Tiô túa tơmiât dêi mơngế Bơhnéa, têa cho kal khât: “Têa cho têa tôu nôu ki rơngiâp lĕm má péa vâ păn roăng, rak ngăn, chĕm mơ’drêh kuăn mơngế, têa pro pơxúa ăm tơdroăng rêh dêi hên hĭn mâu kế tơmeăm a tơnêi ƀă hên ki ê”. Ƀă túa tơmiât mê, ing rôh ki tăng tơnêi pro pơlê mâu krâ pơlê athế tăng nhên kơpong ki mê ai têa mŏng hên, vâ chiâ pro kơneăng têa xúa tơdjuôm. Ing mê, mâu pơlê cheăm dêi mơngế Bơhnéa pơrá ai têa kơneăng ƀă hiăng tơkâ luâ to lâi rơxông, vâi krâ nhŏng o xuân ối rak vế, xúa Têa kơneăng tơdjuôm mê, hlối rak vế rơkâu xối kleăng kơneăng Têa rêm hơnăm. Pôa Lick, krâ pơlê, 67 hơnăm a pơlê Piơm, pơlê kân Đăk Đoa, tơring Đak Đoa, kong pơlê Gia Lai, tối tơdroăng ki kal dêi Tĭng kleăng kơneăng têa tung tơdroăng rêh ối dêi mơngế Bơhnéa:
“Nah cho hdrối rôh ki mơjiâng pơlê, tơdroăng ki apoăng cho mâu ngế ki hiăng krâ, mâu krâ pơlê athế tăng têa cho hdrối tâ, athế tăng hlo têa mŏng ƀă tơkŭm chiâ, kâng, hdoăng têa, pro têa kơneăng xúa tơdjuôm ăm tá pơlê mê ah nếo mơjiâng bro pơlê. Kố cho tơdroăng ki kal, vâ rak tơniăn tơdroăng rêh ối tơniăn ăm kuăn pơlê tung pơlê. Ƀă vâ ai têa xúa ôu kâ, hum roh jíu, rêm hơnăm vâi krâ nhŏng o tơkŭm po mơdĭng rơkâu xối kleăng kơneăng têa, rơkâu xối vâ pâ mâu Xeăng tŏng kum ăm kuăn pơlê ai ivá mo sêi, têi ‘răng, pâ khu Xeăng têa, Xeăng mêi kum ăm kuăn pơlê tung pơlê ai kong mê tro tôu ‘ló, rơpŏng hngêi ki lâi xuân bê têa vâ ôu kâ hum roh”.
Rêm hơnăm cho a tơdế khế 4, riân tiô hâi mâ hâi, drêng rơnó tôu dế mot tung rôh tôu mơdrăng ó khât mâu pơlê dêi mơngế Bơhnéa mê tơkŭm po kân krip rơkâu xối kleăng kơneăng Têa. Hdrối hâi vâ tơkŭm po rơkâu xố, krâ pơlê tơbeăng ăm tâi tâng rơpŏng hngêi, rêm rơpŏng athế ai 1 ngế veăng lăm trâ nhâ, po tơnêi, gô̆m văng xok, pro mơgrúa lĕm, ‘mêng rơnêu, kui tah tâi mâu trâp tơnêi a kơno têa. Tơdrêng amê hlối mơhnhôk vâi krâ nhŏng o rơtế veăng tơlo kum mâu kế ki vâ rơkâu xối. Tơdroăng ki veăng tơlo kố ôh ti xê pơklât thế, mê cho tâi pơlê pêi tiô hiâm mơno, ngế ki ai í ăm í, ngế ki ai phái mê ăm phái, ngế ki ăm kơchâi, plâi ƀă hên ki ê djâ troh a kơno têa kơneăng vâ rơkâu xối Xeăng ƀă rơtế pế kâ, tơno tơnêng ƀă dêi rơpó mâu tơdroăng ki hơniâp ro a hâi ki mê.
