Drêng hiăng châ 7 hơnăm môi xôh, tiô khôi túa vâi krâ nah, mơngế Chăm a tơring Tuy Phong, kong pơlê Bình Thuận pơtối tơkŭm po Leh Khôp pâ pói vâ tơniăn. Kố châ ngăn cho leh ki kal ƀă pơlê pơla mơngế Chăm. Ƀok phop ki xiâm Thường Xuân Hữu, Kăn hnê ngăn Hô̆i đong khôp Phop Bàlamôn kong pơlê Bình Thuận tối ăm ‘nâi:

“Leh kố 7 hơnăm tơkŭm po môi xôh. Hdrối nah, xua tơdroăng cheăng kâ pá puât xua mê kuăn pơlê ôh tá tơkŭm po leh kố, troh hơnăm 2023 kố nếo vêh tơkŭm po khôp pâ pói vâ tơniăn a bo têa kơxĭ kố. Tơdroăng khôp kố cho kân, ôh tá tơ’lêi pro ôh. Vâ pêi pro tơdroăng khôp kố thế ai tŭm khu ƀok phop Chăm Bàlamôn ƀă Chăm khôp Islam Bàni tơrŭm, môi tuăn ƀă dêi pó pơkâ hâi khế vâ rơtế dêi pó pêi’’.

Tiô khôi túa vâi krâ nah, khôp pâ pói vâ tơniăn châ tơkŭm po tung péa hâi. Rêm tơdroăng tiô khôp kô mơdâng hngêi ƀă po khôp tiô tơdroăng khôp tơná, laga xuân tiô pơkâ, ing pơkuâ dêi mâu ƀok phop ki kân.

Khôp pâ pói vâ tơniăn châ po apoăng ƀă tơdroăng mâu ƀok phop Kapah, Paseh (ƀok phop Chăm Bàlamôn) khôp tống ôn, pro krúa lĕm rơtâ tá tơnêi tơkŭm po leh, vâ troh tah mâu tơdroăng ki ‘mêi, djâ troh tơdroăng tơniăn lĕm ăm tơdroăng tơkŭm po leh. Pơtối mê, pôa Ka-ing (ƀok phop Chăm Bàlamôn) pêi pro Rija Harei, môi tiah môi tơdroăng tơbleăng ƀa mâu xeăng ‘na tơdroăng rah xo tíu tơkŭm po khôp xuân môi tiah xiâm kối dêi tơdroăng tơkŭm po.

Mơgêi tơdroăng khôp Rija Harei mê troh roh mâu ƀok phop tung rêm tơdroăng khôp rơtế tơkŭm po mâu leh krê dêi tơná. Tâi tâng mâu tơdroăng leh pơrá tơmiât troh kuăn pơlê khôp pâ ivá, khôp pâ ăm mêi tro tô ‘ló, pêi lo châ hên tơmeăm, ăm kuăn pơlê tơnăng ká xi xŏng hmiân tuăn tơnăng ká.

Mơngế Chăm ngăn Leh khôp pâ tơniăn cho kal khât. Hdrối nah, tâi tâng mâu pơlê Chăm pơrá tơkŭm po, ki má lối cho mâu pơlê rêh ối achê têa kơxĭ. Vâi tối jâ pôa nah dêi vâi xuân rêh ối ƀă tơdroăng cheăng tơnăng ká xi xŏng tung dế têa kơxĭ. Khôp pâ tơniăn châ tơkŭm po a tíu bo têa kơxĭ xuân vâ tơbâ jâ pôa nah ƀă khôp pâ jâ pôa nah ăm kuăn cháu pêi lo châ hên tơmeăm khoăng.

Phŏ yăo sư, Tiê̆n sih Thành Phần, Kăn pơkuâ Tíu xiâm hriăn plĕng Việt Nam ƀă peăng mâ hâi lo pá hdroh châu Á tối ăm ‘nâi:

“Leh khôp pâ pói vâ tơniăn kố ai sap ing ton nah, pơlê Chăm ki lâi xuân tơkŭm po tâi tâng(pơlê Chăm a Parang, Parik, Kraong, Pajai) laga chôa ‘lâng kơ’nâi kố hía lôi, bu u ối a mâu pơlê Chăm kơpong tơring Tuy Phong ối ai. Khôp pâ pói vâ tơniăn châ tơkŭm po a bo têa kơxĭ (tíu têa kroăng hdrâp chu têa kơxĭ). Ki xiâm dêi khôp pâ ăm kuăn pơlê tơniăn, mêi tro tô ‘ló, pêi lo châ hên kế tơmeăm khoăng. Khôp kố djâ pơxúa trâu hơngế, mơhno tơdroăng rŭm môi tuăn dêi péa tơdroăng khôp Phop (Bàlamôn ƀă khôp Isalam Bàni).’’

Ôh tá kơdrâm phiu ro môi tiah Leh mơdĭng Katê lơ Ramưwan laga tơdroăng khôp pâ pói vâ tơniăn ai tơdjâk ‘na hiâm mơno cho kân tung pơlê pơla mơngế Chăm tung lâp tơring, kum thăm krá tơniăn rŭm môi tuăn pơla 2 tơdroăng tiô khôp tung pơlê pơla mơngế Chăm. Nâ Thường Thị Mỹ, ối a thôn Lạc Trị, cheăm Phú Lạc, tơring Tuy Phong tối ăm ‘nâi:

“Troh ƀă leh mơdĭng kố á hlo tơdroăng akố cho phiu ro. Ing kố, rak vế khôi túa lĕm tro dêi mơngế Chăm ăm rơxông kuăn cháu la ngiâ. Mơngế Chăm a kố ai péa tơdroăng khôp, môi pâ cho tơdroăng khôp Bàni môi pâ cho Bàlamôn mê tơkŭm dêi pó vâ tơkŭm po môi leh mơdĭng thế tối cho ‘ló ‘nâng’’.

Hdroâng kuăn ngo Chăm a tơring Tuy Phong ai lối 2.000 rơpŏng ƀă lối 10.000 pơ’leăng mâ mơngế. Tung mâu hơnăm hiăng hluâ, rơtế ƀă tơdroăng tơmâng tŏng kum dêi Đảng, Tơnêi têa, tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo Chăm a tơring Tuy Phong, kong pơlê Bình Thuận châ mơdêk tung tâi tâng mâu tơdroăng cheăng kâ, khôi túa lĕm tro, rêh ối pơlê pơla.

Tơdroăng tơkŭm po khôp pâ pói vâ châ tơniăn lĕm ôh tá xê to tah lôi mâu tơdroăng ki ôh tá tro, mâu tơdroăng ki ôh tá mơhúa tung tơdroăng rêh ối rêm hâi, mâu tơdroăng pro pá ăm kuăn pơlê mê ối cho mâu rơkong khôp pâ ăm ivá mo sêi - têi ‘răng, ăm mêi tro tô ‘ló, pêi lo châ hên tơmeăm. Ki rơhêng vâ tối cho tơdroăng ki tơrŭm, rŭm môi tuăn, môi tuăn sap apoăng troh tá tui lui pơla péa tơdroăng khôp tung pơlê pơla mơngế Chăm. Ing mê, thăm mơdêk krá tơniăn rŭm môi tuăn pơla mâu pơlê Chăm.