ntop n’hao tay; 4 xã di rnoh rdâk njêng ƀon lan mhe ntĭt leo mhe. 5 năm aơ, lĕ rngôch tơm ndơ ntuh kơl an rong êng ma ƀon lan rnoi mpôl đê̆ ta Lâm Đồng rlău 1.264 rmen prăk. Bah nê, rgop rgâl geh nău rêh drăp ndơ, nuih n’hâm bah nuĭh ƀon lan nkual rnoi mpôl đê̆. Tât aƀaơ, rnoh âk ach o âk ding ta nkual ƀon lan rnoi mpôl đê̆ ta n’gor Lâm Đồng hŭch jŭr hôm nklăp 2%; nsĭt geh rĭng bôk nuĭh tât 50 rkeh prăk. Wa K’Beo, Groi kruanh HĐND xã N’Thol Hạ, nkuâl Đức Trọng, n’gor Lâm Đồng nkoch:

“Ntơm nơh nuĭh rnoi mpôl đê̆ he dŭt rluk mâl ngăn, mô gĭt trong wăng sa, nău rêh ach o mbro. Tât rklaih luh, dơn ngoăy neh dak, dơi geh nău têk ndrêng, rđău đă bah Đảng, Ngih dak jêng kônh wa mbrơi mbrơi gĭt trong wăng sa, nău rêh kônh wa ta aơ geh nău rgâl ndal rđĭl đah bah  năp nar rklaih luh. Mpeh rdâk njêng ntŭk ntô ndơ dŏng, lơn lah gung trong ntuh kơl pơk hvi dơn geh nău mât uănh ntuh kơl dŭt âk bah Trung ương. Kônh wa dŭt rhơn, tâm nkah nsum jăp gơih pah kan jan sa, n’hao geh âk wăng sa”.

Ăp nău rgâl uĕh ta nkual ƀon lan rnoi mpôl đê̆ n’gor Lâm Đồng lah ndơ an saơ kloh an nău mât uănh bah Đảng, Ngih dak n’hanh nău nsrôih nsan hao bah kônh wa ƀon lan. Ntơm bah du nkual neh hôm âk jêr jŏt, aƀaơ nsoh bah lơ he săk ntô mhe đah ăp gung trong pơk hvi, ăp trong ntĭt leo wăng sa nsĭt geh tam n’hanh nău rêh văn hóa âk mpưm. Nău dơi dja mô dơn kơl n’hao săk geh nău rêh ma hôm rdâk nâp tay nău nsing nơm bah ƀon lan ăp rnoi mpôl đê̆ tâm trong nchrăp, trong kơl hun hao jŏ jong. Đah trong nsan hun hao dja, Lâm Đồng mbra năl di ntŭk gŭ kan têh khlay lah ngoăy tâm ăp n’gor dâk leo lor bôk năp tâm rơh rdâk njêng ƀon lan mhe, rgop tâm   nău hun hao nsum bah nkual Tây Nguyên n’hanh lam dak.