Dế ăm kơmăi kơtâu go gốu a Hngêi pơkeăng kân Thiện Hạnh, môi hngêi pơkeăng krê a kong pơlê Dak Lak, ngoh Y Mêk Siu, ối a ƀuôn Tùng Cú, cheăm Ea Ral, tơring Ea H’Leo, kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi, ngoh pơlât a hngêi pơkeăng kố hiăng 6 khế, riân rêm khế kơxô̆ liăn ‘no pơlât tâi 5-8 rơtuh liăn ngăn tiô kơ kơxô̆ kơmăi kơtâu tung măng tĭng. Tơdroăng cheăng kâ rơpŏng hngêi pá puât la Y Mêk Siu ôh tá rah pơlât a Hngêi pơkeăng kân Kơpong Tây Nguyên xua a mê ôh tá ai tŭm kơmăi kơmok. Ivá rế pâ hro, cheăng kâ rế pá puât rơpŏng hngêi trâm pá hên:

“Tơdroăng rêh ối tung rơpŏng hngêi xơpá, kuăn ‘nĕng ối kŭn, lăm hriâm tâi. Nôu pâ peăng kơdrâi ăm 3,4 sao tơnêi, la ôh tá ai têa tôh vâ pêi cheăng kâ bú kơnôm to pêt pôm loăng tê. Tơmiât la lâi ai liăn lăm ăm kơmăi kơtâu  go gốu nếo, tâng ôh tá ai lôi.  Tơdroăng châi ki kố vâi ai liăn ‘na hía vâi ối ôh tá xok, tối klâi á”.

1 măng tĭng ai 2-3 hdrôh chơ dêi kơdrâi tơkâ luâ 80km vâ lăm troh a Hngêi pơkeăng kân Thiện Hạnh ăm kơmăi kơtâu tiô rơnó, pôa Y Nhanh, ối a buôn Jari, cheăm Dak Mol, tơring Dak Song, kong pơlê Dak Nông ăm ‘nâi, mâu hngêi pơkeăng tơnêi têa a Dak Nông ƀă Dak Lak xuân ôh tá vâ tơdah xo pơlât xua ôh tá ai tŭm kơmăi, mê pôa thế mot pơlât a hngêi pơkeăng krê vâ ăm kơmăi kơtâu go gốu. Pakĭng mâu hâi chiân dêi kơdrâi lăm pơlât a hngêi pơkeăng, pôa Y Nhanh ối mơdoh lăm pêi cheăng vâi vâ ai liăn pơlât ăm dêi kơdrâi:

“Lăm khăm a Hngêi pơkeăng kân kơpong a khế 4 hơnăm 2023, ăm kơmăi kơtâu a mê nah dâng 3 hdrôh, tung mê ƀok thái pơkeăng vâi tối hên ngế ăm kơmăi kơtâu mê ôh tá ai kơmăi xếo mê chiâng kơnôm ƀok thái pơkeăng kơpong pơtroh hồ sơ ăm vêh hngêi pơkeăng kố kơtâu go gốu sap khế 11/2023 nah. Rơpŏng hngêi xơpá ‘nâng, rêm khế  tâi 6 rơtuh la nâp 3-4 hdroh, rêm hdroh nâp 500 rơpâu, ai drêng ‘nâ 1 rơtuh tâng ai. Ti mê tê”.

Ƀok thái pơkeăng Vũ Đức Thịnh, Kăn phŏ khoa Cấp cứu, ngế pơkuâ  veăng pêi cheăng tơdah xo pơlât go gốu ki vâi hriăn pro, Hngêi pơkeăng kân Thiện Hạnh ăm ‘nâi, Tíu pêi cheăng pơlât go gốu ki vâi pro xêh mê dêi Hngêi pơkeăng nôkố ai 19 toăng kơmăi, dế kơtâu 3 hdrôh vâ pơlât ăm dâng 115 ngế. Vâ pro tơdâng hnoăng ki pơxúa dêi Hngêi pơkeăng ƀă ivá dêi Hngêi pơkeăng, Tíu pêi cheăng hiăng veăng kơjo kum liăn ăm tiô Ƀaoh hiêm cho phĭu khăm pơlât ƀă chêh kơƀăng ki hrê kơxô̆ liăn mê vâ mơngá ki pơlât nâp liăn tiô ivá tơná ai. La ki khât ôh tá ai tiô tâi tâng mơngế ki pơlât vâ. Ƀok thái pơkeăng Thịnh tối:

“Ki khât vâ tối ƀă tơdroăng pơlât kuăn pơlê mê hiăng riân nhên kơxô̆ liăn hrê, tă pơlât ki rơpâ hiăng  tơtro há. Tung tơdroăng cheăng ngin xuân mơ-eăm pro ti lâi vâ pơlât krâu khât ăm mơngế ki châi tamo ƀă pro ăm mơngế tamo kơdroh kơxô̆ lăm kơtâu gogốu mê châ ton khế hơnăm iâ.  Pơtih môi tiah ngế ki châi tamo kơtâu go gốu klêi mê hiăng mo dâi rôh kơtâu ki kơ’nâi ah kô kơdroh ối 2 xôh môi măng tĭng tâng tiah mê hiăng kơdroh iâ ki hngăm hngo pa puât ‘na cheăng kâ ăm ngế ki châi tamo’’.

