Tiô jâ Phạm Thị Thùy Trang, Kăn hnê ngăn Khu pơkuâ vâi kơdrâi tơring Ba Chẽ, cho tơring pá puât má môi dêi kong pơlê Quảng Ninh, tíu tơkŭm hên kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo rêh ối, tơdroăng ‘’pơhlêh troăng tơmiât, troăng pêi’’ gum xut tah lôi troăng tơmiât krê ôh tá tro, tơdroăng ki tơmiât pêi pro ôh tá tro tung rơpŏng ƀă pơlê pơla a Ba Chẽ trâm hên pá puât xua ki hên kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo a kố pêi lo liăn tung rơpŏng ối iâ, ôh tá ai hriâm, pêi cheăng ôh tá chiâng, hlê plĕng dêi kuăn pơlê ôh tá tro xếo, tơmiât ôh tá tơdâng tơ’mô pơla kơdrâi ƀă kơnốu rơtế ƀă mâu khôi túa vêa vong kuăn pơlê ối pơrah hngăm ‘nâng pơla kơdrâi ƀă kơnố. Jâ Phạm Thị Thùy Trang, Kăn hnê ngăn Khu pơkuâ vâi kơdrâi tơring Ba Chẽ tối ăm ‘nâi:

“Nôkố hên vâi kơdrâi ƀă vâi hdrêng kơdrâi hdroâng kuăn ngo tung tơring Ba Chẽ trâm hên pá puât tung tơdroăng rêh ối xuân môi tiah mơnhên tíu cheăng, mơjiâng dêi châ xua hên troăng tơmiât ôh tá tro, vêa vong ôh tá tro xếo ai pơklât. Tơdroăng xo on veăng tá hâi tro hơnăm ai hên, pâm xiăn tung rơpŏng, vâ to kơnốu, ôh tá vâ kơdrâi rơtế mâu khôi hmâ tung tơdroăng rêh ối tơdjâk troh tíu rêh ối ƀă ivá dêi kuăn pơlê... Tơdroăng pêi pro “pơhlêh troăng tơmiât, troăng pêi’’ vâ gum xut tah lôi troăng tơmiât krê ôh tá tro pơla kơdrâi kơnốu tung rơpŏng ƀă pơlê pơla a Ba Chẽ trâm hên tơdroăng pá puât’’.

Hdrối mâu pá puât ki phá tơ-ê, Khu pơkuâ vâi kơdrâi tơring Ba Chẽ dế tơkŭm tah lôi pá puât vâ chôa ‘lâng pơhlêh hlê plĕng dêi kuăn pơlê. Môi tung mâu tơdroăng pêi ki nhên, mê cho pêi pro mâu troăng pêi ki xiâm pêi pro pơhlêh nếo tiô troăng: Pơtâng tối rơdâ troh rêm thôn pơlê, mơhnhôk trâu troh rêm rơpŏng. Tơdjêp mơdêk tơdroăng hôp chi ƀô̆, tôh hô̆i tiô khôi vâi krâ nah ƀă khu tơrŭm pơhlêh nếo mâu roh hôp chuyên đê ‘na pêi pro tơdâng tơ’mô pơla kơdrâi kơnố.

Tơdroăng hôp kố tiô troăng: Tơkŭm po Hneăng tơ’noăng tiô pơxá; Tơkŭm po mâu tơdroăng trâm mâ mơđah tơbleăng khôi túa lĕm, rơhdruê xuăng, tơ’noăng ivá pơla mâu chi hô̆i; Thăm pêi cheăng khu a mâu roh hôp. Mơjiâng mâu kâu lăk ƀô̆ tiô tơdroăng ki hâk vâ, tơdroăng kal vâ, pói vâ dêi khu. Mâu roh pơtâng tối, hôp pơrá krếo tá kơdrâi kơnố rơtế veăng. Jâ Phạm Thị Thùy Trang tối ăm ‘nâi tơ’nôm:

“Tơdrêng amê, ngin rơtế prôk, tŏng gum nâ o tung mơnhông cheăng kâ pêt mơjiâng tơmeăm vâ hluăn ing kơtiê krá tơniăn. Pakĭng tơdroăng mơnhông hiâm mơno tŏng gum dêi pó, pâ dêi pó, pêi pro mâu tơdroăng gum vâi kơdrâi kơtiê, pá puât, mơdêk hnoăng cheăng kâ ăm vâi kơdrâi. Ki rơhêng vâ tối, ngin tơkŭm mơdêk tuăn ngôa rơkê, ivá, chôa ‘lâng tơniăn tơdroăng ki veăng tơdâng tơ’mô pơla kơnốu ƀă kơdrâi tung kơvâ hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng tuăn ngôa rơkê. Tơniăn tơdâng tơ’mô pơla kơdrâi kơnốu tung tơdroăng châ achê ƀă châ xúa mâu tơdroăng rak ngăn ivá mơhum kuăn ngá, ai kuăn preăng kuăn iâ’’.

Pakĭng tơdroăng mơdêk mâu tơdroăng hnê hriâm, pơtâng tối, Khu pơkuâ vâi kơdrâi tơring Ba Chẽ hiăng mơjiâng 13 Kâu lăk ƀô̆ vâi kơdrâi ƀă luât, 13 Chi hô̆i ki xiâm pêi pro ƀă pêi tiô luât; rak ƀă po rơdâ lĕm tro 8 kâu lăk ƀô̆ hnê kuăn ‘nĕng tro, 07 Kâu lăk ƀô̆ hnoăng dêi ngế nôu ƀă rak ngăn ivá mơhum kuăn ngá ƀă pro nôu tơniăn, 08 troăng pêi ‘’Tíu ki loi tơngah’’ a pơlê pơla, pêi pro hbrâ mơdât pâm xiăn rơpŏng, pâm xiăn kơdrâi ƀă kơnốu a  tíu pơlê rêh ối, 07 troăng pêi ‘’Mơjiâng rơpŏng 5 ôh 3 krúa’’, 20 troăng pêi ‘’tíu eăng 3 krúa’’.

Ki rơhêng vâ tối tŏng kum vâi kơdrâi mơdêk tơdroăng rêh ối kế tơmeăm khoăng ƀă hiâm mơno, Khu hiăng mơhnhôk, mơhno 01 kâu lăk ƀô̆ “Rơhdruê xuăng ƀă rak ki lĕm ếo pơtâk hdroâng kuăn ngo Dao Thanh Phán’’, 08 Kâu lăk ƀô̆ peăng ƀa long ki rơbĕn, 60/66 kâu lăk ƀô̆ axoâng tiô khôi vâi krâ nah ƀă kố cho môi tung mâu kâu lăk ƀô̆ mơhnhôk kơdrâm vâi kơdrâi, hên ngế, tiô hơnăm veăng djâ ki kơnâ ‘na hiâm mơno, ivá kân kĭn ăm mâu khu.

Thăm nếo, nâ o veăng kâu lăk ƀô̆ kơhnhon xuăng tiô khôi vâi krâ nah châ tơdroăng ki vâ môi tuăn, mơhnhôk pro tơ’lêi hlâu ‘na hâi khế, tơdroăng cheăng ing kơnốu, mâu ngế kơnốu. Ƀă troăng tơmiât, troăng pêi tro ‘ló, ôh tá tơmiât achê, hngăm ‘na vêa vong tá tro ƀă vâi kơdrâi drêng veăng mâu tơdroăng tơ’noăng ivá tiô rơxông nếo, kơdrâm phiu ro.

Kô hlo, tơring Ba Chẽ hiăng châ tơƀrê tung tơdroăng pêi pro mâu tơdroăng tŏng gum vâi kơdrâi, veăng gum mơdêk tơdroăng rêh ối ƀă mơdêk tơdâng tơ’mô tung tơring. Kố cho troăng pêi ki tơxâng vâ hriâm ƀă po rơdâ.