Cao Bằng: Tuôr tsês tsiv grê vênhx huôv mênhx cxưx Sán Chỉ đhâu tsôngk tiêz, tsôngk yo chax chês

Hêir nênhs Sán Chỉ tsôngv Pox niêv li tsôngk tiêz, tsôngk yo chax chês muôx: trik, yo khuôv, yo lox, đuôr tưk, fuôv ntông. Têx pax txeix sâuv chêr tsôngs yo heik tơưv côngv thôngx mênhx cxưx li luz nênhx xênhz huôx reik đros thiêz trôngz jôngr chiv xênhz, phongz qơưx muôx txix nzor. Pox niêv nênhs Sán Chỉ li têx chêr tsôngk yo lok six jông, đros co cux muôx têx tôngx tês, xâur, fuôv ntông; tiv zix zos đuôr tưk tâu uô txix têx xor liêz njuôz thiêz đei nhiêx, đei hlơưk jông jav. Niêv lâuk Trang Thị Dính, nhoz xã Yên Thổ, huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng puz pâuz, txơưv sêiz njiê chêr tsôngs yo jông li ntơư; taz sik chiê uô tâu iz chêr tsôngk yo tsuv pôngz lok six ntâu six hơưv, đas jos: “Zos uô luz yo mak pôngz muôx nhos 1-2 hnuz, yuôr ntâu zav hênhr, txox fuôv no mak uô tsuv pôngz yênhx luz hlik”.

          Six hưv chiê uô tâu iz chêr tsôngk yo mak tsov lơưr lênhx nênhs uô li tsưr ziv uô jông li chas. Chênhr viv li, iz chêr tsôngk tiêz, tsôngk yo tsi taz zos chiê hnar xưz mak tsênhv zos pox niêv Sán Chỉ li iz tsưr ziv xar tơưv uô jông, tso pov lơưr li têx siêz gruôs, txơưx uô hâur yênhx chêr tsôngs tiêz tsôngk yo. Hâur têx hnuz tsiêz, hnuz nox yôngz, nênhs Sán Chỉ li chêr tsôngk tiêz tsôngs yo tsênhv muôx cxaz fuôv kơưk plâuz hâu, chox cxaz têx tôngx tês, sơưk nhiêx. Taz sik, têx shôngk jê ntơưv no tsôngs yo chax chês tsi tâu zôngv ntâu hâur luz nênhx niêx hnuz thiêz hluôk nxeik nênhs Sán Chỉ cux tsi zuôr shâuv uô thâuv zuôr muk zuôr txir li thâuv ntêx. Niêv lâuk Đặng Thị Lịch (xã Yên Thổ, huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng) pheiz kênh: “Cur thâuv muk cơưv ntơưr tsi nhoz tsêr viv li tsi txơưx xơưk tsônk tiêz tsôngk yo. Thâuv cơưv tiêr ntơưr lok tsêr mak cur niêv cur txir tưz uô tas lơưv. Thâuv muk zuôr txir tsuôk hnar tsôngs tiêz tsôngs yo chax chês xưz”

          Qênhx shênhx vênhx huôv chax chês jông no jux jus trâus pôngz plox tso pov têx hlôngr yiêz ntâu hâur cêr uô nênhx thiêz zaoz zux, ntâu shông no hâux lưv kriê têx hluôk nxeik xơưk tsôngk tiêz tsôngk yo uô ntêx thâuv zuôr muk zuôr txir tsi tâu tsov cưv txos; têx hluôk nxeik shâuv xơưk tsôngk tiêz tsôngs yo li thâuv ntêx tsơưs jux jus; phênhv ntâu zos têx lênhx nênhs lâuk uô lok sik muk zuôr ciês tov têx ciêz đrôngs. Taz sik, đros thiêz chính quyênx tiv phaz li sir jos yax mông, tsôngv box nênhs Sán Chỉ tưz qir hnar tsôngs tiêz tsôngs yo chax chês ntâu đuô hâur têx hnuz ntênhs thiêz huôx tôngv vênhx ziv, di sản vênhx huôv mênhx cxưx tâu tror tsov cưv txos.

          Têx chêr tsôngs yo chax chês pov hâur têx hnuz tsiêz hnuz ntênhs thiêz têx ciêz đrôngs ntâu đuô tso pov nênhs Sán Chỉ nhoz Bảo Lâm (Cao Bằng) tưz muôz siêz siêz xar tuôr tsês mênhx cxưx li vênhx huôv jông. Đros niêv lâuk Trang Thị Dính, nhoz xã yên Thổ, huyện Bảo Lâm, Cao Bằng, tsôngk yo chax chês tsênhv paz niêv lâuk muôx cxaz phênhv sâu txix xơưk pax ntâuz, xơưk tsôngk tiêz tsôngk yo mênhx cxưx Sán Chỉ chiê muôs trâu pox nhuôk thiêz tsôngv kruô ndis shuôk têz qơưk. No zos tsưr ziv tuôr tsês thiêz heik kriê tsiv grê vênhx huôv chax chês trâu cxênhx hluôk nênhs: “Nhiv no muôx têx jiês nthuôr uô cêr lov jêv, lok sik têx hnuz ntênhs phêv pox nhuôk hnar tsôngk yo mênhx cxưx ntâu đuô. Lơưr hnar lok six jông. Jông đuô têx chêr hnar têx hnuz fênhx yax. Zuk cux lok six txưv haox zos pox niêv cux chiv chir xơưk tâu trâu zuk zôngv”.