Dak Lak nôkố ai 3 to hngêi pơkeăng dêi tơnêi têa ai kơmăi kơtâu gogốu mê cho Hngêi pơkeăng kân kơpong Tây Nguyên, Hngêi pơkeăng kân pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột ƀă Hngêi pơkeăng kân pơlê kong krâm Ƀuôn Hồ, tâi tâng xuân dế hâ ho mơngế pơlât. Ƀok thái pơkeăng Huỳnh Thị Đoan Dung, pơkuâ Khoa Hồ sức tích cực Chống độc, Hngêi pơkeăng kân kơpong Tây Nguyên ăm ‘nâi, 24 toăng kơmăi kơtâu gogốu mê, klâ kơtâu 4 rôh tung môi hâi, hngêi pơkeăng bú châ ăm 200 ngế tê châ kơtâu go gốu ƀă kơmăi. Nôkố tung inâi mơngế dế tơkôm vâ kơtâu go gốu a Khoa dâng 600 ngế.

“Ai hên ngế ôh tá ai kơmăi vâ kơtâu go gốu tiô rơnó mê chiâng hên ngế thế kơtâu pơlât tơdrêng, drêng hiăng râ. Hên ngế châi tamo xuân ôh tá vâ chêh inâi xếo xua hiăng lao kơ tuăn. Kơxô̆ mơngế châi go gốu rế ton rế hên pin tơmiât thế ai hên kơmăi nếo mê nếo ai tiô mơngế kơtâu go gốu.  Ki kố cho môi tơdroăng ki pá tô tuăn hên tung Hngêi pơkeăng. Ôh tá ‘nâi pro ti lâi xua tá kơmăi ôh tá kâi chiu há’’.

Dak Lak nôkố ai vâ chê 1.000 ngế tro châi go gốu tiô rơnó kal rah mơheăm, la nếo ai dâng 600 ngế dế châ kơtâu go gốu  pơlât a mâu hngêi pơkeăng tung lâp kong pơlê. Kơxô̆ ki u ối, vâi thế tăng pơlât a kong pơlê ki ê vâ ăm kơmăi kơtâu go gốu. Vâ kơdroh tơdroăng pá mê, nếo a chê kố, Khu xiâm ngăn pơkeăng pơlât kong pơlê Dak Lak hiăng tơkŭm tâi tâng tơdroăng veăng hnê tối dêi mâu Khu xiâm ngăn Tơdroăng Pơkâ - “ ‘no liăn cheăng dêi kong pơlê, Khu xiâm ngăn Liăn ngân kong pơlê pơtroh ăm Vi ƀan Kuăn pơlê kong pơlê ‘na tơdroăng pâ veăng kơjo gum liăn vâ rôe mâu kơmăi rah mơheăm ‘mot mơheăm ƀă go gốu ki vâi mơjiâng pro xêh a kong pơlê. Pôa Nay Phi La, Ngế xiâm pơkuâ ngăn pơkeăng pơlât kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi:

“Klêi Pơkâ 114 xêt khât sap hâi lơ 3/10 mê Khu ngăn pơkeăng tăng ‘nâi plĕng ăm Vi ƀan kuăn pơlê kong pơlê tăng tơ’nôm kơmăi ăm kơtâu go gốu ki vâi pro xêh ƀă klâ 4 tíu vâ kơdroh ăm Hngêi pơkeăng kân kơpong. Peăng kơnhŏng tơkŭm a hngêi pơkeăng Ƀuôn Hồ, peăng Hdroh a tơring Krông Ƀuk, ƀă 1 khu nếo a Troăng kân  27 mê kô mơdêk ăm Tơring Čư̆ Kuiñ, ki u ối ‘no liăn mơjiâng hngêi pơkeăng kân pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột ƀă kơmăi kal ‘no liăn rôe dâng 100 toăng. Tiah mê, nếo kơdroh ki hên ngế pơlât kơtâu go gốu, kơdroh xơpá ăm kuăn pơlê ôh tá êa lăm  ngi Pơlê kong kân Hồ Chí Minh xuân môi tiah mâu kong pơlê ki ê”.

Tơdroăng ‘no liăn  rôe tơ’nôm mâu kơmăi kơtâu go gốu ki mơjiâng pro ăm mâu hngêi pơkeăng Tơnêi têa cho kal păng ‘nâng vâ ai tiô tơdroăng púi vâ dêi kuăn pơlê ki pơlât, gum vâi ai rôh châ pơlât a chê hngêi xuân môi tiah kơdroh ki xơpá ‘na liăn pơlât ăm mơngế ki châi tamo.