Tơmeăm xah ôm hêi dêi mơngế K’Ho
Chủ nhật, 06:00, 25/08/2024 VOV5 VOV5
VOV4.Xơ Đăng - Tung tơmeăm xah hêi dêi hdroâng K’Ho ga ai hên ƀă hmâ djâ lăm mơđah a mâu hâi leh mơdĭng. Tung mâu tơmeăm khoăng dêi mơngế K’Ho ôh ta păng lôi chêng koăng ai 6 kơtâ, rơvŏng hlŭm (Kơmbuat), prôa klŏng phêa (kơrla), hơkâ ƀă hên mâu tơmeăm ki ê. Mâu prôa hơkâ ki kố ga tơtro khâp drêng tôu chuât tiô tơdrá ƀă rơ-rêk dêi pó.

Rơngê ting ting cho môi tung mâu túa ngê̆ thuât hơdruê tiô tơdrá chal vâi krâ roh nah, ga veăng gum kal khât ăm tơdroăng rêh ối, pêi cheăng kâ dêi hdroâng mơngế K’Ho. Sap ing hâi pơxiâm klêh klêa dêi nôu, ngế o ngá xuân hiăng châ hmâng rơkong pơlông dêi ngế nôu, drêng o kŭn mê hiăng châ 15 troh 16 hơnăm, vâi o phô̆m vâ xông kân dêi K’Ho hiăng ‘nâi rơkê rơngê, ting ting, rơngê tiâ dêi pó vâ pro tơhmâ, vâi ối ‘nâi hlŭm khiê̆n, hlŭm rơvŏng ƀă rêi mâu prôa, ‘nâi tôu chêng, ‘nâi rơkê kơhnhon xuăng pú hên tung mâu hâi leh mơdĭng, môi tiah: Tĭng kâ báu nếo, Tĭng to hngêi nếo, rơkâu xối xeăng ƀă hên tơdroăng leh mơdĭng ki ê. Troh a hơnăm hiăng krâ, drêng cho kăn rơpŏng hngêi vâi ối chiâng hơdruê xuăng êng tiâ dêi pó vâ tơdah tơmối mot tung hngêi, drêng rêm roh ai tơmối mot pôu tung hngêi. Drêng hiăng krâ ah, vâi ối achê kơnoh on rế ôu drôu xiâm rế hơdruê, hơ’muăn ăm vâi kuăn, muăn, cháu i hmâng.

Mâu ƀai rơngê ting ting dêi mơngế K’Ho ai tá tơdroăng êng tiâ dêi pó, rơngê tơdroăng pro tơhmâ, pơlông kuăn cháu ƀă hía hé. Nâl rơngê ting ting mê cho hmâ tâng, hmâ ai, cho um méa ki tiah hmâ, achê ƀă tuăn tơmiât, túa rêh ối dêi mơngế K’Ho. Mâu ƀai rơngê ting ting mê châ hnê tối ing chal vâi krâ hdrối troh a chal vâi krâ kơ’nâi, xua mê, pa kĭng tơdroăng ki ki kơnía git tiô khôi vâi krâ roh nah, ga ối  ai ki kơnía git ăm tơdroăng rêh ối, pêi cheăng tung rơpŏng hngêi, hdroâng hdrê, pơtối mơdêk tơdroăng ki rak vế tơdrăng lĕm ‘na rêh kâ ối tung pơlê pơla.

Rơtế ƀă rơngê ting ting, mơngế K’Ho ối ai hên mâu prôa ƀă hmâ djâ vâ rêi tung mâu hâi leh mơdĭng, tơdroăng xah ôm hêi. Ki xiâm dêi tơmeăm khoăng ki xah hêi mê, xuân ối chiâng xúa tung mâu hâi leh mơdĭng, rơtế rêi, tôu ƀă mâu prôa, hơkâ ki ê, ƀă ai tá tơdroăng ki kơhnhon xuăng. Mâu tơmeăm xah hêi ki ê cho tơnĭng, cho prôa ki pro ing hmốu, chêng, koăng, hơkâ ki nong ƀă kéa kơpôu, khiê̆n ki pơkrâ plôi, khiê̆n hlŭm, rơvŏng hlŭm cho mâu tơmeăm khoăng ki xah hêi dêi ki kơnía git rak vế khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo. Pôa Nguyễn Văn Mèng, ngế ki tí tăng chôu ‘măn mâu tơmeăm xah hêi dêi hdroâng K’Ho tối ăm ‘nâi:

“Ki kal má môi ƀă mơngế K’Ho mê cho chêng. Vâi hmâ xúa chêng mê pro pơro ăm hâi ôu kâ pơkoăng, hâk kơ ngế mế, ngế dôh. Pakĭng mê, tơdroăng  pơkoăng pơkal ai khiê̆n plôi ƀă tôu chêng. Drêng hâk ro to hngêi nếo, vâi xuân tôu chêng, rơkâu xối rơnó xuâ báu, krí plâi xuân tôu chêng”.

Tơnĭng, cho prôa hmốu ƀă chêng cho tơmeăm khoăng ki hmâ xúa tung pơlê pơla. Kơtum chêng dêi mơngế K’Ho hmâ ai 6 kơtâ: vâi tối dêi: chêng kăn ki vâ rak rơ-rêk, chêng pôa, cho vâ veăng rak rơ-rêk, chêng kuăn cho vâ pro pơro hên tơdrá tâk chu, chêng ki ê nếo cho vâ êng tiâ ƀă kăn chêng. Drêng tôu chêng, mơngế K’Ho hmâ tâng a’ngêi, tâ tá, tiô kơ rêm túa chêng, kŏng pá hơ-ếo vâi kơdât tung dế klêa chêng, kŏng pa hơ’vá vâi tôu, tŏn a ngiâ chêng. Khu ki tôu chêng mê vâi hmâ prôk ing peăng hơ’vá, ai drêng ‘nâ vâi prôk peăng hơ-ếo, idrâpa chêng ai drêng ‘nâ prŏng, ai drêng ‘nâ prông, mơngối, chuât xơtó xua ing kŏng ki kơdât ga tơtro ƀă kŏng ing peăng ki tôu. Hơkâ cho tơmeăm ki ai a tâi tâng tung mâu pơlê p ơla. Tiô nâl dêi mơngế K’Ho, chêng tối cho Ching. Chêng ôh tá ai klo tối cho Ching, chêng ki ai klo tối cho Mồng. Tung pơlê pơla dêi hdroâng K’Ho Lạch rêh ối a chêng ngo Lang Biang, kong pơlê Lâm Đồng drêng vâi tŏn ai troh 36 tơdrá, rơ-rêk pơrá phá dêi pó. Vâi hmâ xúa chêng koăng mê tung pơla ai roh ki hơniâp ro kân.

Tơdroăng ki ‘ló hâk phiu mê tơkâ luâ hên rơxông pá puât tung rêh kâ ối, la hdroâng kuăn ngo K’Ho xuân ối rak vế dêi tơmeăm khoăng xah hêi. Dế nôkố rơtế ƀă tơdroăng ki tŏng gum dêi Tơnêi têa, xuân u ối mâu vâi krâ, nhŏng o ki ai hiâm mơno pơtối rak vế tơmeăm khoăng, tơdroăng ki rơkê ăm dêi kuăn ‘nĕng cháu chái vâ veăng rak vế tơmeăm khoăng ki kơnía git dêi hdroâng kuăn ngo tơná.

Hên rơpŏng hngêi dêi mơngế K’Ho dế nôkố hiăng hlê plĕng nhên tung tơdroăng ối rak vế chêng koăng, khiê̆n plôi, hơkâ ƀă hên mâu tơmeăm ki ê. Ƀă mơngế K’Ho, kố ti xê to tơmeăm khoăng, mê mâu kơtum chêng koăng, mâu prôa, rơvŏng hlŭm, hơkâ, mâu tơdrá rơngê rơngối, idrâp tơdrá chêng koăng, prôa châ xah hêi hên tung mâu hâi leh mơdĭng, ing mê râ, cho hnoăng cheăng ki veăng pơtối rak vế dêi khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo tơná.

VOV5

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC