Tĭng kleăng kơneăng têa dêi mơngế Rơteăng
Chủ nhật, 06:00, 24/12/2023 VOV4 VOV4
VOV4.Xơ Đăng - Drêng troh a khế 11, khế 12 riân tiô hâi mâ hâi rêm hơnăm, mâu hdroâng kuăn ngo a kơpong Tây Nguyên, tung mê ai mơngế Rơteăng a kong pơlê Kon Tum, kô pêi pro mâu tơdroăng vâ hbrâ rơkâu xối, koh mơnê kơ khu xeăng, pói châ ai tơdroăng pon mơhúa, tơdroăng tơniăn lĕm ăm kuăn pơlê, ăm mâu rơpŏng. Tĭng kleăng kơneăng têa lơ tĭng rơkâu xối xiâm kơnhŏng têa ki nếo cho môi tung mâu tĭng ki vâ rơkâu xối, koh mơnê khu xeăng.

Tối troh mâu tĭng ki ai tơdjâk troh pêi chiâk pêi deăng, mơngế Rơteăng hmâ đi đo pêi pro tiô khôi hmâ ƀă mâu tĭng ki kal păng ‘nâng ƀă koh nhoăm vâ rơkâu xối khu xeăng, môi tung mâu tơdroăng ki rơkâu xối mê cho tĭng kleăng kơneăng têa. Tiô khôi hmâ, kleăng kơneăng têa cho tĭng ki mơngế Rơteăng hmâ tơkŭm pêi drêng têa ôu ing kơnhŏng, lơ têa mŏng ôh tá ai krúa lĕm, ôh tá dâi xếo, lơ drêng pro pơlê nếo, lơ drêng hbrâ vâ mot tung rơnó vâ chối báu, hmâ trâm hlo pro a khế 3, lơ khế 4 rêm hơnăm.

Ngoh A Kên ối a tơring Đăk Tô, kong pơlê Kon Tum tối tiah kố, tĭng kleăng kơneăng têa ối hmâ hlo mơngế Rơteăng pro a mâu khế vâ chê mơ’nui hơnăm ton, drêng kuăn pơlê hiăng pơxiâm vâ xuâ dêi báu. Drêng kố, tâi tâng kuăn pơlê rơtế dêi pó troh a kơneăng têa vâ trâ văng nhâ loăng, vâ ‘mâi rơnêu ăm kơnhŏng têa krúa lĕm. Ngoh A Kên ai tối:

“Hmâ hlo vâi krâ-nhŏng o lăm trâ văng nhâ, ‘mâi po văng a tíu kơnhŏng têa ahdrối troh hâi Têt vâ koh tơdah hâi Lo hơnăm nếo xua mê, athế kleăng kơneăng têa  ki nếo. Xâu kơneăng têa ki ton tro hmốu kơdât, hlá pu ruih klêh hiăng ŭm, mâu tơnêi, tuih pro ‘mêi; roh nah, tung pơlê ai têa cho kơnôm ing tơdroăng kleăng xo ing ngo ƀă klŏng phêa djâ têa mot tung pơlê, mê cho roh nah, nôkố, vâi krâ-nhŏng o hmâ ôu têa klôh hên tâ”.

Mơngế Rơteăng hmâ loi têa cho kal luâ tâ mâu tơmeăm khoăng ki ê, thăm nếo  ga ối kơnía luâ tâ hmê kâ hmân ếo xâp. Tơdroăng rêh ối hôm ai hơniâp ro, phiu niu xuân cho kơnôm ai xiâm kơnhŏng têa ki krúa mê nếo chiâng ai. Xua ti mê, tơdroăng po tĭng kleăng kơneăng têa cho vâ koh mơnê kơ khu xeăng ngăn ‘na têa, xeăng ngo, xeăng têa kroăng ‘nâi tíu mê ai kuăn pơlê rêh ối, xeăng kô kum ăm kuăn pơlê mo lĕm châ, pêi cheăng kâ châ pon mơhúa, ƀă luâ tâ kơ mê nếo vâi krâ-kuăn pơlê đi đo hơ-ui pâ dêi pó, tơrŭm ƀă ‘nâi tŏng veăng dêi pó.

Pôa Phan Văn Hoàng, Kăn phŏ ngăn Túa lĕm tro ƀă Ivá dêi kong pơlê Kon Tum tối ăm ‘nâi: Rêm hơnăm klêi kơ’nâi xuâ dêi báu, krí xo dêi mâu tơmeăm khoăng tung chiâk deăng, mơngế Rơteăng hmâ tơkŭm po Tĭng kleăng kơneăng têa vâ rơkâu ăm mêi tro tô ‘ló, châ xo dêi báu, prá, alâi, plâi, pôm hên, kuăn mơngế ai tơdroăng rêh ối phâi tơtô, hơniâp ro. Xua ƀă mơngế Rơteăng xiâm kơnhŏng têa kal athế châ trâ văng ăm i krúa lĕm plâ hơnăm. Ai pro tiah mê, xiâm kơnhŏng têa kô krúa, hnăng lĕm, khu xeăng kô ôh tá hôu sêa kuăn pơlê, mê khu xeăng đi đo tŏng kum, pơtroh ăm kuăn pơlê mâu tơdroăng ki hơniâp ro, sôk suâ, tơniăn lĕm. Xua ing mâu tơdroăng tiah mê, vâi krâ-nhŏng o đi đo trâ văng nhâ, kui tah trâp, pro mơgrúa xiâm kơnhŏng têa ƀă lăm ko phêa, kơlo tung kong, vâ kleăng têa ing ngo, ing kong troh a pơlê. Pôa Phan Văn Hoàng tối ăm ‘nâi:

