Mơngế Mạ ai tối tiah kố, chêng rơtế ƀă ếo pơtâk, bung, duh cho tơmeăm khoăng ki kơnía mơhno tối tơdroăng ki kro mơdrŏng dêi rêm rơpŏng, hdroâng hdrê, xuân tá pơlê pơla. Roh apoăng chêng koăng cho tơmeăm khoăng ki vâ xúa tung mâu roh mơdĭng pơlê pơla, preăng hlo vâ xúa rêm hâi.

Tiô mâu ngế ki hriăn plĕng tối, mơni chêng cho tơmeăm ki pơtối bối dêi hmốu tơnĭng, ing chal vâi krâ apoăng nah, mê drêng tŏn chêng koăng cho vâ hâk phiu kâ báu nếo, kơ’nâi mê tung tâi tâng mâu leh mơdĭng tung hơnăm dêi vâi krâ-nhŏng o, môi tiah tĭng pâk tuăn, tĭng lôi tơnâp kiâ, tĭng kâ báu nếo lơ tĭng klĭng péa hnôu, tĭng kâ kơpôu ƀă hên tĭng ki ê pơrá ai xúa chêng, mê cho tơdroăng ki vâ tơdjêp tơrŭm pơla kuăn mơngế ƀă kuăn mơngế tung pơlê pơla. Pôa K’Thang, ngế ki rơkê tŏn chêng ối a pơlê kân Lạc Dương, tơring Lạc  Dương, kong pơlê Lâm Đồng tối ăm ‘nâi: Xuân môi tiah mơngế K’Ho tung kong pơlê kố, mơngế Mạ hmâ xúa chêng hên tâ, ôh tá môi tiah mâu hdroâng kuăn ngo ki ê hmâ xúa koăng. Chêng dêi mơngế Mạ ai 6 kơtâ, rêm kơtâ chêng ga ai tơdrá pơrá phá dêi pó.

“Tiô kơtum chêng, rêm kơtâ chêng ga ai tơdrá prŏng prông phá dêi pó, ing kơtâ chêng ki kŭn troh a kơtâ ki kân, ga ai tơdrá C, D, E, F, G. Kơtum chêng ga ai dó inâi krê xêh, ing chêng kăn tá troh chêng kuăn, 6 kơtâ pơrá ai inâi phá dêi pó”.

Ki dó inâi chêng dêi mơngế Mạ xuân môi tiah mâu hdroâng kuăn ngo ki hmâ tung kơpong, tơkéa vâ tối tiô kơ tơdroăng ki dó inâi tung rơpŏng, chêng nôu, chêng pâ, chêng ngoh rơmúa ƀă mâu kuăn ki o ƀă troh mơ’nui cho chêng kuăn. Tơdroăng kố tơtro ƀă tơdroăng ki mơhno túa lĕm tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo a Tây Nguyên tiô kơjôi inâi nôu.

Tiô pôa K’Cheo ối a cheăm Lộc Tân, tơring Bảo Lâm, kong pơlê Lâm Đồng, tơdrêng ƀă tơdroăng tĕn hmôu, jiâ, mê chêng dêi mơngế Mạ đi đo châ ngăn cho tơmeăm khoăng ki kơnía, mơhno tối ăm hnoăng cheăng ƀă tơdroăng ki kro mơdrŏng dêi rêm rơpŏng hngêi, hdroâng hdrê ƀă dêi tâi tâng pơlê cheăm. Tung hơnăm a rơnó hơniâp ro, hâi leh mơdĭng lơ ai mâu tơdroăng leh Têt dêi pơlê pơla, idrâp chêng pơrá tŏn dri drih dri drih ro rih, rơtế ƀă ếo  pơtâk dêi kuăn ngo, lĕm eăng bâ, hên mơngiơk tá vâi kơdrâi xuân ai, vâi kơnốu xuân ai, cho tơdroăng ki hơniâp ro păng ‘nâng dêi hdroâng Mạ.

“ ‘Na túa lĕm tro, mê tơdroăng tŏn chêng, ‘na tĕn hmôu jiâ, tâng vâ tối tung mâu hâi leh mơdĭng pơrá ai tơdroăng tŏn chêng, klêi mê, mơhnhôk thế vâi krâ-nhŏng o sâp rơnuâ ếo pơtâk dêi kuăn ngo tơná tơtro ƀă tơdroăng kring vế, rak ngăn túa lĕm tro”.

Hdrối nah, vâ khoh ai kơtum chêng dêi mơngế Mạ vâ hơ’lêh mâu tơmeăm ki ê, ngăn tiô kơ kơlo ki kơnía git dêi mâu tơmeăm ki pơrá phá dêi pó. Chêng rế ton chal vâi krâ nah cho tơmeăm ki thăm rế kơnía git, ai mâu kơtum chêng ki hơ’lêh tơdâng ƀă lối chât to kơpôu ro ƀă mâu tơmeăm kơnía ki ê.

Tiô khôi hmâ dêi mơngế Mạ, chêng châ rak ‘măn, chôu ‘măn ing hên rơxông kố troh rơxông ki ê, khu kơtum chêng ki mê thăm rế kơniá. Mâu rơpŏng, hdroâng hdrê ki lâi ối châ rak chêng ing chal vâi krâ roh ton nah; hên  rơxông mê vâi pơrá hâk tơngăm ƀă pơlê pơla ƀă vâi kô châ mâu hdroâng hdrê ki ê koh nhoăm. Xua ti mê hdrối nah, rêm rơpŏng mơngế Mạ pơrá ai ki vâ iâ hlái môi kơtum chêng, thăm nếo ai rơpŏng ki ‘nâ troh a to lâi kơtum chêng.

Kơtum chêng dêi mơngế Mạ ga ai 6 kơtâ ƀă ki kân ki kŭn pơrá phá dêi pó, ki xâ gá ai sap ing 20 troh 60 cm. Ƀă mơngế Mạ, chêng châ ngăn cho tơmeăm ki krih cho tơmeăm ki vâ kuăn mơngế tơpui tơno, rơkâu xối kơ xeăng. Xua ti mê, idrâp chuât dêi chêng koăng ti xê to vâ kuăn mơngế châ tơpui tơno ƀă xeăng, mê ga ối ai hnoăng ki vâ tŏng kum ăm mâu hâi leh Têt, mơdĭng, xuân cho vâ mơhno tối tơdroăng ki pói rơhêng vâ, pói rơhêng vâ dêi pơlê cheăm troh khu xeăng, kơnôm ing idrâp chêng. Pôa K’Thang tối ăm ‘nâi:

“Ton roh nah, vâi krâ-nhŏng o hmâ rah xo hâi ki lĕm tro, hơnăm ki lâi mêi tro tô ‘ló, lơ hơnăm ki lâi châ pêi lo hên báu prá alâi, plâi pôm, mê krâ pơlê kô krếo thế tâi tâng pơlê veăng tơlo báu phái vâ hơ’lêh môi to kơpôu đâi, xo kơpôu ki mê ah vâ rơkâu xối xeăng (Khu Xeăng cho Xeăng Plêng, Xeăng Tơnêi, Xeăng Kong, Xeăng Têa kroăng, Xeăng Têa krông, Xeăng Mêi, Xeăng Khía) mê pơlê kô tơkŭm ton chêng koăng”.

Ki rơhêng vâ tối, rêm hdroh xúa chêng ton tung pơlê pơla, mơngế Mạ pơrá po hneăng rơkâu mơhúa chêng.