Tung rôh kong tôu a kơxo má, pôa Đinh Chuyên, krâ pơlê, a pơlê Mơhrá Dăp dế ‘mêng rơnêu idrâp chuât ăm mâu chêng koăng ton nah dêi pơlê. Pôa ăm ‘nâi, mâu chêng koăng ki kố hiăng ối ƀă pơlê lối hrĭng hơnăm, cho tơmeăm ki kơnía châ pâ pôa ‘măn chôu ăm. Rêm kơxo, pôa Đinh Chuyên pơrá mơdoh chôu hriâm tâp rơtế ƀă péa khu ki tŏn chêng koăng tung pơlê, malối cho khu droh rơtăm hơnăm ối nếo vâ tŏn ăm tơmối achê hngế tơmâng.

"Tâi tâng vâi krâ kuăn pơlê Bơhnéa a tíu kố vâi môi hiâm mơno mơnê Đảng ƀă Tơnêi têa hiăng pro tơ’lêi hlâu ăm vâi krâ nhŏng o châ mơjiâng pro ôm hyô pơlê pơla, tơdroăng cheăng ki hdrối nah ngin tá hâi ‘nâi troh. Nôkố, drêng ôm hyô hiăng ai mê á mơ-eăm hnê ăm mâu vâi kuăn cháu ‘na tŏn chêng koăng ăm rơkê vâ tŏn ăm tơmối hmâng tung pro ôm hyô ƀă rak vế túa lĕm tro khôi hmâ dêi hdroâng kuăn ngo Bơhnéa tơná”.

Pơlê Mơhra Dăp ki hên pơ’leăng mâ mơngế cho mơngế Bơhnéa. Tâng môi tiah hdrối nah, kuăn pơlê bu hmâ ƀă tơdroăng cheăng pêi chiâk, pêi klâng mê to lâi hơnăm vêh ngi kố, vâi krâ nhŏng o hiăng pêi ƀă hiăng hmâ ƀă tơdroăng ki chía nếo: Pro ôm hyô a pơlê tơná. Túa pro ôm hyô pơlê pơla kố ôh ti xê gum kuăn pơlê ai tơ’nôm liăn châ pêi lo mê ối pro ăm vâi hlê tiah kố chiâng vâ rêh kâ ối ƀăng tơdroăng túa lĕm tro dêi pâ pôa ‘măn chôu ăm.

Sap ing tơdroăng ki mơjiâng pro ôm hyô, droh rơtăm tung pơlê ối pơtối cheăng tĕn hmôu, tĕn ếo pơtâk hdroâng kuăn ngo dêi pâ pôa ƀă hên hên ngế ‘nâi pro mâu prôa, têng nêng hdroâng kuăn ngo môi tiah klŏng put, tơrưng, kni ƀă hên ki ê. Malối, vâ mơjiâng pro ôm hyô, vâi krâ nhŏng o a tíu kố hiăng châ hriâm tung lâm hnê pêi cheăng, hnê tơ’nôm mâu tơdroăng ki kal ‘na pro ôm hyô. Ing mê, xúa tơƀrê tung tơdroăng pro ôm hyô pơlê pơla. Ngoh Đinh Phớt, kuăn pơlê tung pơlê kố ăm ‘nâi:

"Sap ing ai túa pơkâ pro ôm hyô pơlê pơla mê sap ing krâ pơlê troh vâi krâ nhŏng o tung pơlê phiu ro khât, ing mê pơlê ai mơjiâng môi khu ki tŏn chêng koăng, môi khu ki tĕn ếo pơtâk, môi khu ki pong rơgi loăng ƀă môi khu ki hmâ djâ tơdah tơmối ôm hyô troh ôm hyô. Tâi tâng tơdroăng cheăng ‘na ôm hyô ngin pơrá hriâm ƀối sap ing tíu ki ê. Mâu kế tơmeăm ôm hyô hiăng mơdêk pêi lo liăn ăm vâi krâ nhŏng o”.

Túa ôm hyô pơlê pơla a Mơhra Dăp djâ troh tơdroăng ki lăm ngăn hơniâp lĕm ăm tơmối ing mâu tơdroăng, môi tiah: châ hmâng vâi tŏn chêng koăng, tăng ‘nâi tơdroăng hơ’muăn kơjôi, châ ngăn vâi tĕn ếo pơtâk chal krâ ƀă kâ mâu kế kâ hdroâng kuăn ngo. Ngoh Đặng Ngọc Huy, tơmối lo ing Pơlê kong kân Hồ Chí Minh mơnhên tối khât tơdroăng ki lĕm tro tung túa lĕm tro dêi pơlê:

“Tung pơla mâu tíu ki ê mơ-eăm vêh ‘mâi mơnhông mê akố ối lĕm môi tiah xiâm ki kơnía. Ƀă kuăn pơlê akố dế hlê plĕng vâ rế rak vế châ ki kơnía túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo tơná, rế chiâng vâ ai mâu tơdroăng ki kơnía, tơdroăng pơkâ tơtro vâ gum ăm tơmối ôm hyô tung la ngiâ”.

Pêi pro ôm hyô pơlê pơla ƀă mâu tơdroăng khôi túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo tơná, kô cho tơdroăng ki kuăn pơlê phiu ro má môi. Ƀă cho mâu khôi túa lĕm krê mê dêi Mơhra Dăp dế rế hía rế pro tơmối hâk vâ.

Tung kong tô lĕm, mơngế kuăn pơlê Bơhnéa phiu ro tó tơdah tơmối ing Hà Nội mot. Nâ Lê Thị Phương tâ tung hiâm mơno, á rơtế rêm ngế kâ mâu kế kâ tơxông prông rơmuăn lĕm tung klŏng phêa, í pôh kơhiâm lĕm ƀă drôu xiâm pế ing pló hlá loăng, klêi mê hâk châ tâng idrâp chêng koăng xua kuăn pơlê tôu:

“Kố cho roh apoăng á troh a Gia Lai, xuân cho roh apoăng á châ ngăn tơdrêng chêng koăng Tây Nguyên. Ƀă ki má lối cho mâu pú hmâ ối kŭn veăng mơđah tơbleăng, tâ tơdroăng ki ro ƀă lĕm, môi tơdroăng ki tâ tung hiâm mơno tơniăn lĕm ƀă chôa ‘lâng tung hiâm mơno’’.

Drêng khôi túa lĕm tro ki ro lĕm po troăng mơnhông nếo, pơlê Mơhra Dăp hiăng châ kong pơlê Gia Lai (ton) mơ’no liăn pro tơmeăm ki xiâm ƀă tơdroăng mơjiâng tơmeăm tíu chôu ‘măn tơmeăm roh ton nah ki lĕm tro tung pơlê pơla hdroâng mơngế Bơhnéa. Tơdroăng tơkêa bro kố ối tung tơdroăng tơkêa bro rak vế, mơnhông ki kơnâ khôi túa lĕm vâi krâ nah ƀă mơnhông ôm hyô hneăng hơnăm 2021 – 2025.

Rơtế ƀă pơlê Mơhrá Dăp, kong pơlê Gia Lai hiăng mơjiâng mâu pơlê ôm hyô pơlê pơla dêi mơngế Bơhnéa tung kơpong kố, mê cho mâu pơlê Kdang, Stơr (cheăm Tơ Tung), pơlê Kon Bông (cheăm Đak Rong) ƀă pơlê Chiêng (cheăm Kƀang). Krâ pơlê Đinh Mưnh, pơlê Mơhra Dăp, tối ăm ‘nâi: pơlê pơla mơngế hdroâng kuăn ngo Bơhnéa a tíu kố thăm ai roh mơnhông tiô khôi vâi krâ nah hâk vâ tơmối hiăng ai sap ing nah dêi tơná.

"Ngin phbrâ homestay cho hngêi trá hlá xáx vâ ăm tơmối koi pơtê, rơpŏng kô pế hmê kơchâi tiô khôi vâi krâ nah dêi ngin ƀă phái báu ki pêt a chiâk deăng, tơnăng ká a têa plông, drôu xiâm ăm tơmối ôu, rơhdruê, rơngê ting ting...Mê cho vâi phiu ro, vâi hâk vâ. Tơmối troh mê vâi o a hngêi ki lâi xuân hôm. Á ƀă krâ pơlê, á ai hnoăng rơtế kuăn pơlê ƀă thế mơ-eăm".

