Kố cho rơnó “kâ plâ hơnăm ôu plâ khế”, rơnó po tơdroăng túa lĕm tro pơlê pơla, rơnó trâm mâ ‘na khôi túa lĕm tro, rôh ki tăng pơyô dêi mâu droh rơtăm. Rơnó ki lâp pơlê pơla pơtê pơto, xah ôm hêi tiô tơná vâ ƀă rơnó “Ôu kâ Têt dêi mơngế Tây Nguyên”.
*.Têt Lo hơnăm nếo xuân cho tro klăng a rơnó tô khăng khoăng dêi kơpong Tây Nguyên. Klêi kơ’nâi chiâk deăng hiăng klêi pôe, krí xo tơmeăm, vâi krâ kuăn pơlê hdroâng Bơhnéa pơxiâm tơkŭm po mâu leh mơdĭng tiô khôi vâi krâ nah, tối cho rơnó ‘’kâ plâ hơnăm ôu plâ khế’’. Tung mê, tĭng lôi tơnâp kiâ cho môi tung mâu tĭng kân má môi, phiu ro má môi ƀă tơkŭm cho vâ tŭm mâu ki kơnâ khôi túa lĕm tro ki má môi tung tíu khôi túa lĕm tro chêng koăng Tây Nguyên. Vâ tơkŭm po tĭng lôi tơnâp kiâ, kuăn pơlê hbrâ tŭm mâu tơmeăm môi tiah kơpôu, ro, chu í, drôu xiâm, phái ƀă hía hé. Kuăn pơlê mơhé ối a pơlê hơngế, pơlê achê drêng tâng tối pơrá ti tăng troh veăng leh mơdĭng. Krâ pơlê Lick, pơlê Piơm, pơlê kân Đăk Đoa, kong pơlê Gia Lai, pâ tơdroăng ki ton nah:
“Têt dêi mơngế Bơhnéa chal vâi krâ nah cho Tĭng lôi tơnâp kiâ, hdrối nah kuăn pơlê ôh tá tơkŭm ôu kâ Têt mê tơkŭm po tĭng lôi tơnâp kiâ. Rêm roh troh rơnó lôi tơnâp kiâ mê tung hiâm mơno tâ rơrêk, pâ vế ‘nâng tơdroăng chal vâi krâ ton nah, drêng mâu loăng Pleăng tơpo reăng khêi lĕm, khu chêm kơtốu kơneăng triê têa ngeăm, xuân phiu ro môi tiah kuăn pơlê dế krếo dêi pó ôu mâu drôu xiâm xăng ngeăm lĕm ‘mrĭt, rơtế tôu chêng koăng chuât lâp kong kế. Klêi mê, tíu hơngế a klâng hlo mâu nhŏng o ki ê troh veăng a tĭng lôi tơnâp kiâ, chôu vế đi đo tung hiâm mơno. Ƀă nôkố tĭng lôi tơnâp kiâ ôh tá ai hên xếo, tâi tâng kuăn pơlê pơrá tơkŭm po Têt tiô khôi hmâ vâi krâ nah, tơrŭm môi tuăn, rơtế ăm dêi pó tơdroăng phiu ro rêm rơnó hơngui vêh’’.
*-Pôa Y Sêr, ngế ki pơkuâ chi ƀô̆, ngế ki châ kuăn pơlê loi nhuô̆m a ƀon Jun Juh, cheăm Đức Minh, tơring Dak Mil, kong pơlê Dak Nông ăm ‘nâi, rơnó kâ plâ hơnăm ôu plâ khế dêi vâi krâ nhŏng o hdrối nah cho rôh tơkŭm po mơdĭng djâ báu veh troh a hngêi. Leh châ tơkŭm po ing khế 12 hơnăm hdrối ton troh khế 1 hơnăm kơ’nâi ƀă rơpŏng hngêi ki lâi xuân tơkŭm po ôu kâ, ngăn tiô kơ tơdroăng ki ai tơmeăm khoăng mê vâi pro phá dêi rơpó.
“Mơdĭng pôu djiân báu veh troh a hnôu châ vâi krâ nhŏng o mơngế M’Nông ngin tơkŭm po hơniâp ro khât, ai drôu xiâm, ai chêng koăng, hngêi ki lâi châ báu hên mê vâi poh chu, tâng châ hên tâ nếo, hmâ riân châ troh 100 pong tơngi klêng mê vâi pôh kâ ro lơ kơpôu. Drêng mê, vâi krâ nhŏng o tơrŭm ƀă dêi rơpó khât, rơtế tơmiât troh môi rơnó châ xo hên kế tơmeăm tung rơnó ki nếo”.