“Xua ki păng ‘nâng, ƀă kuăn pơlê akố, kong kế, ngo ngối cho tơmeăm tĭng, vâi krâ xâu, xua ti mê, xiâm kơnhŏng têa amê, hdrối nah vâi rak krúa lĕm khât, ‘na tơdroăng kố kuăn pơlê rơtế ƀă krâ pơlê tơno tơnêng, vâi tăng rah môi hâi ki tơniăn ƀă vâi lăm troh a tíu ki mê vâ ’mâi rơnêu kơneăng têa”.

Drêng krâ pơlê hiăng rah xo hâi ki vâ rơkâu xối, ki apoăng mê kô hôp tơno tơnêng tâi tâng mâu rơpŏng tung pơlê. Drêng kố, tiô tơdroăng ki xing xoăng hnoăng cheăng dêi Khu krâ pơlê, rêm ngế pơrá ai tơdroăng cheăng, vâi rơtế tơdjuôm ivá cheăng vâ hbrâ rơnáu tơmeăm hdroăng ăm hâi ki vâ po tĭng mê ah.

Klêi kơ’nâi hiăng kleăng kơneăng têa ing kong, ing ngo troh a pơlê, kơnhŏng têa ki mê hiăng châ pro mơgrrúa, mê cho tơdroăng cheăng ki kal má môi dêi vâi krâ-nhŏng o tung pơlê. Xua ing mâu tơdroăng ki kal mê, mâu vâi rơtăm rơtế ƀă mâu vâi krâ ki rơkê mê kô rah mơngế vâ lăm tăng ko phêa, tơmeăm ki vâ kleăng têa ing kong, hmâ hlo cho kơlo, lơ phêa ki kân, xŏn.

Vâ khoh ai môi hâi mơdĭng ki tŭm têk ƀă krip krih, mâu hâi ki hbrâ ăm hâi mơdĭng mê athế păng ‘nâng pêi pro krâu khât, tŭm têk ƀă rơhí rơhó, ing rơkong tơpui kal athế tơpui tro, túa prôk lăm xuân athế tro tiô tơdroăng ki vâ hbrâ rơkâu  xối khu xeăng, mê cho ing tuăn mơno ki păng ‘nâng dêi kuăn pơlê. Pakĭng mê, tơdroăng ki hbrâ tơmeăm hdroăng tung hâi ki vâ pâk xo mơheăm rơkâu xối a kơneăng têa xuân cho tơdroăng ki kal, mê cho kal athế ai kuăn chok. Ƀă mơngế Rơteăng chok cho tơmeăm ki krúa hơ’djâ lĕm ƀă trâm pon mơhúa xua mê, vâi krâ-nhŏng o pơkal athế khŏm châ tăng chok, pakĭng mâu kuăn kiâ ki ê, môi tiah chu, í.

Ngoh A Kên tối ăm ‘nâi, Tơmeăm hdroăng mê cho kuăn chok, xua chok cho kuăn kiâ ki pơtroh ăm tơdroăng pon mơhúa, pơtroh ăm pơlê pơla ai tơdroăng ki tơniăn, ôh tá ăm ai khu kơnái kơnot, mâu kuăn kiâ ki ê lo kâ ‘nhê tơmeăm tung chiâk, tung deăng.

Drêng mâu tơmeăm hdroăng, kuăn kiâ ki vâi krâ-nhŏng o hiăng hbrâ tŭm têk mê, hdrối hâi ki vâ po mơdĭng mê, vâi kơdrâi, vâi droh xuân châ xing xoăng tơdroăng lăm trâ văng, po krúa tơnêi, ko loăng vâ pro trăng ki vâ trá pro pôa, lơ hlá xá vâ hding pá pêng kơneăng tâ, vâi kơnốu, vâi rơtăm ko kơlo ki kân hiăng krâ vâ pro kơneăng kleăng têa ing kong djâ vêh a pơlê. A tíu ki kleăng tung kong ƀă tíu ki ai kơneăng têa vâ ăm têa hiu, vâi krâ kô mơdâng kâng, mơngế Rơteăng hmâ kơtúa mâu tơmeăm ki tơvó châ pro ing klŏng kơlo, vâi hmâ tơ’môe hên um tơvó mê. Ki mê cho vâ pơto pơtih vâ tối ăm xeăng têa, xeăng kong ‘nâi vâ kring vế, rak ngăn ăm rêm ngế, kum pơtroh ăm mêi tro tô ‘ló, ôh tá ai kong ki pro tô mơdrăng khăng khoăng ƀă têa lân luô troh a pơlê, têa ôh tá la lâi siâ, mê têa đi đo pêng plế.

 

 

VOV4

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC