VOV4.Sêdang - Ô vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ! Nôkố, oâ tâng tá khêi dế kâ ‘nhiê hên a mâu deăng pêt pôm loăng dêi mâu kong pơlê kơpong tơdế tơnêi têa [ă Tây Nguyên. Khu ngăn ‘na pơkeăng xôh kơdê ôa hdrong hiăng pơkâ pơtân ‘na kih thuât hbrâ mơdât ôa tâng tá khêi kâ ‘nhiê pôm loăng. Tơdroăng ‘’Rơtế prôk [ă mơngế pêi chêk’’ hâi kố, ngin ai tối ăm vâi krâ nho\ng o ‘nâi ‘na tơdroăng mê, pó kôm tơmâng.

            Tâng tá khêi hiăng kâ ‘nhiê a hên kơpong pêt pôm loăng kân má môi tung lâp plâi tơnêi. A Việt Nam, tung to lâi hnăm achê kố tâng tá khêi kâ ‘nhiê pôm loăng a mâu kong pơlê kơpong pêa hdroh tơnêi têa. Troh nôkố, oâ tâng tá khêi hiăng kâ ‘nhê pôm loăng a mâu kong pơlê pêa tơdế [a\ pêa kơnho\ng tơnêi têa, tiu troăng pơto hdrê pêt.

            Kơtâ oâ tâng tá ga tơvó, xo\n, drêng nếo kơtâ ga pro tri tr^ng, kơ’nâi mê ga tr^ng iâ. Mâu kơtâ kố ối tung kơpâu ai xâk [a\ ối a pá ro\ng dêi oâ tâng tá kơdrâi.

            Oâ tâng tá xông kân ga tơvó khêi, drô châ ‘răng, mơngiơk rơbông, mâ kân, ai chêng. Châ oâ tâng tá khêi tâng ngăn hlo nhên. Rơtâ tá châ [a\ pêa kơdâm klêa răng rơbông ‘nâng ‘nâi. Xâk a ko ai 9 pơ’leăng xâk.

            Oâ tâng tá khêi kâ ‘nhê pôm, ai kuăn a rơnó tô [a\ mâu khế ai mêi iâ, kong mêi iâ, têa mêi toăng a ro\ng tơnêi pá kơdâm 30 mm.

            Oâ tâng tá rêh ối tơchuôm [a\ mâu hmui [a\ kôm chiâng kuăn hên xua ing mâu hmui. Xuân mơtiah mâu oâ tâng tá ki ê, oâ tâng tá kôm chiâng ai kuăn ôh tá pá, oâ tâng tá kơnốu xuân chiâng kơtâ [a\ chiâng ai kuăn.

            Oâ tâng tá khêi kâ pôm loăng ki xông kân, hrik chhá tung kông loăng, kâ rơmôe hlá pôm, xiâm ki kân loăng pôm tro oâ tâng tá khêi kâ, pro pôm ôh tá chiâng xo\n. A hlá, oâ tâng tá ối kâ pá kơdâm hlá, kâ ‘nhiê pôm, pro hlá pôm chiâng tơkru\n, ôh tá le#m xếo. Xiâm pôm loăng oâ tâng tá kâ hên, mê pôm ho\n, kôm tơruih hlá tâi tâng, lâk xo pôm kô kơdroh lối 80%.

            Oâ tâng tá khêi rêh ối tung lâp xiâm pôm loăng, xiâm, hlá pôm loăng, oâ tâng tá nếo pơxiâm chiâng kuăn tơ’lêi tơprâ kơneăng tiu troăng khía.

            Oâ tâng tá khêi tâ tú a mâu hdrê, tơprâ tiu khía, hmui, tiu troăng têa hiu, krêa a mâu kuăn kiâ kong, mơngế, kế tơmeăm khoăng pêi chêk deăng, rơxế pơto kế tơmeăm khoăng.

            Oâ tâng tá khêi hlo ai a tơnêi têa pin, kâ ‘nhê kế tơmeăm khoăng dâng 2 hnăm achê kố, xua mê, tá hâi ‘nâi hên ‘na oâ tâng tá khêi. Laga, vâ kơdroh oâ tâng tá khêi kâ ‘nhiê, kơ koan rak vế hdrê kơchâi plâi pôm pơkâ thế mâu kơ koan rak vế hdrê kơchâi plâi pôm kong pơlê, pơlê kong kơdrâm ai pêt pôm, pêi pro [a\ hnê mơhno kuăn pơlê xúa mâu túa hbrâ mơdât tiu hnê mơhno dêi IPM mơtiah kơ’nâi:

            Đi đo lăm ngăn mâu kơpong pêt pôm vâ re#ng châ hlo tơdrêng [a\ ngăn oâ tâng tá khêi drô mâo deăng. ‘Nâi nhên kơpong ki ai oâ tâng tá kâ ‘nhiê pôm loăng [a\ hnê mơhno pêi pro mâo túa hbrâ mơdât ki tơtro.

            -{a\ mâu kơpong ki ai oâ tâng tá khêi nếo xông kâ ‘nhê tung chêk deăng, mâo oâ tâng tá khêi nếo kâ apoăng kố, kuăn pơlê kơdê, tơdroăng kơdê thế pêi pro tiu mơ-éa hnê mơhno dêi kơ koan rak vế hdrê kơchâi plâi pôm.

            -Drêng châ hlo oâ tâng tá khêi kâ ‘nhê pôm loăng tung kơdrum drêng kong tôu, oâ tâng tá ối iâ, mê vâi krâ thế xôh pơkeăng kơdê oâ tâng tá khêi ki kâ ‘nhê tung kơdrum mê, [a\ rơtâ tá kơdrum ki ai ôa tâng tá kâ ‘nhê thế xôh há dâng 30 mêt, xúa pơkeăng kơdê oâ hdrong Thiamethoxam, hơ’lâk 350g tung 1 lit pơkeăng SC; pơkeăng Imidacloprid hơ’lâk 25% W/W, túa  pơkeăng WP; pơkeăng Nitenpiram hơ’lâk 50% W/W, túa pơkeăng WP; pơkeăng Dinotefuran hơ’lâk 20% W/W, túa pơkeăng WP. Hơ’lâk tiu hnê mơhno [a\ hơ’lâk [a\ têa dâng 600 lit têa tung môi ha; kôm chiâng hơ’lâk [a\ têa châu vâ pơkeăng châ krêa a oâ tâng tá khêi; xôh pơkeăng hoă ho\k thế tiu 4 túa [a\ ôh tá lăm tung chêk ki xôh pơkeăng mê tiu túa hnê hnê mơhno a mơ-éa ki klêp a tơdrong pơkeăng.

A Sa Ly tơplôu