Cho ngế tŏng gum kuăn pơlê a pơlê mơnhông ôm hyô pơlê pơla, nâ Trần Thị Bích Ngọc, tối ăm ‘nâi, tơdroăng rak vế khôi túa lĕm tro ing tíu  rêh ối troh khôi túa lĕm tro châ tơtrŏng vâ kum kuăn pơlê pêi ôm hyô krá tơniăn:

"Ing cheăng pêi ôm hyô pơlê pơla mê mâu tơdroăng pêi tơmeăm kơnía mê xuân châ kuăn pơlê vêh pro môi tiah chêng koăng, teăn pong chêa, teăn ếo pơtâk. Kuăn pơlê mơ-eăm rế rak vế mơnhông ki kơnâ tơmeăm kơnía khôi túa lĕm ƀă xuân rế mơnhông ôm hyô vâ mơhnhôk tơmối ôm hyô. Ing mê, kô kum tơ’nôm cheăng kâ ăm kuăn pơlê a pơlê’’.

Ôh tá krê mâu pơlê ôm hyô, mê a mâu cheăm ai kơdrâm kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo, tơdroăng rak vế khôi túa lĕm vâi krâ nah tơmiât troh pêi ôm hyô krá tơniăn xuân dế châ pêi pro a Gia Lai. Pôa Trần Xuân Nam, Phŏ Kăn pơkuâ Tíu xiâm pro mơ-éa cheăng kâ rêh ối ƀă tơnêi têa cheăm Kƀang tối:

"Mâu pơlê ai tơdroăng ki hbrâ, rak vế khôi túa lĕm dêi mơngế Bơhnéa. Pakĭng mê ngin ai po rơdâ mâu troăng ki lĕm khôi túa lĕm dêi kuăn pơlê peăng Kơnhŏng tơnêi têa môi tiah mơngế Mông, mơngế Tày vâ ai hên tâ mê nếo khôi túa lĕm tro a cheăm. Ki rơhêng vâ tối a roh Têt, cheăm tơkŭm po xah hêi ro rơnó hơngui, mơhnhôk mâu pơlê Bơhnéa veăng mâu tơdroăng tôu chêng. Xua mê, mâu pơlê tung cheăm hiăng hlê plĕng gâk kring, rak vế khôi túa lĕm tro".

Rơtế ƀă kơxô̆ liăn mơ’no cheăng, tŏng gum ing tơnêi têa, pơlê pơla mơngế hdroâng kuăn ngo a Gia Lai hiăng ƀă dế rak, mơnhông mâu ki lĕm khôi túa lĕm, tăng cheăng pêi tơniăn tơdroăng rêh ối. Pôa Đinh Đình Chi, kăn pơkuâ Ƀơrô khôi túa lĕm tro tơdroăng kal tơring Kbang, kong pơlê Gia Lai (ton), phiu ro:

"Rak vế mơnhông ki kơnâ dêi mâu tơmeăm khôi túa lĕm tro dêi kuăn pơlê tung cheăm, tơdjâk mâu pơlê ƀă dêi pó mơjiâng troăng ôm hyo vâ djâ tơmối troh. Ƀă drêng tơmối troh mê pơtâp ăm kuăn pơlê troăng apoăng ai hlê plĕng pro pơkâ pêi, mơjiâng cheăng pêi; apoăng xo tơmeăm ki kơniá vâ pro xiâm kối vâ mơnhông ôm hyô ƀă xuân xo ôm hyô vâ vêh păn tơmeăm kơnía ƀă mơjiâng cheăng pêi ăm kuăn pơlê".

Ƀă mâu tơdroăng mơ-eăm ƀă mơnhông khôi túa lĕm tro vâi krâ nah, pơlê Mơhra Dăp chôa ‘lâng chiâng tíu eăng tung pơlê ôm hyô pơlê pơla dêi Tây Nguyên. Kố ôh tá xê to tíu tơmối tăng troh vâ châ ngăn khôi túa lĕm Bơhnéa mê ối cho mơnhên ăm tơdroăng ki tơdjêp tơtro pơla rak vế khôi túa lĕm ƀă mơnhông ôm hyô krá tơniăn./.