*A tơring tơkăng kong Tuy Đức, kong pơlê Dak Nông xuân cho tíu ối ki ton sap ing nah dêi vâi krâ kuăn pơlê M’Nông. Pôa Điểu Xoong, ngế ki kuăn pơlê loi tơngah dêi ƀon Điêng Đu, cheăm Dak Ngo, tơring Tuy Đức tối ăm ‘nâi, tiô khôi túa lĕm tro vâi krâ kuăn pơlê, rêm rơnó pôe xo báu, kuăn pơlê pơtối tơkŭm po tĭng kâ báu nếo. Kố cho môi khôi túa lĕm tro dêi mơngế M’Nông.
‘’Tĭng kâ báu nếo dêi kuăn pơlê tơkŭm po rêm hơnăm klêi kơ’nâi pôe xo djâ vêh a hngêi. Kố cho khôi túa lĕm tro dêi mơngế M’Nông ngin, hngêi rơpŏng ki lâi xuân tơkŭm po ƀă vâi krâ phiu ro ‘nâng, rŭm môi tuăn. Klăng roh hơnăm nếo mê á xuân rơkâu tâi tâng rêm ngế môi hơnăm châ tơƀrê, tơniăn lĕm’’.
*.Hdrối nah, mơngế K’Ho a tơring Dam Rông, kong pơlê Lâm Đồng hiăng ai khôi túa tơlá rơkâu Têt apoăng hơnăm. Mơngế K’Ho tơmiât, apoăng hơnăm cho rôh ki vâ pơhlêh pơla koh pơ’lâng hơnăm ton tơdah hơnăm nếo, drêng kố vâi krâ nhŏng o hiăng pêi klêi dêi tơdroăng cheăng chiâk deăng. Drêng kố, vâ mơdêk tơ’nôm tơdroăng ki tơrŭm tung rơpŏng hngêi, pơlê pơla, mâu nhŏng o tung rơpŏng hngêi môi tiah ngế ngoh, ngế o kơnốu troh pôu hngêi ngế nâ kơdrâi, o kơdrâi dêi tơná vâ rơkâu Têt hơnăm nếo. Vâi hmâ djâ tơvế mâu kế tơmeăm ki lì xì apoăng hơnăm môi tiah tơxông tâ tung plôi khăng, khĕn cho kơ-ƀăn tơpoăng, kơƀăn tơxông, tâ tung rơ-o ki tâ hmê, lơ mơngeăn troh a hngêi ki tơná pôu. Pôa Ha Jràng, ối a thôn thôn 1, cheăm Liêng Srônh, tơring Dam Rông tối tiah kố, kố cho leh Têt ki phá tơviah dêi mơngế K’Ho rêm rôh hơngui vêh:
“Lăm rơkâu Têt apoăng hơnăm tâng pin cho ngế miê troh pôu hngêi ngế nâ mê athế djâ vế priê, lơ mơngeăn mŏng chal krâ nah. Djâ vế priê vâ pâ a rơnŏng ngế nâ, ngế o kơdrâi ƀă tối rơkâu nâ hơnăm nếo hơniâp ro. Ƀă tâng ngế nâ o kơdrâi troh pôu hngêi ngoh, o kơnốu mê kô djâ vế rơmoăng van khan ki tê̆n, môi iâ liăn, lơ í ƀă rơkâu ngế ngoh, o kơnốu mê hơnăm nếo păn í, í chiâng hên, hơnăm nếo miê prế xăng ko lĕm mo ivá, pêi cheăng kâ rế hía rế mơnhông”.
Klăng a roh tơdah hơnăm nếo rơnó Hơngui Giáp Thìn 2024, xuân cho rôh vâi krâ nhŏng o Tây Nguyên tơkŭm po mâu tơdroăng mơdĭng khôi hmâ dêi pơlê pơla môi tiah Leh mot ối hngêi nếo, mơdĭng kâ báu nếo, tơdroăng mơhno túa lĕm tro pơlê pơla ƀă hên ki ê vâ thăm mơdêk tơrŭm, hlê plĕng dêi rơpó, rơtế ‘nân ối ƀă dêi rơpó klêi kơ’nâi môi hơnăm pêi cheăng tơbrê, rơtế tối ăm dêi rơpó tơdroăng ki rơkê tung pêi cheăng kâ, rơhêng vâ hơnăm kơ’nâi châ xo hên tơmeăm tâ hơnăm hdrối, vâ tơdah Têt hơnăm kơ’nâi châ ro tâ, pơlê cheăm phâi hơtôu ai tŭm tơmeăm, tơrŭm ƀă dêi rơpó.
