Mường Khoa sir jos txo grêk yêiz pluôs truôx đrênhk

Shông 2019, ntu cêr ntêr muôx 6 cêik cêr ntâu txix jok Khoa txos jok Khọc B, xar Mường Khoa, huyện Bắc Yên (Sơn La) tâu uô txix bê tông khor truôx jông chiê muk lok; txox kaz shông 2023, dưv anr kho đuô 1,5 cêik cêr hâur jêx jok tâu têz qơưk yưv pênhr muôx 2,3 tiv đêiv ntâu txix têz qơưk tsaz yênhx cxiv tsa jêx jok yiêz thiêz txo grêk yêiz pluôs truôx đrênhk chor pênhr nhiêx tror tâu kriz uô tưz paz muôx nzir cêr shir phaz trâu 30 ntâu ziv chuôz zis, 200 ntâu lênhx nênhs nhoz hâur jok, viv txix no, pox nhuôs tâu muk lok, zuôr muôs hax huv sâuv chor cêr jông lox đar, zôngx ziv muk lok đuô.

Đrâuv yưv pênhr uô cêr cxuô zav, pox nhuôs hâur jok tsênhv tâu paz tsưr ziv huôv tsar uô nox, chiê muôx nzir phênhv sâu. Tix lâus Lừ Văn Long, nhoz jok Khoa puz pâuz: “Hli 9/2023 chuôz zis tâu paz 3 tuk yil nôngz, chuôz zis khov trâu chor pênhr muôx tâu, zuôr cxaz nzir 3 tuk. Txos nhiv no tưz muôs muôx 10 tuk, yuôr 10 tuk tsênhv zuôr jông muôs. Phênhv sâu tâu muôx 100 triệu đêiv ntâu iz shông. Zuôr txos no cur chuôz zis zuôr kriz đar uô tsưr ziv tu zus yil”.

Jok Phúc muôx 234 ziv chuôz zis, 980 ntâu lênhx nênhs, pox nhuôs phênhv ntâu zos uô kôngz nuv.

Zơưv Lừ Văn Hiền, Bí thư chi bôv uô tsar jok Phúc puz pâuz, ntâu shông đhâu, pêx xênhv nhoz no tưz phuôx huiz pênhr jos chiê sir jos txo grêk yêiz pluôs. Khov co, jêx jok tưz uô tâu tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz thiêz nhiv no tsênhv sir jos cov zos yênhx jêx jok yiêz jông: “Pox nhuôs siêz vav njôngr zos tâu têz qơưk yưv pênhr uô chor côngz trinhx công côngv hâur jok; vav tiêk thênhv siêz zuôr sir jos paz đuô chiê uô chor ntu cêr, muôx chor tsênhv chêi chiê paz trâu chor chuôz zis pluôs, zuôr xar pluôs”.

Tas nro xar Mường Khoa muôx 1.156 ziv chuôz zis, muôx 5 mênhx cxưx sik đros uô nênhx nhoz; hâur co, 96% ntâu zos tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs. Txix Têz qơưk chor tsaz yênhx txo grêk yêiz pluôs têx pênhr paz, xar Mường Khoa tsênhv sir jos paz trâu pêx xênhv cxiv tsa uô chor tsưr ziv kinh têr, paz muôx nzir phênhv sâu, sir jos cov hla đhâu yêiz pluôs truôx đrênhk.

Thôngz sâu hâur 4 shông đhâu, Mường Khoa tưz tâu paz chos xar muôx 212 héc ta tsoz ntông tếch, 63 héc ta shôngz bát độ; paz xar muôx 40 tuk yil nôngz trâu 12 ziv chuôz zis; cxiv uô yiêz iz luz tsêr vênhx huôv; uô bê tông tâu muôx 3,5 cêik cêr hâur jêx jok paz muk lok nhoz oz jok txov nhêv tiv zix Khọc B thiêz Pá Nó zôngx ziv đuô… đros tas nro pênhr yưv uô muôx 7 tiv đêiv ntâu. Hâur co, chor ziv chuôz zis tâu paz yil nôngz, khov tâu kriê nzir kỹ thuật, tsưr ziv tu zus, uô tsêr guôx huv zos tưz paz trâu chor yil hloz lox huôv tsar jông; txix 40 tuk xuz thơưx no tưz huôv tsar tâu xar muôx 200 tuk, ntâu ziv chuôz zis tưz muôs txix 2-3 jas, sâu tâu muôx yênhx châuv triệu đêiv.

Zơưv Lừ Văn Chuyền, Chủ tịch Ủy ban xar Mường Khoa puz pâuz: “Ziv chuôz zis tưs tưz tâu yưv pênhr paz, xar choz zok trâu cxơưz cxiz uô kôngz thiêz thú y, muk ti gâuk tsêr chiê qênhz yuôx tsik so, tsuv tu zus cov tâu jông thiêz kriz đar, tưz yưv pênhr paz lơưv mak tsuv uô tâu truôx jông”.

Khov chor tsaz yênhx, dưv anr tâu kriz uô truôx jông, viv li chor jêx jok yiêz nhoz Mường Khoa ziv hnuz ziv hlôngr yiêz jông đuô. Txos nhiv no, 7/8 jêx jok tưz muôx tsêr vênhx huôv khor truôx jông; 100% jêx jok muôx cêr bê tông, 100% chor ziv chuôz zis tâu sir zôngv đêx huv vêv xênhz thiêz sir zôngv tênhv tênhz têz qơưk, phênhv sâu xav lênhx nênhs tâu muôx 35 triệu đêiv ntâu iz lênhx nênhs iz shông.

Nhiv no xar tưz tror uô uô cê chor pênhr paz, sir jos iz shông txo grêk tsơưs tâu 3% ntâu ziv chuôz zis pluôs; txos shông 2025, muôx 100%  chor ziv chuôz zis tâu sir zôngv tênhv ngaz tuk; 100% chor jêx jok muôx tsêr vênhx huôv khor truôx jông; phênhv sâu xav lênhx nênhs tâu muôx 39 triệu đêiv ntâu, jux juk uô tâu chor luôs hâux lưv, tsưr ziv cxiv tsa jêx jok yiêz jông…/.

CTV VOVTB-Lik Thox cxêik nhênhv

Lênhx nênhs Hmôngz huôv tsar uô bluô nux nhoz tox siêz Thẳm Tạp

Thâuv nus txos lênhx nênhs huôv tsar uô bluô nux nhoz xã ntus đriv Tri Lễ, lênhx tưs cux pâuz txos zơưv Nov Por Xênhv Lik, zos lênhx uô ntêx nyuôs tu zus tâu têx tsiêx lox ntâu đuô hur si hâur xã đros thiêz xar muôx 100 tus nhux, tưv, nênhk. Muk txos jok Minh Châu, đhâu thav đros zơưv Por, zơưv heik, thâuv ntêx hâur jok Nậm Tột luz nênhx lok six txov nhêv cơưk, muôx kênh ntu yênhx hli tưz tsi muôx iz luz mor nox hlo. Jâuz kuk, njuôs shôngz, kok ntông zos chuôz zis têx zav nox chênhr. Cux chênhr viv txov nhêv, luz nênhx pluôs zơưv Por thiêx iz siêz tsi zuôr pox niêv nzor xưk li lưv lênhx tuz hluôk nênhs Hmôngz nhoz thax tsav tox siêz no. Txos thâuv tưz muôx mê njik liêx têz, zơưv Por li zuôr pox niêv, đhâu zuôr pox niêv xênhz zus nzir 02 lênhx nhuôs, muôx pox niêv tuz sê tas têx liêx têz tsi txâuk uô nox, thâuv co zơưv li seiz lax trâu pox niêv mê nhuôv “Tsuv muk cơưv ntâuz ntơưr thiêx muôx tsưr ziv uô nox uô hnar, hlôngr yiêz luz nênhx, huôv tsar uô bluô nux sâuv chênhr zuk thax tsav qơư nhoz”.

Shông 1986, zơưv Por qir sơưr cêr muk cơưv txux, êv hnaz, gra đros mê njik cxur nox muk cơưv hâur pâuk ntơưr đrav xã. Cơưv tas cxênhx iz, pâuz nhênhv pâuz sâu taz sik zơưv cux tsi tâu xar lok tsêr, iz siêz tror muk cơưv nzir trâu Tsênhv qơư zoz zux thường xuyên đrav huyện. Zơưv Por heik: “Cơưv ntơưr siêz jux juk mak ziv phiv liv trâu pox niêv mê nhuôv, tưz tsi tâu xav txos cêr muk lol đêz, mak thâuv ntu co cux tsi tâu muôx yêz li nhiv no hlo. Taz sik tâu pox niêv mê nhuôv paz cxơưz đas jos, tôngv zênhx, zơưv sir jos muk cơưv nzir chiê pâuz tsưr ziv tu zus tsiêx cxu nhoz tox siêz, đhâu thâuv cơưv txos lớp 7, zơưv iz siêz tso ntơưr tsês lok huôv tsar tu zus tsiêx đhâu 2 shông cơưv txux chi đrav huyện.

