Tơpui tơno ƀă krâ pơlê ‘na rak vế túa lĕm tro dêi mơngế Rơđế
Chủ nhật, 06:00, 03/03/2024 H’Za Wut- Siu Đoan/VOV Tây Nguyên H’Za Wut- Siu Đoan/VOV Tây Nguyên
VOV4.Xơ Đăng - Hiâm tuăn dêi mơngế Rơđế ga gok gâ tiô kơ tơdroăng loi tĭng, loi ai xeăng ing mê, mơjiâng chiâng achê, hmâ ƀă rêm rơxông rêh ối dêi kuăn mơngế tung tơdroăng rêh kâ ối, pêi chiâk pêi deăng. Rơnó hơngui hiăng troh, hơniâp hơnâ tơdroăng leh mơdĭng, idrâp chuât xơtó lâp lu mâu pơlê pơla, pó vâi krâ-nhŏng o tơmâng pôa Y Blin Adrơ̆ng, kot mâ hơnăm 1968, hmâ krếo cho Pôa Tú, cho ngế pơchâu, xuân cho krâ pơlê, cho ngế ki rơkê ‘na chêng koăng a ƀuôn Drai Điêt, cheăm Dliê Yang, tơring Ea Hleo, kong pơlê Dak Lak vâ tơmâng tuăn mơno dêi pôa tung tơdroăng mơ-eăm rak vế khôi túa, vêa vong dêi hdroâng Rơđế.

Apoăng rơnó hơngui, tung pơla ai hyôh kong prâi dế hơngíu dêi kong ngo, khía pê plong choâ iâ tơdro tơkâng kơphế, kơxu dế hbú rơmôe, hlá kơbâng. Leh mơdĭng a rơnó hơngui dêi  mơngế Rơđế pơxiâm ing mơ’nui khế 12 hơnăm ton troh tâi khế 3, riân tiô hâi mâ hâi dêi hơnăm nếo. Pôa Y Blin Adrơ̆ng, krâ pơlê ối a ƀuôn Drai Điêt, cheăm Dliê Yang, tơring Ea Hleo, kong pơlê Dak Lak cho môi ngế pơchâu hmâ djâ troăng tung tơdroăng ki rơkâu xối xeăng ai tối tiah kố, klêi kơ’nâi tĭng kâ báu nếo, mâu pơlê cheăm hmâ tơkŭm po tĭng rơkâu xối kơno têa vâ pói tơngah châ ai kong mêi tro, kong tô lĕm, khía mơhot krâ kơ lĕm, ai bê têa, krúa hnăng lĕm, rêm ngế pơrá ai ivá mo sêi têi ‘răng,  rêm rơpŏng hngêi ai hên báu, alâi, kơpôu, ro, chu, í. Pôa pơchâu cho ngế ki rơkâu xối, rơkâu pâ ai mâu tơdroăng ki lĕm tro ăm pơlê cheăm. Mâu túa rơkâu xối xeăng dêi mơngế Rơđế cho púi châ ai tơdroăng ki lĕm tro ƀă mê xuân cho khôi túa, vêa vong dêi hdroâng Rơđế kal athế rak vế:

“Tơdroăng ki rơkâu xối xeăng ga hiăng ai sap ing chal vâi krâ roh nah. Sap ing rơxông pôa á nah, pôa á hlâ klêi mê, troh a pâ á nếo. Troh pâ á kơtê hiâm, á pơtối pro pơchâu, rơkâu xối xeăng. Rêm hdroh rơkâu xối á đi đo chúa vế mâu tơdroăng ki pâ á hiăng tối pơchân, pâ á chôu vế hên tơdroăng vâi krâ nah, xua ti mê, a kơdo mơ-eăm hriâm hên tâ, drêng á hiăng krâ mê á pơtối hnê ăm dêi kuăn, ăm dêi cháu tơná. Khôi túa rơkâu xối xeăng ing roh vâi krâ nah dêi hdroâng kuăn ngo ôh pá chiâng lôi”.

Pôa Y Blin Adrơ̆ng, krâ pơlê tối ăm ‘nâi, tơná pôa ti xê to kơdo mơ-eăm hriâm chôu vế mâu tơdroăng ki rơkâu xối tơdroăng ki lâi hdrối, ki lâi mơ’nui, rơkong rơkâu xối mê cho tơdroăng ki vâ ăm rêm ngế tâng, ‘nâi, chúa vế vâ pơtối rak vế, pơtối hnê tơdjâ, hnê pơtho ăm mâu vâi krâ-nhŏng o pin hlê plĕng hên ki kơnía dêi mâu roh rơkâu xối. Tung tơdroăng rêh kâ ối dêi mơngế Rơđế, rêm hơnăm ai hên tơdroăng leh mơdĭng ki kal ai tơdjâk troh kuăn mơngế ƀă kế tơmeăm. Hên mâu leh mơdĭng ai tơdjâk troh báu prá alâi, plâi, pôm mê cho vâ pơ-ô hnoăng cheăng dêi kuăn mơngế, koh mơnê kơ xeăng hiăng pơtroh ăm mêi tro tô ‘ló, púi rơhêng châ xo hên kế tơmeăm. Ƀă mâu leh mơdĭng  ki rơkâu xối ăm plâ rơxông kuăn mơngế, pói rơhêng vâ rêm ngế đi đo mo rơdêi, têi ‘răng, tơniăn lĕm, mơhúa tung tơdroăng rêh kâ ối.