*.Tro a roh koh tơdah hơnăm nếo, pơlê Kuk Kông, cheăm An Thành, tơring Đăk Pơ, kong pơlê Gia Lai tơkŭm po Leh phiu ro hiăng pêi kêi đeăng ƀă to Kuât nếo tiô khôi túa lĕm tro dêi pơlê. Kuât tiô khôi hmâ túa lĕm tro pơlê Kuk Kông châ vêh pro tiô kuât ton nah dêi vâi krâ hdroâng Bơhnéa, tâi tâng kơxô̆ liăn mơjiâng pro vâ chê 1 rơtal 600 rơtuh liăn, cho ing kơxô̆ liăn ngân dêi tơnêi têa tŏng kum. Ƀă mơngế Bơhnéa, Kuât cho mơhno khôi túa lĕm tro, tíu tơkŭm po hên tơdroăng dêi pơlê pơla, cho tíu kuăn pơlê tơkŭm tơpui tơno, tơkŭm hơdruê xuăng; tơkŭm po leh mơdĭng lơ tơkŭm po mâu tơdroăng loi tĭng. Tung tơdroăng phiu ro, pôa Hngơ̆k, môi ngế a pơlê Kuk Kông, cheăm An Thành, tơring Đak Pơ, kong pơlê Gia Lai tối:
‘’Mơnê Đảng, Tơnêi têa tơmâng tŏng kum ăm kuăn pơlê ngin pro Kuât tiô khôi vâi krâ nah kố. Tơnêi têa tŏng kum kuăn pơlê, mê ngin veăng mơ’no hnoăng pêi, hâi pêi cheăng. Nôkố ai kuât nếo kân, lĕm kuăn pơlê phiu ro ‘nâng. Nôkố kuăn pơlê hiăng ai tíu tơkŭm tôu chêng tôu koăng, kơhnhon xuăng, tơkŭm hôp, rơkâu xối... Kuăn pơlê mơnê Đảng, Tơnêi têa’’.
*.Têt Lo hơnăm nếo tiô khôi hmâ dêi hdroâng mơngế Việt Nam xuân cho rôh mơngế Rơteăng, Jêh - Triêng, Bơhnéa, Jarai, Brâu, Rơ Măm ƀă Hrê a Kon Tum tơkŭm po mâu tơdroăng mơdĭng tiô khôi hmâ. Rơtế ƀă túa lĕm tro ‘na rak vế, tôu chêng tŏn koăng, kơhnhon xuăng, pế pơchên kế kâ xuân cho tơdroăng ki lĕm tro, ro tơviah dêi vâi krâ nhŏng o rơhêng vâ tơbleăng troh mâu vâi pú hmâ ƀă tơmối a chê hngế.