A kơxo má hâi rơkâu xối kleăng kơneăng Têa, hdrối vâ mơ’no tah tâi têa a kơno, trâ văng nhâ, mơgrúa lĕm tâ tá ƀă kui tah trâp tơnêi tung kơno, mâu jâ, mâu nâ o kơdrâi tung pơlê rơtế lăm chu troh a Têa kơneăng vâ pôu têa djâ vêh a hngêi ăm rơpŏng ôu ƀă hnêng têa vâ bêng a mâu ngâ vó drôu. Drêng rêm ngế hiăng hnêng têa, ‘măn chôu vâ xúa, krâ pơlê pâ phêp xeăng têa kơneăng mơ’no tah ki ‘mêi, ki xok lo ing kơno. Drêng mê tâi tâng mâu kơnốu tung pơlê rơtế ƀă dêi rơpó kui tah tơnêi trâp ăm krúa, gô̆m văng xok nhâ, mơgrúa lĕm tâ tá kơno. Kui tah tơnêi trâp klê mê ‘mêng meăn tơbêng tơnêi bro ăm kơno i krá lĕm vâ hdoăng têa. Klê mê, krâ pơlê rơkâu xối, pâ kong mêi:
“Ô Xeăng, pâ êh chu tŏng gum kuăn pơlê tung pơlê ai kong mêi, vâ kuăn pơlê ai têa hnăng krúa vâ ôu kâ, gum ăm mâu rơpŏng hngêi ai ivá mo sêi têi ‘răng. Ô Xeăng, êh ăm kong mêi vâ chiâk deăng rơngiâp lĕm, kuăn pơlê vâ chối báu, pêt alâi chiâng dâi lĕm, rơbê rơbuâ, xông drêh ngiât, châ xo hên tơmeăm pêi lo, kuăn pơlê phâi hơtôu, hơniâp ro, tơdroăng rêh ối tơniăn lĕm. Ô Xeăng!”.
Tiô khôi túa tơlá dêi mơngế Bơhnéa, tung rôh rơkâu xối Têa kơneăng ôh tá păng lôi tơdroăng ki rơkâu xối ivá ăm kuăn pơlê ƀă rơkâu pâ ăm kế tơmeăm pêt, mơjiâng lo lĕm, plâi kơtóu, chiâk deăng kế tơmeăm chiâng lĕm ngiât. Laga peăng rơkâu xối pâ kong mê cho kal khât. Xua ƀă mơngế Bơhnéa rơkâu pâ kong mê ối châ ngăn cho tơdroăng ki mơdâ pêt mâu tơmeăm rơnó ki nếo. Kuăn pơlê loi dêi tiah kố, klêi leh rơkâu, chiâk deăng, klâng kô ôh tá tro kuăn kiâ kong kâ ‘nhiê. Jâ Alar, 71 hơnăm, a pơlê Piơm, pơlê kân Đăk Đoa, ăm ‘nâi tơ’nôm:
“Drêng troh rơnó chối báu, mâu krâ pơlê ‘nân ối ƀă dêi rơpó tơpui tơno vâ tơkŭm rơkâu xối kleăng kơneăng Têa, pâ kong mêi vâ vâi krâ nhŏng o chối báu, vâ rêm ngế, rêm rơpŏng ai ivá mo sêi. Tá pơlê rơtế veăng pêi tơdroăng cheăng tơdjuôm cho tơdroăng rơkâu xối kleăng kơneăng Têa, pâ kong mê, rơtế ƀă tơdroăng ki hbrâ rơnáu mâu kế tơmeăm ki kal ăm tĭng rơkâu xối. Vâ pâ Xeăng kum ăm kuăn pơlê tung pơlê rĕng ai mê, vâ chối báu, pêt tơmeăm, rơpŏng hngêi tơdah tơdroăng ki ro, ai tơdroăng rêh ối phâi hơtôu, niân nok, ai tŭm tơmeăm”.
Tiah hmâ, rơkâu xối kleăng kơneăng têa châ tơkŭm rơkâu xối a tơnêi ki ôh tá pêt klâi a kơno têa, tíu ki ai “kong mơdât” châ tá pơlê pơla rak vế krâu kơtăng vâ kơnhŏng têa ôh tá tro xiâ. Pro klêi tơdroăng xối kleăng kơneăng têa, krâ pơlê râng ko í xối chôu a kâng ki kŭn, tâp a tơdế kơno têa, mơhno hiâm mơno mơnê xeăng têa, klêi mê ăm dêi pó ôu drôu xiâm ki apoăng, hơniâp ro tung tơdroăng ki phiu niu dêi hâi po mơdĭng mê.
Viết bình luận