          Đros chính quyênx thiêz têx tsưr tsix xã hội li paz max, nênhs Sán Chỉ nhoz xã Yên Thổ tsênhv sir jos tsưr tsix ntâu jiês piêr kriê vênhx huôv chiê hôx phưx thiêz heik kriê tsôngs yo mênhx cxưx, txix co krêz tơưv siêz txưv haox hâur côngv thôngx. Tsôngv box pâuz tâu tiêk tsôngk yo tsi taz zos chiê hnar xưz mak tsênhv zos di sản vênhx huôv muôx tsiv grê paz heik tơưv mênhx cxưx li siêz xar, cêr uô nênhx jông. Txix chinhz yênhx sik côngv siêz, nênhs Sán Chỉ njênhs njôngr zuôr tuôr tsês zuk li vênhx huôv đhâu têx chêr tsôngs tiêz tsôngs yo chax chês, tiêv tiêv tsês chiê hâur cxênhx nênhs tov kaz no li siêz tsi plox./.

Nông Diệp- Txâur vax cxeik nhênhv

Txuôk đros thax tsav qơư ndis uô si Mộc Châu

Thax tsav qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs huyện Mộc Châu, đar 206 cxênhz ha, nhoz đêz đrôngl Hà Nội 150 cêik cêr. Co zos qơư txuôk txix Sơn La muk trâu cxuô tỉnh thax tsav faz Bắc thiêz Hà Nội, cxuô tỉnh tiêx đras. Trơưk li pos Nguyễn Thị Hoa, phưv chủ tịch ủy ban huyện Mộc Châu, iz chas oz jiês siz lơư liês tâu sâu bê trâu ntâuz ntơưr zos qơư ndis uô si jông jav tiv iz sâuv ntiêx têz; hâu nov huyện tsênhv huôv tsar truôx têx tsiv grê muôx ntơưv qơư. Co zos qơư di tích Trung đoanx 52 Tây Tiến, zênhx tuz lênhv Mộc Châu, zos  qơư zơưv Hloz Hôx tuôx sêiz shuôk thiêz njiz thav luk đros tsôngv px cxuô hêir nênhs ntơưv Mộc Châu: “Pêz xav tênhv, co zos têx qơư di tích cxiv kho têz qơưs, đros trâu têx pênhr nhiêx cxiv kho đuô têx qơư di tích đrav ntêx txuôk đros huôv tsar cxuô qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs. Pêz cux xar tiêk,  tsuv uô li chas cxuô qơư ndis uô si txuôk đros têx qơư di tích cux li cxuô zav hax huv tsiv grê hâur thax tsav huyện cov ziv hnuz ziv muôx chôngz lênhx kruô tuôx sêiz shuôk, tsôngv px muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx chox lok cxiv kho chuôz zis”

               Taz sik trơưk li njuôk xav, luôs hâux lưv cxơưz cxiz tsôngv kruô tuôx ndis uô si, sêiz shuôk têx qơư di tích lịch sử vênhx huôv tsiv grê hâur thax tsav tỉnh Sơn La tsênhv tsik tâu huv đros têx muôx ntơưv qơư. Cxuô lênhx nênhs nhênhz chơưv cux hêik pâuz tiêk; cxuô faz tsưr ziv uô, hâur co tsuv huôv tsar, cxiv kho đuô cxuô hêir nênhs tsơưs têx hax huv cxôngx nzor-txuôk đros têx qơư di tích, qơư ndis uô si tsuv tâu moz siêz txos. Pos Tống Thanh Bình, cưk kriê ntơưr nhoz tsêr cơưv Đại học Tây Bắc xav li no: “Tsuv moz siêz txos cxuô qơư ndis uô si, muôx iz cxiê lênhx tưz nhênhz chươv tsênhz mênhx têx tsiv grê lok lịch sử vênhx huôv ntơưv cxuô qơư ndis uô si; txix ntơư pêz tsuv sâu lok têx njiêz luk, têx tsiv grê hâur thax tsav qơư co chiê hêik trâu tsôngv kruô pâuz txos. Đros co, chor nênhs chox kruô ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs, tsuv muôx tsưr ziv, txux chi siêz thiêz pâuz cxix cxuô lok lịch sử vênhx huôv ntơưv qơư”

        Chiê txuôk đros cxuô di tích-vênhx huôv thiêz cxuô qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs hâur thax tsav tỉnh Sơn La, muôx chôngz lênhx, ntâu tus cux xav tiêk, uô ntêx têz qơưs tsuv muôx pênhr nhiêx cxiv uô cov huv đros, co zos cxiv uô vax tsêr, kriz uô cêr muk lok txuôk đros uô cxuô qơư trâu tsôngv kruô tuôx ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs muôx qơư so nox nhoz muk lok trâu cxuô tsênhv qơư thiêz têz qơưs tsuv hlôngr yiêz phênhv nhiêx muôz paz chiê cxơưz cxiz cxuô tsưr tsix, têx lênhx nênhs siêz jông muôz pênhr nhiêx tuôx tsiv uô cxuô hax huv muôx ntơưv qơư chiê muôs trâu thax tsav qơư di tích thiêz cxuô qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs./.

                        Tsu cxêik nhênhv-Lê Hạnh, VOV Tây Bắc