Hơnăm 2023 pơla hdrối kố nah a rôh tơkŭm po Hâi mơhno túa lĕm tro, Tơ’noăng ivá ƀă Ôm hyô mâu hdroâng kuăn ngo kơpong Tây Nguyên rôh má I hơnăm 2023 xua Khu xiâm ngăn túa lĕm tro, Tơ’noăng ivá ƀă Ôm hyô tơkŭm po a kong pơlê Kon Tum, lơ Mơdĭng kế kâ, tơmeăm ôu pơkeăng – Tơdroăng ki lĕm tro ing tơnêi kong Ngọc Linh rôh apoăng tơring Tu Mrông hiăng tơkŭm po, lối hrĭng túa kế kâ tiô khôi hmâ châ pế, pơchên bro ing mâu kế tơmeăm ki ai hlâu tung kong ƀă mâu túa pơkeăng ki kơnía, môi tiah: pơkeăng kong Ngọc Linh, Pôm têa tôu ƀă hên kơchâi kong ki ê hiăng pro ăm mâu ngế ki pế pơchên thăm rế rơkê tung pế pơchên, châ vâi krâ-nhŏng o ô eăng. Hâk tơngăm ‘na túa lĕm tro dêi kế kâ, tơmeăm ôu dêi hdroâng kuăn ngo tơná, nâ Y Tuấn, pơlê Kon Chêng, cheăm Măng Cành, tơring Kon Plông, kong pơlê Kon Tum tối ăm ‘nâi:
“Ngin hmâ lăm kêi kơchâi, plâi tung kong, a chiâk deăng vâ pế pơchên mâu kế kâ tiô khôi hmâ. Ai mâu vâi nâ o ki ‘nâ vâi ối lăm gui ká a têa kroăng, têa krông, mâu vâi kơnốu vâi lăm pê kơtro tung kong djâ mâm vêh vâ pế, pôh pheăng, chiâng ai hên kế kâ ki kơhiâm, lĕm vâ têk ăm tơmối ki a chê hơngế, drêng vâi troh hyôu ngăn, xah hêi akố vâi châ kâ mâu kế kâ mâu kế kâ tiô khôi hmâ dêi hdroâng kuăn ngo tơná. Tung pơla ki pơ’lâng hơnăm ton, tơdah hơnăm vâi krâ nhŏng o hmâ tơkŭm pơ’lâng hơnăm ton tơdah hơnăm nếo. Klêi kơ’nâi pơtê, xah hêi tung to lâi hâi Têt, vâi krâ nhŏng o mê vâi hbrâ rơnáu lo lăm pêi cheăng apoăng hơnăm nếo”.
Veăng tung mâu rôh po tơdroăng kố, mâu kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo nhŏng o, môi tiah: Rơteăng, Bơhnéa, Jêh - Triêng ai rôh châ tơbleăng ăm kuăn pơlê ƀă tơmối hên kế tơmeăm ki kơhiâm lĕm cho túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo. Nâ Y Âu a pơlê Long Láy 2, cheăm Ngok Yêu, tơring Tu Mrông tối ăm ‘nâi:
“Mơngế Rơteăng đi đo rak vế túa lĕm tro tiô khôi hmâ, tung mâu rôh po mơdĭng kân kŭn dêi pơlê ôh tá chiâng lôi chêng koăng, kơhnhon xuăng chal krâ; mâu rôh po mơdĭng tro ƀă tơdroăng pêi chiâk deăng xuân ối châ rak vế rêm hơnăm môi tiah Mơdĭng Kleăng kơneăng têa, Mơdĭng chối báu ƀă hên ki ê. Vâi krâ nhŏng o rơhêng vâ châ tơbleăng, mơđah hên tâ ‘na túa lĕm tro khôi hmâ, khôi túa tơlá troh ƀă mâu vâi pú, tơmối achê hngế”.
*.Ngoh Y Ƀhiu Ƀuôn Yă (ối tối cho pôa H’Jâo), kăn pơkuâ ƀuôn Tơ̆ng Jŭ, cheăm Ea Kao, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak thăm veăng mơhnhôk kuăn pơlê mơnhông hiâm mơno rŭm môi tuăn, kơdroh tah lôi khôi túa ki ôh pa lĕm tro xếo, tơ’noăng pêt mơjiâng tơmeăm, mơ-eăm pro kro mơdrŏng ing mâu tơdroăng pêi ki nhên, ai pơxúa, pơtối rak khôi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná. Klăng roh apoăng rơnó Hơngui, ngoh Y Ƀhiu Ƀuôn Yă tối ƀă kuăn pơlê ‘nâi mơnê ki kơnía khôi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo dêi tơná:
“Mâu tơdroăng rơngê ting ting Rơđế kố tung mâu roh leh mơdĭng, á hâk vâ tơmâng ‘nâng. Pakĭng mê hâk vâ tơmâng tơ’nôm mâu tơdrá dêi rơvŏng đing năm, đing tut, tơdrá rơngêi, ting ting ƀă mâu prôa, cho mâu tơmeăm dêi khôi túa vâi krâ nah ‘măn ăm pin. Nôkố, rơxông ối nếo ôh tá ‘nâi hên xếo, mâu ngế ki ‘nâ tơmiât to pêi cheăng kâ, ôh tá tơmâng troh hơdruê, rơngêi, ting ting lơ prôa vâi krâ nah xếo. Kal khât ai mâu vâi krâ ki rơkê tá hiâm mơno vêh hnê mơhno ăm kuăn cháu ôh tá piu lôi khôi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo’’.
Viết bình luận