Kơtăn pơlê kong kơdrâm Kon Tum vâ chê 100 km peăng mâ hâi Lu ‘na kơnhŏng, pơlê Vi Rơ Ngheo, cheăm Đăk Tăng, tơring Kon Plông ối kơtăn hngế, krê xêh, ngăn hơniâp ro ôh tá pơ’lok pơlâ, ối a tơdế kong ngo. Apoăng khế 5 kố nah, 62 rơpŏng kuăn pơlê dâng 300 pơ’leăng mâ mơngế, tâi tâng to hdroâng Rơteăng phiu ro châ tơdah xo Pơkâ dêi Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê Kon Tum mơnhên pơlê Vi Rơ Ngheo cho pơlê ôm hyô tung kuăn pơlê.

Ngoh A Hiền, ngế ki djâ troăng a hdrối tung plâ 4 hơnăm hdrối hiăng hnê mơhno ăm kuăn pơlê thế kơhnâ kơpuih văng krúa lĕm rêm hâi a hngêi trăng, troăng klông, ăm lĕm mâ ngăn mơ-eăm pơ’lêh tơdroăng cheăng, tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê tiah kố:

 “A kố hâi măng tí tăng ‘nâi plĕng pro ti lâi vâ hơ‘lêh tuăn tơchĕng tơmiât. Nôkố tơdroăn rêh ối dêi kuăn pơlê hiăng tiah kố tâng pơtối môi tiah kố thăm rế pá puât ki tối bú pêi to báu tê. Kơpong pin pêt kơphế ôh tá kâi xông dâi lĕm, pêt mâu loăng plâi prá  alâi tá hâi kâi xông kân lĕm ôh há. A tơmiât rêm hâi pêi cheăng, plâ hơnăm pin pêi cheăng la ôh tá bê kế kâ. A tơmiât ki pơxúa má môi cho pơlê pin bú pro tơdroăng ôm hyô tung pơlê tê’’.

Vâ chiâng tíu ki tơmối achê hơngế troh ôm hyô, kuăn pơlê Vi Rơ Ngheo hiăng xúa mâu tơmeăm ki ai hlâu amê, môi tiah loăng, hmốu tung têa krông ai tá ƀăng pro tíu pêt reăng, ăm lĕm mơnâ mâ ngăn, tung pơlê ngăn hlo krúa hlối ngiât lĕm. Pơtối rak vế ki rơdêi hiăng ai hlâu ing kong, pơlê hriăn pêi pro, mơdâ hdrê pêt lối 1.000 xiâm kơ’lo reăng rĭng; tơkŭm hdró păn, rak ngăn 5 to ngo ai reăng rĭng ƀă sim, reăng mua ki rơtâ tá pơlê.

Tơdrêng amê, kuăn pơlê xuân hbrâ hên tơmeăm khoăng, môi tiah chêng koăng, kơhnhŏn xuăng ƀă mâu kơchâi kâ kơhiâm dêi mơngế Rơteăng vâ têk ăm tơmối ki ôm hyô kâ. Pôa A Vinh, môi tung 5 rơpŏng ki hlê plĕng, ai tơmeăm vâ tơdah tơmối troh koi pơtê ôm hyôu phiu ro tối, ăm ‘nâi:

“Vâ pro hngêi ki kố tơdah tơmối troh ôm hyô koi pơtê kơmăng hbrâ loăng trăng, tâl tung pơla 4 hơnăm. Kơtăn kố 2 hơnăm pôa hiăng tê 4 to kơpôu vâ pro kêi nếo 1 toăng hngêi ki kố. Ôh tá  xê to mơhá hnoăng liăn ăm mâu ki pro hngêi mê ối ăm liăn hnoăng ki kuăn pơlê tung pơlê veăng kum nếo, mê nếo kêi tiah kố. Pôa phiu ro rơhêng vâ to lâi to hngêi mê ối lĕm rơngiâp tiah kố, tơmối ôm hyô troh ngế ki lâi xuân vâ ối”.

Cho môi tung 2 kơpong cheăng kâ ki xiâm dêi kong pơlê Kon Tum, tơring Kon Plông ‘nai nhên ôm hyô cho cheăng kâ ki xiâm. Tơdroăng rak ngăn hyôh kong prâi, rak ngăn kong châ tơring pơkâ cho môi tung mâu tơdroăng cheăng ki kal vâ ing mê tơdrêng ƀă tơnêi tíu kong kế ƀă khôi túa, vêa vong lĕm tro ton nah, túa lĕm tro krê dêi mơngế Rơteăng, Hré ki ai lối 80% pơ’leăng mâ mơngế veăng pê lo tơmeăm ôm hyô.

Nôkố tơdrêng ƀă rak vế lối 100 rơpơâu ha kong ƀă tâi tâng to kong kân ing ton nah, tơring Kon Plông ối kơhnâ pêt kong ƀă pêt loăng tơprâ tơprŭng pro rế hên hdrê loăng. Nâ Đỗ Nguyễn Cát Tiên, Kăn phŏ hnê ngăn Khu ngăn Ôm hyô Măng Deang, ngế kuăn cháu dêi pơlê xiâm Đà Nẵng xua pâ nhoăm Kon Plông mê troh lăm pro pơlê nếo a pơlê kân Măng Deang, rơtế hmâ ƀă kơpong tơnêi kố hiăng pêt lối 1.000 xiâm loăng ngiât tối: 

“Drêng Xeăng hiăng troh ƀă Măng Deang ga chiâng Xeăng Măng Deang, mê Xeăng rêh ối tung kong kế, tiah mê pin ối hmôu pơ hlo tâ môi tiah hơniâp ro, ôh tá tâ tơvâ tơdroăng klâi, ối hmôu pơ ro môi tiah mâu tơxĭn châ dêi nôu pin, păn roăng. Xua mê, Xeăng tơmiât tơdroăng rak vế ƀă pơtối pêt kong cho môi tơdroăng kal khât. Ƀă a púi vâ tâi tâng rêm ngế ki iâ gá tung rơxông ối rêh thế pêt xêh môi to loăng hía. A kô tối ăm tâi tâng rêm ngế hlê cho Nôu dêi kong kế hiăng kum ăm kơ Măng Deang hên tơmeăm khoăng, pin cho mơngế kuăn ‘nĕng thế rak vế ƀă pơtối rak ngăn krâu xua tâng ôh tá ai kong kô ôh tá ai Măng Deang”.

Pôa Đặng Đình Tóan, Ngế pơkuâ Ƀơrô Túa lĕm tro ƀă ‘na hơdruê xuăng tơring Kon Plông ăm ‘nâi, mâu kăn ƀă mâu kơvâ cheăng dêi tơring hiăng pêi mâu troăng rơhlâ pêi nhên rak vế ki lĕm dêi nhâ loăng kong kế, ngo ngối pơtối rak ki kơnía lĕm tro dêi kong dêi tung hdroâng kuăn ngo ki rêh ối a mê vâ mơnhông ôm hyô:

 “ Krê ‘na túa lĕm tro dêi kuăn pơlê a kố thế pơtối rak vế, malối cho tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê. ‘Na tơdroăng mơhno túa lĕm tro hơdruê xuâng thế pơtối rak, ki hdrối cho mâu tơdroăng ‘na túa lĕm tro tŏn chêng; tơdroăng ‘na pro mơdĭng tiô hôi hmâ ton nah dêi kuăn pơlê, môi tiah Tĭng kleăng kơneăng têa, Tĭng kâ báu nếo... Tâi tâng mâu tơdroăng pro mơdĭng tiah mê ngin tơbâ hnê ăm kuăn pơlê thế pơtối rak vế vâ tơmối ki troh hyô ngăn châ hlo chôu pâ’’.

Troh nôkố mơhé hâi pơtối rak vế,  hâi ai hên mâu tơmeăm ôm hyô ton nah ki lĕm tro dêi kong kế, ngo ngối, ing mơhno túa lĕm tro kong kế troh Măng Deang tối krê ƀă tơring Kon Plông, kong pơlê Kon Tum tối tơdjuôm hiăng cho môi tíu troh dêi tơmối vâ ôm hyô tung rôh lăm hyô ngăn kong kế.

Mâu ƀăng kong kân ton nah ngiât lĕm, mâu tíu lĕm mơnâ mâ ngăn, kong ngo krip lĕm ai xí, long  têa:  Pa Sỹ, Đăk Ke, Lô Ba, Toong Dam, Toong Zơri… tơ’nôm ƀă hyôh kong prâi rơngiâp lĕm plâ hơnăm cho môi tơmeăm khoăng ki tơviah dêi Kon Plông. Bú tung 6 khế apoăng hơnăm 2023 hiăng ai vâ chê 700 rơpâu hdrôh tơmối troh ƀă Kon Plông tâk hên tâng vâ pơchông ƀă hơnăm 2022.

Pơkâ a Hneăng hôp kân má 19 dêi Đảng ƀô̆ tơring Kon Plông troh hơnăm  2025 mơdêk kơxô̆ ki mơjiâng kong hding xâp tâk troh 83% ƀăng tơnêi kong dêi tơring. Tung pơla hyôh kong prâi hơ’lêh rế ton rế ó, ƀă tơmeăm ôm hyô ing kong, túa lĕm tro ing kong dêi pơlê, tơring Kon Plông, kong pơlê Kon Tum ƀă ki kơnía krá ton pơxá ki lĕm dêi kong kế hiăng ƀă dế pơtối mơhnhôk tơ’mot hên tơmối troh ôm hyô.