Tung roh lăm ôm hyô pơlê teăn rơkôa Phú Tân (cheăm Ô Loan, kong pơlê Dak Lak), jâ Nguyễn Huỳnh Phương, tơmối ing pơlê kong kân Cần Thơ, roh apoăng ing kơpeăng kŏng tơná pôe rơkôa, têng rơkôa, pik mơngiơk, klêi mê hnhâng kĭng túa teăn rơkôa vâ kêi đeăng teăn rơkôa. Jâ Phương tối, rêm tơdroăng ki teăn pơrá hlo ki tơbrêi tơbrêh, pêi inhên mơdoh hên chôu dêi mơngế ki teăn rơkôa.

‘’Vâ pro chiâng môi to rơkôa môi tiah kố thế pêi inhên mơdoh hên chôu. Tâ phiu ro, nếo roh apoăng pêi mê tâ pá laga drêng hmâ mê teăn xuân ƀeăn ƀĕng, hiâ’’.

Tơdâng rêm hâi, pơlê pêi cheăng tiô khôi vâi krâ nah Phú Tân tơdah chât roh tơmối troh lăm ngăn, ti tăng plĕng ƀă pêi pro mâu tơdroăng teăn rơkôa. Ing tíu bu pêi drêng toh chôu, mâu rơpŏng teăn rơkôa nôkố ối ai tơ’nôm tơdroăng cheăng nếo cho tơdah ƀă hnê mơhno tơmối châ tâ tơdroăng teăn rơkôa. Nâ Lê Thị Bích Liêm, ối a thôn Phú Tân 1, tối kố ôh tá xê to tơdroăng pêi cheăng kâ mê ối cho troăng rak vế tơmeăm kơnía dêi pơlê xiâm.

‘’Teăn rơkôa kal pêi inhên ƀă ki kâk. A tơnêi têa pin xuân ai hên kong pơlê môi tiah peăng mâ hâi Luô lơ Peăng Kơnhŏng pơrá ai mâu pơlê teăn rơkôa. Laga rêm pơlê kô ai khôi túa vêa vong phá dêi pó. Ƀă pơlê teăn rơkôa Phú Tân mê xuân ai khôi túa lĕm tro phá, á xuân pói vâ rêm ngế ‘nâi troh khôi túa lĕm tro krê a pơlê teăn rơkôa tiô khôi vâi krâ nah, veăng kum hên ăm tơdroăng rêh ối kuăn pơlê a pơlê châ pro tơniăn tâ’’.

Vâ hbrâ tơdah tơmối, mâu khu tơrŭm cheăng a Phú Tân hiăng tơdjêp ƀă khu tê mơdró prôk ôm, po tour châ tâ châ hlo ai yă sap ing 350.000 troh 600.000 liăn/môi ngế. Tơmối châ to plong, rơxế công nông lăm ngăn tíu pêt rơkôa, ko xo rơkôa, kât plông pro ƀă rơkôa vâ toi vêh pêng têa, chiê, nhuô̆m rơkôa ƀă teăn rơkôa; tơdrêng amê kô chiâng hriâm teăn rơkôa ƀă kŏng vâ pro tơdroăng ki tơbâ vế. Mâu tơmeăm ing rơkôa xuân chôa ‘lâng ai hên khu rơkôa, ing tơmeăm ki tơbâ kŭn lĕm mơnâ mâ ngăn môi tiah kế krâ kế po khuă, kế pê râng kŏng, kơtong pâ a châ, troh mâu tơmeăm kân môi kơtong râng kŏng, loăng tơ-giên,...Pôa Nguyễn Anh Quân, Kăn pơkuâ Khu tơrŭm cheăng An Cư, thôn Phú Tân 1, tối ăm ‘nâi:

“Khu tơrŭm cheăng dế tơmiât troh lĕm kong prâi, rak tâi tâng mâu khôi túa lĕm ing nah troh nôkố môi tiah mâu tơmeăm ki nhuô̆m rơkôa, chiê rơkôa ƀă kŏng teăng pro ƀă kơmăi kơmok nôkố lơ mâu tơdroăng châ tâ châ hlo lĕm ro môi tiah ‘nân a pêng plông ki pro ƀă rơkôa vâ tơmối hlê plĕng hên tâ’’.

Tiô jâ Lê Thị Mai Thoa, Kăn pơkuâ thôn Phú Tân 1, tơdroăng teăn rơkôa a kố hiăng lối 100 hơnăm ƀă châ mơnhên cho pơlê pêi cheăng tiô khôi vâi krâ nah sap hơnăm 2013. Nôkố ai lối 540 rơpŏng veăng, rế pêt mơjiâng pro rơkôa ƀă kŏng, rế xúa kơmăi teăn vâ pro châ hên. Pakĭng kơchơ mơdró tơniăn a Nam Trung Bộ ƀă Tây Nguyên, kơxô̆ tơmối châ tâ châ hlo rế kơdrâm hiăng kum kuăn pơlê pêi lo tơ’nôm liăn ngân.

“Tâng a hngêi a môi ngế o kŭn bă môi ngế kân mê kô chiâng pro, o kŭn xuân ‘nâi teăn rơkôa. Xúa mơngế pêi cheăng a rơpŏng kô rế pro teăn, rế pêi klâng, rế pôe nhâ ăm ro, rế pôe rơkôa vâ teăn rơkôa kêi đeăng tê tung kơchơ mơdró, pêi lo tơ’nôl liăn ngân ăm rơpŏng. Kong pơlê xuân pro tơ’lêi hlâu vâ mơnhông pơlê pêi cheăng tiô khôi vâi krâ nah xua xâu tâng kuăn pơlê tê tâi rơkôa kô ôh tá rak pơlê teăn rơkôa ƀă kŏng. Nôkố ai môi khu tơrŭm cheăng dêi ngoh Nguyễn Anh Quân dế mơnhông cheăng pêi tiô khôi vâi krâ nah ƀă kŏng ti ôm hyô vâ tơbleăng pơlê teăn rơkôa’’.

Ƀă tơdroăng ki ƀeăn ƀĕng tung troăng pêi, pơlê teăn rơkôa Phú Tân dế chôa ‘lâng ti tăng châ tíu ối nếo. Ôm hyô châ tâ ôh tá xê djâ ki kơnâ cheăng kâ, mê ối kum rak vế, troh lâp lu khôi túa lĕm tro a pơlê pêi cheăng tiô khôi vâi krâ nah hrĭng hơnăm kố. Ing kố, rơkôa ƀă mâu tơmeăm ki rơkôa kô ai tơdroăng rêh ối nếo, po troăng prôk nếo mê rak ‘’mơhúa’’ khôi túa vâi krâ nah tung tơdroăng rêh ối rơxông nếo.