Pâuz ntâuz pâuz ntơưr, zơưv Por tâu bâux xeir uô Bí thư Đoanx hluôk nênhs, uô ciês tsar jok Phà Khôm. Thâuv shông 1999, Tsêr nhiêx Tsênhv chei xã hội muôx tsaz yênhx tso kêr txeik pênhr zuôr nhiêx nju tsơưs chiê huôv tsar uô nox, zơưv tưz seiz lax đros pox niêv mê nhuôv, kêr txeik 5 tsov đeiv zuôr 2 tus nhuôv nhux lok zus. Txix 02 tus nhux xuz thơưx tưz hloz lox sha mê nhuôv, vav ntâu jux juk tuôx. Zơưv Por heik pâuz nzir, muôx iz ntuk thâuv zuôr txos tsiêz 30, no njiv hênhr mak thâuv co chor nhux tso lak yar, tsi muôx qơư cơư, xor thêir viv li tưz trâus tuôs no xar muôx 20 tus. Đhâu jiês co, zơưv Por sir jos cxiv uô qơư cơư, xor thêir ntov thiêz trâur tơưk trâu nhux tưv ntê thâuv têx hnuz no njiv hênhr. Iz chas ntơư, zơưv huôk njôngr muk cơưv nzir têx lớp kriê tsưr ziv huôv tsar uô nox, tu zus tsiêx cxu, iz shông zơưv Por cxax yuôx phax phôngz moz ơưk trâu chor nhux tưv 2 jiês, muôz nzir njêr đo shơư jâuz, krâur trâu nox chiê muôx đas jos phax tir no, moz ơưk, bax tsês jâuz tâux, kuôr blêx, flâuz cưk kruôr chiê nhux tưv tâu nox hâur têx hnuz no njiv.

Taz sik chiê muôx txâuk jâuz tâux, krâur trâu nhux tưv nox hâur niêx shông, zơưv Por tsês liêx têz nhoz jê iz ndis qơư tu zus chiê chos tâux. Muôx qơư huôv tsar tu zus, muôx jâuz tâux puz tsiêx, zơưv Por li xar txos xeir nôngz nhux tưv chiê zus. Xar cov muôx nhux, tưv jông gâux mak tsuv xeir zuôr chor nôngz nhux tưv jông. Chênhr viv li, 3, 4 shông tsuv hlôngr đuô tus hênhr, tus fơư tso đros chor niêv nhux, niêv tưv ntơư thiêz tsuv muôz pheiz uô ntâu paz zus, iz paz muôx txix 1-2 tus hênhr, tsuv zos chor hênhr lox, jông gâux, muôx jos. Nhiv no tas nro zơưv paz nhux tưv thiêz nênhk muôx txos 100 tus. Iz shông chuôz zis muôs txix 15-20 tus nhux tưv, nênhk, gra lok phênhv sâu tâu txix 300-400 tsov đeiv. Zơưv cux zos iz hâur têx chuôz zis nhoz xã Tri Lễ uô tâu jông luôs hâux lưv por hưv, zus đreiv chor nhux Hmôngz, nênhs Hmôngz.

Thâuv tưz muôx txâuk nox txâuk hnar, zơưv Nov Por Xênhv Lik chuôz zis tưz xar txos paz luôs lưv tus, têx chuôz zis txov nhêv hâur thax tsav huôv tsar uô nox, chiê sơưr đơưk muôx luz nênhx truôx tuk. Zơưv tưz vênhv tôngv paz max, tso têx chuôz zis pluôs kêr txeik tsi xav nhiêx nju thiêz moz siêz paz sơưr đơưk xeir qơư huôv tsar tu zus tsiêx cxu txos trâu xeir nôngz chiê zus tâu trơưk tsưr ziv, muôx phênhv sâu tâu trâu pêx xênhv. Tsi tas li, zơưv Por tsênhv vênhv tôngv sơưr đơưk sir jos por hưv têx tsoz chos, zuz nôngz kôngz, kriê tsôngv cưr tix nênhx tsa cxax yuôx phax phôngz moz, phax tar moz ơưk trâu têx tsiêx. Txos nhiv no, ntâu chuôz zis hâur xã tưz muôx tsưr ziv huôv tsar tu zus, tsưx phưv truôx tuk têx tsiêx cxu, txix co muôx phênhv sâu tâu ntâu, hla đhâu cêr pluôs, jux juk uô bluô nux sâuv chênhr zuk thax tsav qơư nhoz.

Hlôngr suôz: Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk muôx li no xưz. Phênhv no zos Cơ quan Đeix nta suôz Việt Nam nhoz thax tsav faz Bắc uô. Đros muôx Tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk paz max./.

Vàng Lan VOVTB-Riê Lâux cxeik, nhênhv