Tung nâl Chăm ƀă mâu nâl tơpui dêi mâu kuăn ngo ki ê a Tây Nguyên, “Chum” vâi tối chum há, vâ tối rơmuăn lĕm dêi ngế ki tơpui tối ƀă tơrŭm dêi rơpó tung kuăn pơlê. Ƀă chôu mơ’no 60 phut, “Chum Show’’ hơ’muăn ‘na tơdroăng kuăn mơngế lăm tăng xiâm rêi tơdroăng rơhêng vâ, pơlât prêi ƀă tơdjêp. Tơdroăng mê pro mơngế ki ngăn hên hdrôh chiâng kơdrâ xua mâu idrâp chuât ƀă um méa hmâ hlo hlối tơviah. Hmâ tâng idrâp chêng koăng, rơrêk chêng, túa kơ’râu xuăng tiô chal krâ nah dêi mơngế Chăm, Rơđế, Raglai. Tơviah ga ai tâi tâng mê châ tơkŭm ƀă rơtế ai on trâ eăng, kih thuât ăm chiâng ché tơdro, chiâng kơneăng pro tiô chal nếo nôkố.

Ing mâu tơdroăng mơđah nghê̆ thuât pro xiêk tơmeăm kế chiâng kơneăng a ‘ngêi, tơkŭm ƀă hlối mơ’no idrâp, túa ki vâi bro dêi tơviah, tơbâ vế ki lĕm tung ngôa, pro mơngế ki ngăn tâ môi tiah tơná dế rêh ối a chal ton nah tơvât ƀă nôkố, pơla tơná ƀă rêm ngế, pơla tơnêi ƀă plêng. Pôa Nguyễn Hồ Quang, ối a bêng Nha Trang, kong pơlê Khánh Hòa tối: 

“Idrâp chuât túa nôkố, on mơdrâ eăng tơkŭm tơ’mot tơtro ƀă mơngế dế xuâng pro ăm mơngế ngăn hlo chiâng lĕm tơviah. Xuăng tiô túa nếo tơkŭm ƀă pro xiêk, idrâp tơdrá hơdruê tiô chal ton nah dêi kuăn ngo Chăm, mâu hdroâng kuăn ngo Tây Nguyên tơkŭm ƀă dêi rơpó tung pơla mơđah mê”.

Jâ Ngô Thanh Phương, Ngế pơkuâ hriăn tơdroăng pro mơđah Chum Show tối, mâu ngế pêi tơdroăng kố vâ  pro ăm tơdroăng mơđah hơdruê xuăng pro pơro môi tiah, tíu ki mâu ngê̆ sih ƀă mâu ngê̆ nhân rơtế hriăn pro mơđah. Rêm tơdroăng xuăng pro pơro xuân rơtế ƀă tơdroăng tuăn vâ dêi mâu kuăn ngo a Tây Nguyên - Nam Trung Bộ, la châ hơ’muăn ƀă tơdroăng mơđah tơbleăng mơhno ăm mơngế hlo ƀă châ a plông. Hriĕn plĕng hên túa tơlá ki lĕm tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo kô gum ăm mâu kuăn pơlê hlê plĕng, ƀă hơmuăn tối ăm mâu ki ê hên tâ.

“Tơdroăng ki vâ tơbleăng mê ngin púi vâ mơngế ki ngăn châ hlo ‘nâi Chum Show châ tơdjêp, pơlât prêi; Tăng ‘na xiâm rêi dêi tơná. Xiâm tơdroăng Chum Show tung nâl tơpui dêi mâu hdroâng kuăn cho chum, chum dêi pó, mê cho tơrŭm tơdjêp veăng kum, tuăn pâ ƀă pơlât prêi, drêng  ulâi ‘lo ai ngế dế trâm xơpá xua kong prâi pro ôh tá tơniăn, khía mơhot kân pro, xua tơdroăng tơplâ”.

Kơ’nâi tơ’mot tơkŭm mâu kong pơlê Tây Nguyên - Nam Trung Bộ, tung pơla hdrối kố nah tơdroăng ‘na Ôm hyô kơpong kố đi đo tâk.  Khánh Hòa, ki xiâm vâ pêi hơnăm 2025 kô tơdah dâng 15 rơtuh ngế tơmối, kơxô̆ liăn châ xo lối 60 rơpâu rơtal liăn. Ôm hyô pơtối châ kong pơlê Khánh Hòa tối cho xiâm dêi tơdroăng cheăng kâ dêi kong pơlê; hlối rơtế ƀă ôm hyô hlối mơhno túa lĕm tro cho troăng hơlâ pêi pro ki xiâm.

Mâu tơdroăng môi tiah “Chum Show” ôh ti xê to pro ăm tơmối rế thăm rế châ hlo ‘nâi hên, mê ối mơdêk ki pơxúa kơnía túa vêa vong, pro hlâu vâ tơbriât tơbleăng tíu lăm troh. Jâ Trần Thị Kim Yến, Ngế pơkuâ Hngêi hơdruê Đó tối, Khánh Hòa ôh tá xê to cho “tíu ki lĕm tro dêi kong kế” mê ối kro mơdrŏng túa lĕm tro ƀă ‘nâi hriê̆n plĕng ki nếo, vâ rêm rôh tơmối troh lăm ôm hyô chiâng môi rôh lăm tăng ngăn tŭm  tâi tâng”. 

“Tuăn tơmiât apoăng cho tơdroăng tơkŭm túa lĕm tro dêi hên hdroâng kuăn ngo tung kong pơlê. Tơmối kong têa ê ngăn hlo tơviah, rơhêng vâ mâu tơmeăm khoăng mê. Laga, kơ’nâi mê mơngế Việt Nam pin mê ki hâk vâ dêi má môi ƀă troh lăm ngăn hên má môi. Vâi hlo tơviah la hmâ ƀă tâ tung hiâm mơno rơhêng vâ ngăn”.