Pêz Hmôngz nhoz Cao Bằng li ntênhs tik bê trâu mê nhuôk

Pêz tsôngv box Hmôngz xar tiêk, thâuv iz tul mê nhuôk tâu xênhz zus lok, tsuv uô ntênhs hu plis thiêz tik bê chiê tâu pos zơưs côngz jênhv, por hưv, tsi uô muôx moz muôx gênhs. Lơưr niêv lâuk Hoàng Thị Phương (nhoz huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng) tsôngv box Hmôngz li ntênhs tik bê tâu tsưr tsix uô jông li nênhs Tày, Nùng li ntênhs uô pur hli trâu mê nhuôk: puôr lênhx hu zâuv cưr tix nênhx tsa 2 tos thiêz jêx jos tuôx dưv.

          Ntênhs tik bê khênhr tâu tsưr tsix thâuv tas cik sơưr nzor ntơưv chuôz zis muôx mê nhuôk nhiv kruôr tâu xênhz zus. Zơưv Hoàng A Tu (nhoz xã Thạch Lâm, huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng) puz pâuz, uô ntêx thâuv tsưr tsix ntênhs, tsưr tsêr zuôr tuô iz tul keiz, hâu siêr muôz tso sâuv trôngx mor chiê hu pos zơưs, đhâu co txir nênhz thiêx hu plis ntơưv chuôz zis li kror trôngx tas. Pêz Hmôngz khênhr tso iz luz trôngx lok sik iz luz tos chiê trâu trôngx mor trâu sâuv co. Trôngx txi côngv muôx iz ntiv cxur chiê cxok shaz, sâuv ntiv cxur tso iz luz kê keiz, đrâuv co tsênhv muôx iz tul keiz chiêx: “Tik bê trâu mê nhuôk zos pos zơưs thiêz niêv txir sik seiz lax thôngx ziv uô ntêx luz bê zuôr tik trâu mê nhuôk thiêz pov trâu txir nênhz. Pir li bê hu Mị, thâuv hu plis mak txir nênhz zuôr hu “nhuôv Mị ơ lok tsêr ok, nhiv no cox muôx niêv muôx txir lơưv, tsi cxoz muk uô si thiêz ok, ciêr chênhr lok đros pos zơưs niêv txir zov””.

    Thâuv suôv câuv ntênhs tik bê, tul mê nhuôk co tâu côngz jênhv zos lênhx nênhs hâur chuôz zis, tâu pos zơưs phôngv jông, por vêv cov muôx jông đas jos, hloz lox sei. Thâuv co, cưr tix nênhx tsa thiêz sơưr đơưs zuôr tuôx khơưk muôz têx huv li: gơưv keiz, mê njik nhiêx txiêx…chiê hơưv lênhx mê nhuôk tưz muôx luz bê.

          Taz sik nhiv no, luz nênhx muôx ntâu hlôngr yiêz, thâuv xênhz zus mê nhuôk pox niêv Hmôngz tưz txơưx muk tsêr kho moz, tsi chiv chir xênhz zus hâur tsêr li thâuv ntêx thiêz. Xênhz zus mê nhuôk nhoz tsêr kho moz khênhr nhoz 5-7 hnuz thiêz thiêx li tâu lok tsêr viv li ntênhs tik bê zuôr tsi zuôr trâus tâu uô thâuv xênhz zus tâu 3 tas cik thiêz. Taz sik, thâuv uô tsuv pov trâu pos zơưs tiêk hnuz no tưz tâu 5 tas cik hnuz nhôngs lok sik 10 tas cik hnuz nhôngs…

          Pêz tsôngv box Hmôngz nhoz Cao Bằng li hâux lưv tik bê tsi taz zos luôk hâux lưv xuz thơưx ciês uô trâu iz lênhx nênhs thâuv nhiv kruôr xênhz zus viv li tsuv tâu bax uô lok six jông. No cux zos vênhx huôv chax chês jông tsi pov têx tsiv grê vênhx huôv, sik côngv siêz côngv thôngx mak tsênhv tâu pox nhuôk mênhx cxưx Hmôngz nhoz Cao Bằng tuôr tsês thiêz phuôx huiz jông./.

Nông Diệp-Txâur Vax cxeik nhênhv

Pak đêx Quỳnh Nhai-zos qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs nhoz thax tsav faz Bắc

“Niêv pak đêx Quỳnh Nhai” zos pak đêx tênhv tênhz Sơn La thiêz zos qơư tâu Tỉnh ủy Sơn La xêir tsov uô qơư nto côngz bê huv đros pak đêx tênhv tênhz lox pir li hur si pêz têz qơưs. Pak đêx tênhv tênhz co muôx đêx pur tas nro hâur suôv qơư niêv đêx đas li huyện Quỳnh Nhai, Mường La, Thuận Châu tỉnh Sơn La. Hâur ntơư “pak đêx” nhoz đruôz đraz niêv đêx đas huyện Quỳnh Nhai, xav qơư sâuv blêiv đêx đar muôx 10.500 ha, ntêr 70 cêik. Qơư pak đêx no, muôx đêx pur ndis cxuô luz por trôngz lox zâu, muôx jôngr ntông sâuv têx hâur trôngz. Zos tsôngv kruô muk txos trâu qơư ndis uô si Quỳnh Nhai, tsuv muk txos tus qox Pá Uôn hla đhâu niêv đêx đas, zos tus qox siêz tiv iz pêz têz qơưs Việt Nam. Tus qox co nhoz sâuv txox cêr 279,  ntêr 1.400 thiêr, siêz 103,8 thiêr, đar 9 thiêr, muôx 11 tus ndêx xi măng cxênhv truôx khor, tus qox co txâuk 2 hax yêz zôngx ziv muk lok đhâu

Txix tus qox Pá Uôn, đhâu 40 phênhz chêix yêz gox đêx, tsôngv kruô thiêx muk txos trâu luz por trôngz jông jav nhoz thax tsav jos Hát Lếch, xã Chiềng Ơn, muk sêiz shuôk pak đêx Uy Phong – qơư ndis uô si HTX Quỳnh Nhai. Co zos iz qơư pak đêx muôx cxuô trôngz jông jav lox zâu huv đros tsôngv kruô siêz nhiêv thiêz tsêr muôs cxuô zav hax huv, muôx qơư ntâuk bôngr têk sâuv đêx, qơư tu zus njêk….Zơưv Là Văn Phong, thơưx sêiz car HTX Quỳnh Nhai shir phaz lul hêik pâuz tiêk, qơư pak đêx co tâu HTX cxiv tsa hli 2 shông 2017. Hâur ntu nhiv kruôr cxiv uô tâu, tsuôk zos tsar gox chox kruô muk lok sêiz shuôk niêv đêx đas; đhâu iz ntu tov kaz, tâu huyện muôz pênhr nhiêx paz, HTX thiêx cxiv uô, kriz đar qơư ndis uô si, muôx 3 luz yêz gox đêx oz yôngx, thâux xa kruô muk lok ndis uô si hâur thax tsav li: Mường La - Quỳnh Nhai; Quỳnh Nhai - Mường Lay (Điện Biên); pos Nguyễn Thục Anh – iz lênhx kruô nhoz tỉnh Thanh Hoá tuôx ndis uô si shir phaz lul hêik pâuz: “Zos jiês xuz thơưx tuôx trâu Quỳnh Nhai, cur sêiz pov thax tsav qơư no muôx chuô lax nziês đros trâu cxuô qơư jông jav huv đros tsôngv kruô siêz nhiêv”.

Đros trâu luôs hâux lưv kriz đar cxuô qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs sâuv niêv pak đêx tu zus shuôz njêk, huyện Quỳnh Nhai tưz cxơưz cxiz cxuô tsưr tsix muôz pênhr nhiêx tuôx cxiv uô cxuô qơư ndis uô si sâuv niêv pak đêx chiê tsôngv kruô tuôx sêiz shuôk. Xav txos trâu nhiv no, tưz muôx iz cxiê Công ty muôz pênhr nhiêx cxiv uô cxuô qơư ndis uô si. Zơưv Lò Thanh Thuỷ, Phưv Chủ tịch UB huyện Quỳnh Nhai hêik pâuz: “Hâu nov huyện Quỳnh Nhai tsênhv zuôr chêx chôngk cxiv uô cxuô qơư ndis uô si hâur niêv pak đêx tênhv tênhz Sơn La, txuôk đros têx muôx ntơưv qơư. Iz chas co, huyện cux tsênhv chêx chôngk cxiv uô cxuô qơư ndis uô si côngv thôngx trâu cxuô xã li Mường Chiên muôx đêx sor zôngx ziv tsês trâu tsôngv kruô tuôx sêiz shuôk, ndis uô si”.

Phưv Chủ tịch huyện Quỳnh Nhai Lò Thanh Thuỷ cux hêik pâuz tiêk, hâur ntu jông yax zos muk sêiz shuôk, ndis uô si trâu niêv pak đêx Quỳnh Nhai txix hli 9 txos hli 4 shông tov kaz, viv ntu ntơư zos ntu pak đêx pur, zos tsôngv kruô muk ndis uô si trâu luz chêix co, tâu sêiz pov cxuô zav jông jav huv đros tsôngv kruô siêz nhiêv. Thiêz co cux zos ntu kriz uô ntâu ntênhk hội vênhx huôv trâu tsênhv qơư. Ntơư zos hêir nênhs poz ziz đơưz ntênhk hội nzuôr plâuz hâu, ntênhk hội tưr tsar fuôx gox đêx cxôngx nzor, ntênhk hội ndo txiêx njis niêv thiêz txir côngz bê tu lox hloz tiêr nênhx. Chênhr zos li hêik ntơư, thâuv tsôngv kruô tuôx sêiz shuôk txos thax tsav qơư co, cux huv đros tsôngv kruô nhiêv thiêz nhoz trơưr tsôngv kruô siêz tsik plox./.

                 Tsu cxêik nhênhv-Thu Thùy-Trấn Long