Tâm nău ntoh n’gôr bâh rơh tăch rvăt sầu riêng bôk yan pĕ lêh ta ntŭk tăm âk sầu riêng ta Krông Păch, n’gor Đăk Lăk, wa Nguyễn Thị Vân ta thôn Tân Đông, xã Ea Yông, an geh kâp dŭt jŏ mơ geh tăch 2  rsot sầu riêng bâh rnăk vâl. Dŭt ndrât ngăn lah 2 srot, lĕ dĭng lĕ 57 kg sầu riêng ma kanŭng geh an wa Vân 180 rbăn prăk, đê̆ lơn đah rnoh tăch 1 play sầu riêng nău way geh tăch. Wa Vân an gĭt, an geh tât 20 nar tay sầu riêng mơ tŏng khay lêh play, yơn yor mih jŏ jêng lah rŭng ơm, an geh tăch ndal đah ntil play ƀư kem, play mô ueh.

 “Play aơ lah lĕ dŭt ueh hôm yơn lah nar naơ bu rvăt geh 3 rbăn prăk dơm, tăch kơt nĕ saơ nsoach ngăn yor lah tăch du play lĕ rlău 200 rbăn prăk hôm.

Nău ngăn an saơ, mô di sầu riêng kem- sầu riêng mô ueh geh rnoh kanŭng lah 3 rbăn prăk/kg. Lah ƀon lan kan lŏ mir ŭch gay ma ntŭk rvăt săch, hôm nha geh rnoh ueh lah 10 rbăn prăk/kg đŏng. Yơn lôch nĕ, hôm e lah mbra mô hôm geh khlăy. Du hê nuĭh tăch rvăt ta xã Ea Knuêch, nkuăl Krông Păch dôl kâp sầu riêng mô ueh gay ma rvăt an gĭt.

 “Lah rnoh khlăy 1rbăn/kyhs ma bu mô rvăt đŏng. 1 rbăn prăk ma kâp bâh ôi tât aƀaơ. 1 rbăn prăk ma mô geh nuĭh rdeng đŏng”.

Mô dơn ƀư an âk play sầu riêng rŭng ơm, roh hoach tât rlău 90% rnoh ueh khlăy, mih têh hôm nha ƀư n’huch rnoh ueh kah n’hanh nău khlăy bâh ăp play sầu riêng lĕ tŏng hnarr lêh. Ntơm yan pe lêh aơ, rgŏ trong Quốc lộ 26 hăn rlet ntŭk tăch sầu riêng Krông Păch, mô đê̆ nuĭh rvăt rdeng tât ăp ntŭk tăch rvăt yơn ntŭk rvăt mưch play mô kah, nuĭh way tăch rvăt  sầu riêng way lah mô ueh play n’hanh mô njŭng.

Lôch geh rnôk tâm ton mpeh rnoh tăch sầu riêng an ntŭk rvăt mô dơi, nô Ma Lôi ta xã Ea Yong, nkuăl Krông Păch rngot ngơi.

“Aƀaơ rĭ khân păng mô ŭch rvăt rnoh play aơ jêng lah mplơ̆ sĭt, yor play mô kah, rnôk trôk mih hô rĭ play mô săk mô njŭng”.

Kơt ăp năm, ntơm yan pĕ lêh play sầu riêng năm 2024 ta n’gor Đăk Lăk, ăp bôk ndeh Conterner nsrŭng dŭt âk ta ăp ntŭk rlu ndeh ta 2 ding trong Quốc lộ 26, ntŭk hăn bâh xã Ea Knuêch tât nkuăl têh Phước An, nkuăl Krông Păch, rdeng âk play tăch an Trung Quốc. Nău êng đah nău way lah ăp bôk ndeh rdeng kâp jo lơn, geh rnôk bâh 1 pơh tât bơi tât 3 pơh. Du hê nuĭh ƀĭt ndeh ta nkuăl ƀon têh Hồ Chí Minh an gĭt, mô dơn ta Đăk Lăk geh mih jŏ nar ƀư an ăp ntŭk rvăt jêr rgum play sầu riêng ueh an tăch dak bah dih, ma mpeh ntŭk tăch rvăt Trung Quốc geh khuch yor mih têh ƀư nău rvăt hŭch, ƀư an rnoh khlăy sầu riêng hŭch âk.

 “Play mâp trôk mih jêng lah dôl njŭr, mpeh đah Trung Quốc mô geh rvăt, dôl mplơ̆ tay. Mô geh nuĭh rvăt. Ta nĕ geh mih hô jêng lah mô dơi tăch. bar pe nar aơ tĭ hăn kơt rvoah sial. Ta meng nĕ geh tăch rĭ play hăn ngăch yơn aƀaơ lĕ jŭr hôm, geh rnôk jŭr tât bar pe rbăn dơm tâm 1 kg.

Mih têh jŏ khay ƀư an play rŭng ơm, mô lah play nse geh lăp dak, găr mô săk, mbĕ, dơh khuch, lah nău jêr đah pah kan tăch rvăt mât tăm sầu riêng Đak Lăk. Lah kơt năm 2023, mih jŏ ta khay 9, ƀư khuch du đê̆, rĭ năm aơ ntơm bâh khay 7 lĕ mih, jêng play khuch âk ngăn. Nău kơl an lah du đê̆ doanh nghiệp tâm n’gâng kan lĕ nănh mĭn uănh n’hanh bôk năp lĕ geh mbơh tơih công nghệ pâr sơh, ndâk nsơm oi nău săk play sầu riêng mbĕ dak ta khay mih.

Wa Lê Thị Thu Hà, Giám đốc Công ty Cổ phần Nông nghiệp Xanh Đà Lạt, geh ntŭk rvăt n’hanh ƀư mât sầu riêng rêh ta Đăk Lăk an gĭt, trong kan păt dak play sầu riêng aơ mbra ƀư bah ir l’ĭt play sầu riêng hôm 65% đê̆ lơn đah nău l’ĭt bâh 68% bâh sầu riêng Thái Lan, ntop ƀư rgâl ueh bâh sầu riêng tăch an dak bah dih.

 “Máy aơ geh rnoh duh bâh 0 tât 85 độ, nĕ lah ƀư duh n’hanh nđik dâl tâm du ntŭk lât pet. Aơ lah công nghệ ngluh dak. n’hanh sầu riêng gâp ndơ̆ lăp dŏng lah sầu riêng rêh lĕ ma play, nđâp ma sầu riêng koh rnôk trôk mih mô lah duh rĭ kơt nĕ đŏng. Ndơ̆ lăp ta máy ăp gay ma geh djrôp lĕ dak bâh tâm săk play sầu riêng ƀư an play geh njŭng lơn đah play rêh”.

Rlơ̆ yan lah nău dơi têh bâh n’gâng kan sầu riêng Đăk Lăk đah ăp nkual mpeh mpêr êng ta lam dak n’hanh đah ăp ngih dak pah kan sầu riêng, kơl an trong tăch rvăt ta ntŭk tăch rvăt tâm dak n’hanh dak bah dih âk lơn. Yơn lah, nău rlơ̆ yan di ta khay mih ƀư an n’gâng kan geh nău dơi aơ dâk ta năp nău ntul rlong mô ueh. Gay ma nău dơi rlơ̆ yan aơ bâh Đăk Lăk rlet rlău nău jêr bâh trôk nảtr, an geh âk lơn ăp trong kan mpeh tuch tăm n’hanh nkra ƀư. Ta năp lor, nău mât an ueh kah dôl geh n’gor Đăk Lăk an lor bôk năp, đah nău n’hao uănh nđôi ăp nkual tăm n’hanh ntŭk tâl dŭng, mât đăp mpăn ƀư tĭng ăp nău ntrŭnh đă, der an geh ăp play sầu riêng mô ueh kah lăp ta ăp rnoh ndơ tăch an dak bah dih.