“Ing hâi ki nôu mơhum pin xuân ai tơdroăng rơkâu xối. Drêng troh nôu pâ, vâi krâ dah ai xêh kế tơmeăm, mê vâi kơ rơkâu xối ƀă chu kriếo, 7 to drôu xiâm vâ púi tơngah pin ai tơdroăng rêh ối mo dâi lĕm, tơniăn. Drêng mê, pin koh mơnê kơ khu xeăng hiăng pring vế, rak ngăn nôu ăm nôu tơniăn lĕm tá troh a hâi mơhum kơ pin, hnoăng dêi ngế nôu păn roăng, rak ngăn pin xông kân hdrah, nôu hiăng rơkâu kơ xeăng ngo, xeăng têa, xeăng loăng drâi, xeăng loăng hrá vâ kring, rak ngăn pin tơniăn lĕm. Tâng nôu tá hâi teăm ai xêh kế ki klâi mê nôu bu pleăng dêi 1 to í tê, drêng hiăng ai kế tơmeăm iâ mê kô rơkâu xối ƀă chu kriếo, 7 xiâm drôu, mê cho vâ mơnhên pin hiăng xông kân ƀă hiăng kâi tơxâng vâ pêi chiâk pêi deăng, kơnôm tơngah mêi tro tô ‘ló. Xua ti mê, kal păng ‘nâng ‘na leh mơdĭng dêi hdroâng kuăn ngo tơná”.

Tung leh mơdĭng rơkâu xối mê ti xê to tơdroăng ki rơkâu xối xeăng mê ối cho khôi hmâ, rơkong tơpui tơdjếi, rơngê ting ting, xuân ai mâu tơdroăng rơkâu xối vâi droh, vâi kơdrâi xuăng mơhno tối ‘na bli, kleăng vông ƀă hên hĕng mâu khu chêm ki ê. Rơkâu xối xuân cho hiâm mơno ki vâ tơdjêp pơla kuăn mơngế ƀă kuăn mơngế, mơjiâng chiâng ki kơnía git khât ăm pơlê pơla mê cho hnê tối rêm ngế ‘nâi túa ki tơrŭm, tơpui kâ ƀă dêi pó lĕm tro tung pơlê pơla, rak vế ngăn hyôh kong prâi, kong kế. Pôa Y Blin Adrơ̆ng tô tuăn, tung tơdroăng rêh ối chal nêó nôkố, hiăng vâ rế hía lôi mâu rơkong rơkâu xối, tơdroăng mê tơkéa vâ tối rế hiá rế vâ hía lôi khôi túa, vêa vong ki lĕm tro dêi hdroâng mơngế Rơđế.

“Ngin koh mơnê kơ tơnêi têa hiăng tŏng kum, ăm phep ngin hnê pơtho, vâ vâi krâ-nhŏng o pơtối rak vế dêi khôi túa, vêa vong hdroâng kuăn ngo tơná. Tung la ngiâ ah, ngin pói rơhêng vâ kô tơkŭm po hên mâu tơdroăng ki rơkâu xối môi tiah rơkâu ivá, rơkâu kơno têa, rơkâu pâ kong mêi kong tô ƀă hên hĕng mâu tơdroăng rơkâu pâ ki ê hía. Á púi rơhêng vâ tơnêi têa tŏng kum hên tâ nếo, pơtối hnê pơtho, tâng ngin ôh tá ai chêng, vó, pói tơngah tơnêi têa tŏng kum kơ ngin. Chêng koăng ôh tá păng lôi tung tơdroăng rêh ối pơlê pơla. Tơdroăng rêh ối rế hiá rế châ mơnhông, ngin pói rơhêng vâ rơkâu xối mê pơtối châ po rơdâ, kân tâ kơ mê nếo”.

Rêm hdroh mơgêi rơkâu xối, leh mơdĭng, pơtối tâng idrâp chêng koăng, pơtối ai tơdroăng ki hơniâp ro, sôk suâ, idrâp chêng koăng chuât pu hung pu hung môi tiah idrâp tung hiâm mơno dêi mâu krâ pơlê, mâu ngế ki rơkê môi tiah Y Bli Adrơ̆ng púi rơhêng vâ khôi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná ối chuât xơtó châk hơngế tâ troh rơxông kuăn cháu la ngiâ. Tung tơdroăng hơniâp ro, sôk suâ vâi krâ-nhŏng o rơnuâ ếo pơtâk tiô khôi hmâ, rơngê ting ting, ôu drôu xiâm ki xăng lĕm ‘mrĭt ƀă rơkâu dêi pó mâu tơdroăng ki lĕm tro tung rêh kâ ối.

H’Za Wut- Siu Đoan/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC