Pôa Y Djưng Êban ƀă têng nêng
Chủ nhật, 06:00, 03/09/2023 H’Zawut/VOV Tây Nguyên H’Zawut/VOV Tây Nguyên
VOV4.Xơ Đăng - Têng nêng (vâi ối hmâ tối dêi ting ning) cho prôa hmâ rêi dêi mâu hdroâng kuăn ngo a Tây Nguyên. Têng nêng hmâ rêi tung mâu rôh xah hêi ro dêi kuăn pơlê, hâi leh mơdĭng, malối tung mâu rôh xah hơdruê tiâ pro tơhmâ dêi rơpó pơla vâi droh rơtăm. Hâk vâ hmâng idrâp têng nêng, mê pôa Y Djưng Êban, ối a cheăm Čư Suê, tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak ôh tá xê to rơkê rêi mê ối rơkê hriăn pro têng nêng vâ hnê ăm rơxông kuăn muăn - cháu chái.

Mơngế Tây Nguyên ôh tá tơviah ki klâi bă têng nêng. Têng nêng ga ai hên tung mâu hâi leh, mơdĭng, tơdroăng hơniâp ro dêi pơlê pơla, cheăm bêng. Idrâp têng nêng ga môi tiah têa hdrok hiu, chôa ‘lâng môi tiah peăng xê ki bâ eăng lĕm a ngo, a chiâk deăng, ai drêng ‘nâ ro tơniâ môi tiah ai kong mêi ruih. Pôa Y Djưng Êban, hdroâng kuăn ngo Rơđế ối a ƀuôn Sut Mđưng, cheăm Čư̆ Suê, tơring Čư̆ Mgar, kong pơlê Dak Lak hiăng chiâng rêi têng nêng sap ing 17 hơnăm nah. Pôa hiăng hên hdroh veăng tơ’noăng rêi prôa, rêi têng nêng, mơjiâng pro prôa tung lâp tơring, kong pơlê, pơrá châ kâ pri ki kân.

Xua ing hiâm mơno hâk git kơ idrâp prôa ki khôi khối, chôa ‘lâng mê, pôa hiăng kơhnâ mơ-eăm hriâm ƀă đi đo ai mâ tung mâu hâi leh, hâi mơdĭng. Xua ga, idrâp prôa chuât hơniâp ro hiăng mot khâp ting tuăn mơno pôa, ti xê to tơtro tiô idrâp dêi têng nêng 6 pro kơxái tiô khôi hmâ, ing trơdroăng ki hloh hlê rơkê plĕng, tơdroăng ki ‘nâi nhên dêi idrâp chuât dêi têng nêng, pôa hiăng chiâng mơjiâng pro têng nêng 10 pro kơxái, 12 pro kơxái ƀă 18 pro kơxái.

Pôa Y Djưng Êban tối ăm ‘nâi:

 “Á hiăng ‘nâi rêi têng nêng drêng á xiâm 17 hơnăm nah. Drêng ối rơtăm nah, á hiăng chiâng pro têng nêng 6 pro kơxái, drêng mê á mot tung khu hơdruê xuăng, ing tơdroăng ki kơdo mơ-eăm mơhriâm, pơtâp mê á kơdo mơ-eăm hriâm hên tâ nếo ‘na tơdroăng rêi têng nêng ki ai hên pro kơxái, mâu vâi pú rơngê ting ting, ai tá mâu prôa pơtro dêi pó ga tơ’lêi tâ, hơniâp ro tâ. Troh a kơmăng, á tơmiât hên ‘nâng, pro ti lâi vâ ai tŭm mâu tơdroăng ki pin hiăng tơmiât, hiăng pói rơhêng vâ. Apoăng nah, á mơjiâng pro têng nêng 12 pro kơxái hlo xuân tá hâi teăm tŭm vâ rêi pơtro ƀă mâu prôa ki ê, á mơjiâng pro tơ’nôm têng nêng 8 pro kơxái. Tơdroăng ki phá tơ-ê moi tiah tơdroăng ki hơdruê Chiriria bu kal ai têng nêng ki 4 pro kơxái, mê têng nêng ki hên kơxái kố kô chiâng rêi ăm hên mâu tơdroăng rơngê ting ting ki ê”.

Pôa Y Djưng Êban ai tối, ai 2 tơdroăng ki vâ rêi têng nêng, má môi ngế ki rêi mê ‘măn têng nêng a trêi hngêi, 2 pâ chêng pơtiân râng a têng nêng, kơpeăng kŏng pơtêi, rêi mâu pro kơxái ga kô chiâng chuât ai idrâp ki ro rih, hmâng kô hơniâp ro; ki má peá nếo ngế ki rêi mê athế ‘măn pơtiân dêi a klêa, râng dêi ko têng nêng vêh peăng pá ngiâ, péa to hơ’răng tĭng râng tô̆ng têng nêng, mâu hơ’răng kŏng ki u ối kô pơtêi, rêi ăm ga chuât ro tơniâ. Kơnôm ai tơdroăng ki chuât xơtó dêi plôi mê khoh chiâng ai idrâp chuât xơtó, ai ivá ki mơnguân hên ngế rơhêng vâ tơmâng idrâp têng nêng dêi mơngế Rơđế. Vâ kơ ai idrâp têng nêng chuât ki hơniâp ro. Vâ kô ai idrâp chuât ro rih tiah mê, pôa Y Djưng Êban athế ai kơpeăng kŏng ki rơkê ƀă tuăn hmâng ki tơtro. Pôa ai tối:

 “Drêng mơjiâng pro têng nêng vâi rah xo môi to klŏng phêa ki hiăng krâ klêi mê, têng ăm i khăng, ôh tá ko xo phêa ki ối kơbâng xua ah ga kô ôh tá chuât tơniâ. Loăng ki vâ pro kế rơvê kơxái têng nêng xuân athế rah xo loăng ki lĕm, krá, ki xŏn ki ‘nâng ‘nâi ngăn tiô kơ tơdroăng ki hâk vâ, tơdroăng ki lĕm tro dêi rêm ngế. Têng nêng châ xúa vâ rêi ăm tâi tâng tơdroăng rơngê ting ting dêi Rơđế, malối ƀă tơdrá Eirei. Têng nêng hmâ rêi tung hngêi trá ki xŏn lơ tung mâu hâi leh mơdĭng, drêng châ krếo troh athế rêi, ôh tá ai tơdroăng tơlo, ‘mân, tĭng”.

Idrâp têng nêng ga cho tơdroăng vâ pơto pơtih, hơ’muăn tối. Um meá têng nêng ga tiô khu vâi rơtăm lăm thông vâi droh a hngêi trá xŏn malối tung kơmăng ai khế trâ bâ eăng. Xuân xua ing idrâp chuât ro tơniâ dêi têng nêng hmâ rêi xêh môi ngế lơ rêi pơtro ăm mâu ngế ki ê rơngê ting ting, malối ƀă tơdroăng hơdruê Eirei êng tiâ dêi pó. Idrâp têng nêng hiăng mơjiâng chiâng tơdroăng ki hơniâp ro, tơdjêp pơla rêm ngế ƀă dêi pó.

Ƀă hiâm mơno hâk git vâ păng ‘nâng ƀă têng nêng, mê pôa Y Djưng Êban pói rơhêng vâ châ pơtối hnê mơhno ăm khu rơxông kuăn ‘nĕng cháu cháu ‘nâi troh ƀă hâk git. Maluâ ti mê, dế nôkố, tơdroăng hnê tối tung pơlê pơla ga pá khât xua ai hên tơdroăng ki pơrá phá dêi pó, pôa Y Djưng Êban ai tối chôa ‘lâng tiah kố:

 “Tơnêi têa, khu kăn pơkuâ hiăng tŏng kum hên khât, hmâ êng ngế ki lâi kô pơtối rak vế, pơtối hnê mơhno ăm khu rơxông kuăn cháu, malối ƀă mâu ngế môi tiah ngin hiăng krâ kố. Khu vâi rơxông nếo nôkố hmâ hlo xuân ai tơdroăng ki vâi hriâm troh tâi râ má 2, má 3 ôh tá vâ hriâm xếo, ôh tá vâ pơtối hriâm tơdroăng rêi prôa, mơjiâng pro prôa, têng nêng ki lâi xếo, vâi droh rơtăm ki hên vâi lo lăm pêi cheăng a hơngế, xua mê, tơdroăng hnê hriâm khoh chiâng trâm hên xahpá

Ƀă tơdroăng ki veăng vâ môi tuăn tung tơdroăng rak vế têng nêng, prôa, tơdroăng rơngê ting ting, mê pôa Y Djưng Êban hiăng châ xo hên ƀâng kơdeăn khĕn. Pôa rơtế ƀă mâu vâi krâ - nhŏng o tung pơlê dế kơdo mơ-eăm hnê tối, rak vế, pơtối mơdêk vâ idrâp têng nêng ƀă mâu prôa ki ê dêi Rơđế pơtối châ rak vế đi đo tro tá ah.

 

 

 

H’Zawut/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC