Deh n’hanh têh ta ƀon Pơnang, xă Tú An, nkual têh An Khê (n’gor Gia Lai), ntơm bah jêt yuh Đinh Thị Hà lĕ dơi lăp săk tâm ăp nău ntơr uĕh, văn hóa bah mbân ao Bahnar. Rup gui bu ur Bahnar krêp dêh đah rpăi si, rse brai lah du nău gŭ âm mô dơi mô geh tâm nău rêh ăp nar. Jêng bu ur Bahnar kăl e 15, 16 năm lĕ gĭt cheh tanh. Yuh Đinh Thị Hà an gĭt, yuh têh đah nah bă tanh ta nkơi mê̆ rnôk hăn tâm mir, gŭ ta pĭt rpăi si mê̆ tanh ta jay, đah nău ŭch nti yuh lĕ gĭt tanh bah rnôk 15 năm deh.
“Rnôk bah năp mê̆ lĕ ntĭm an gâp tanh bah nău dơh, jêh nĕ ntĭm ndrăng brai, cheh tanh tât rup ndrang, hôm aƀaơ gâp lĕ gĭt tanh dŭt âk ntil kơt lah tanh nah, tanh nah mbân, ao bu ur bu klô, tanh t’roi... Bah năp đaơ gâp knŭng tanhg t’roi, nah mbân, ao, tanh nah gay dŏng tâm rnăk wâl dơm. Aƀaơ tanh âk lơn, geh nuĭh ôp rwăt đah khlay tâm di ri gâp tăch, yơn dŭt âk gâp tanh gay dŏng tâm rnăk wâl. Ăp nuĭh tâm rnăk wâl an geh ao, t’roi, nah ntâk, lah geh kon jet lah gay mă kon tay”.
Năm aơ lĕ rlău 40 năm, đah mpang ty blău, yuh Đinh Thị Hà lĕ tanh geh âk ndơ tanh geh cheh ndrang uĕh. Gay tanh jêh du blah nah mbân, du păng nah roh dŭt âk nar; bôl tĭng ndơ bah 3 tât 5 nar mô lah du pơh n’hanh jŏ lơn tay... Yor nghệ nhân an roh âk nar gay rgum ndrăng tĭng rse brai ƀư cheh ndrang ntĭt mpơl êng, geh âk rup gui. Yuh an gĭt, nuĭh Bahnar way dŏng ăp brai ônh, chăng, nglang, pŭt, rmĭt... đah cheh ndrang lah nău way mpeh bri, trôk nar geh ăp rup tơm si, nkao si. Lah kơt brai ônh ntĭt mpơl an neh bri uĕh jêng ri brai chăng ntĭt mpơl an nău tâm rŏng n’hanh mpŏng ŭch uĕh lăng.
“Nău aơ lah tanh cheh ndrang rup prăk kaih, n’hanh du đêt cheh ndrang êng, gâp ŭch cheh ndrang ri gâp ndrăng brai kơt nĕ. Dơi tanh nah mbân, tanh nah kơt nĕ đŏng, gâp ŭch cheh ndrang uĕh, m’ha ri ƀư êng dơm”.
Jêh mông nar tâm mir, yuh Đinh Thị Hà lŏ ndăn gŭ ta rpăi tanh gay dah rŏng nău ŭch đah trong rse brai ta ăp ntil ndơ. Yuh tanh âk ndơ kơt nah mbân, ao, nah... gay rhŏ an nău ŭch dŏng tâm rnăk wâl tâm ăp rơh lễ hội, tâm nsông. Ăp ndơ bah yuh tanh mpla nsơ ta ăp lễ hội văn hóa rnoi nuĭh bah nkuăl, ƀư rup gui an ăp jrô nti tanh.
Yuh Đinh Thị Hà nkoch, đah âk nkô̆ nău êng, aƀaơ âk băl mom Bahnar mô hôm ŭch n’hanh wât mpeh ăp nău uĕh bah ndơ tanh Bahnar. Gay mât nău kan way ơm bah rnoi nơm, yuh an mông nar hăn nti bah ăp nghệ nhân ranh ăp nău uĕh ntơr êng, yuh dŭt n’hâm râng trêng ntĭm an ăp nuĭh mhe nti mô hŏ tanh. Yuh Đinh Thị Hà an gĭt:
Tă aơ 6 năm, Câu lạc bộ cheh tanh bah xă Tú An dơi ndâk njêng. Rnôk bôk năp Câu lạc bộ knŭng geh 10 nuĭh, aƀaơ geh rlău 50 nuĭh đah âk rơh kơn, nghệ nhân âk năm ngăn lĕ rlău 80 năm, đêt năm ngăn lah ăp oh kon hŏk Ngih sam ƀŭt THCS. Khân pơng ndrel nău ŭch mât nmdrăy văn hóa rnoi mpôl đêt.
Mhe aơ, Câu lạc bộ cheh tanh bah xă Túa An râng Pơh văn hóa-Pâl nđaih n’gor Gia Lai 2023 ta nkual ƀon têh Pleiku. Ăp nghệ nhân lĕ mbơh treng nău kan cheh tanh ta Quảng trường Đại Đoàn Kết, wăch rgum âk năch uănh tât. Ăp nghệ nhân an gĭt bah rnôk rdâk nkra tay nău kan cheh tanh, hăr ty bah oh yuh nar lơ hao; ndơ uĕh lơn, âk ntil lơn. Nghệ nhân bah câu lạc bộ lĕ râng ăp nău ƀư gưl n’gor n’hanh nkual Tây Nguyên. Ndơ cheh tanh bah nuĭh Bahnar ta xă Tú An, lĕ jêng ndơ ntĭt mpơl bah n’gor, mô knŭng rgop mât ndrăy nău uĕh văn hóa rnoi mpôl đêt ma hôm mpla nsơ ndơ pâl nđaih bah nkual têh An Khê, n’gor Gia Lai.
Viết bình luận