Kơxêt kloâ-Kơchâi ki kơhiâm chiâng xêh ing kong
Chủ nhật, 06:00, 06/08/2023 H’Zawut/VOV Tây Nguyên H’Zawut/VOV Tây Nguyên
VOV4.Xơ Đăng - Rêm hdroh troh a rơnó mê hngê, kuăn pơlê Tây Nguyên tối tơdjuôm ƀă mơngế Rơđế tối krê pơtối châ kâ kơchâi ki hơ-iâ, kơhiâm ing kơxêt klôa, môi hdrê kơchâi ki kơnía ga chiâng xêh ing kong kế. Mơngế Rơđế ai túa ki vâ kơnó ƀă pế pơchên kơxêt klôa kố chiâng kế kâ ki kơhiâm, pá vâ lôi.

Kơxêt klôa ga hmâ huăn môi rơnó tê cho tung rơnó mê hngê, kơxêt chiâng a tơnêi ki hơpok lĕm, achê tơkĕn ki ai kơmú. Kơxêt klôa hmâ huăn hên má môi cho sap ing pơla khế 6 troh khế 8 tung hơnăm. Tiô tơdroăng ki hmâ ‘nâi nhên dêi mơngế Rơđế, vâ kơnó kơxêt klôa ki chiâng kâ lơ kơxêt ki ê, mê athế ngăn tâ tá achê mê hôm ai kơxêt ki huăn achê tơkĕn há lơ ôh. Ki má péa  nếo, ngăn nhên um méa dêi kơxêt ga ai um ki tơvó, rơbông lĕm. Kơđo kơxêt drêng ối tơxĭn mê ga hmâ vâ prá prâp rơbông, drêng xông kân ga chiâng mơngiơk rơbông, ga tơpo môi tiah hlá tu.

Jâ H’Rŏk Êban, ối krếo cho jâ Lia, ối a Ƀuôn Hŭk, cheăm Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi, mơngế Rơđế hmâ loi dêi tiah kố, mâu ngế ki mơhúa, rêh ối lĕm tro drêng lăm tung kong mê nếo châ trâm kơxêt klôa. Vâi krâ-nhŏng o đi đo ‘nâi hnêi xo kơxêt kong mê vâ djâ vêh a hngêi, pế chiâng kơchâi kâ ki ai trếo kơhiâm, ai pơxúa ăm rơpŏng hngêi.

“Mơngế Rơđế hmâ ‘nâi kâ kơxêt kloâ sap ing chal vâi krâ roh nah. Á hiăng hên hơnăm mê á hiăng hmâ ‘nâi kơnó kơxêt ki lâi chiâng kâ, kơxêt ki lâi ôh tá khoh kâ, ki ai kăm. Xuân chiâng pế tơvât ƀă kơchâi hrum ki chiâng xêh. Kơchâi ki kố dêi mơngế Rơđế hmâ pế ƀă po, ƀot ngot, hăng. Hdrối nah, a rơnó ki kố ôh tá xê rôe kơchâi pôm a hngêi mơdró, kơxêt ga chiâng xêh hên tung chiâk deăng”.

Kơxêt klôa hmâ huăn a hbêa inúa, tung kơdrum deăng kơphế, kơxu ƀă mâu tíu ki ê... la xúa ga ai trếo kơhiâm, hơ-iâ mê kuăn pơlê hmâ lăm tăng kêi. Ngoh Y Zuem Mlô, ối a ƀuôn Sưk, cheăm Ea Đar, tơring Ea Kar, kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi, mâu hơnăm achê pơla kố, chiá xahpá há tung tơdroăng ki lăm tăng kêi kơxêt klôa, xua tung chiâk deăng ôh pá ai xếo tơdroăng ki krúa lĕm, pơla mê, mơngế ki lăm tăng kêi kơxêt rế hía rế hên. Ngế ki mơhúa tê nếo châ trâm hlo kơxêt klôa. Kơxêt klôa drêng kêi djâ vêh a hngêi ôh tá chiâng lôi ton, athế pế pơchên hlối, lôi ton ah kô ôh tá hơ-iâ, kơhiâm xếo. Ngoh Y Zuem Mlô ai tối tiah kố:

“A rơnó mê hngê, drêng pin lo lăm a chiâk lơ lăm tung kong kô trâm hlo kơxêt klôa. Klêi kơ’nâi xếo krúa, pin kô chiâng vâ pế kơchâi têa lơ kơ-ốu ƀă rơmâ. Drêng pế kơchâi têa, pin athế drăng têa ahdrối, klêi mê nếo râm kơxêt, râm po, ƀôt ngot, hăng, êi, hlá hluâ, kơchâi hĕm hŏm. Kơchâi kơxêt kâ ƀă hmê lơ pế rơhé xuân kơhiâm, drêng rơhé hiăng chên pin râm tơ’nôm xiâm pơhlăng lơ hlá êi. Tâng ôh, pin pôh kơxêt klêi mê hơ-iu, tut ƀă têa măm, pêi ƀă kơtĕm xâk, kâm ƀă hlá priât ga kô thăm rế kơhiâm ó tâ”.

Tung mâu tơmeăm kâ dêi mơngế Rơđế, kơxêt klôa ối hmâ pế ƀă trŏng xăng. Drêng pế kơchâi ing kơxêt mê ôh tá khoh râm hên mâu po, bot ngot, vâ ga pơtối hơ-iâ, kơhiâm, xú hŏm dêi kơxêt. Pế kơchâi ki kố ga tơ’lêi tê, râm kơchâi hŏm ki lâi xuân tro. Vâi krâ-nhŏng o xuân hmâ pế tiô túa ki kơ-ốu kơxêt ƀă tiăn vâ ga hơ-iâ, kơhiâm, xú hŏm, chên poh lĕm, tâ rơmâ i iâ, chiâng kơchâi kâ ki kơhiâm păng ‘nâng.

Ƀă ki kơhiâm, xú hŏm ƀă ki ai trếo lĕm ăm ivá châ chăn, hên mơngế mơdró hmâ lăm tăng rôe kơxêt klôa ki chiâng xêh tung kong a Dak Lak, vâi hmâ rôe châ 500 rơpâu liăn 1 kilô. Drêng kong mêi khía hngíu a kơpong tơnêi kong ngo xuân cho roh ki hmâ ai kơxêt klôa huăn, mâu ngế ki mơhúa kô châ trâm hlo xêh kơxêt vâ hnêi xo.

 

H’Zawut/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC