Tung idrâp krí kơphế, mâu ƀaih ki lêk a xiâm loăng kơphế dêi nâ Đinh Thị Như Lê, thôn 2, cheăm Phú Xuân hiăng hlo hên hĭn mâu plâi ki tum lĕm dêi rơnó krí nếo 2025-2026. Cho môi tung mâu vâi kơdrâi ki kơhnâ rơkê tung tơdroăng pêt kơphế krá ton dêi kong pơlê Dak Lak, nâ Lê ăm ‘nâi, hdrối nah rơpŏng nâ pêt tiô túa ki ton, iâ tơtrŏng troh kih thuât. La to lâi hơnăm vêh ngi kố klêi kơ’nâi, klêi kơ’nâi châ veăng hriâm tung mâu lâm hnê ‘na rak ngăn ivá hdrê loăng pêt tơkŭm, nâ khên tơnôu pơhlêh túa pêt, krí xo mâu plâi ki hiăng tum, kơdroh xúa pơkeăng hoă hok, mơdêk xúa phon hưh cơ ƀă ƀă mơ-ŭm mâu kơtôu kơphế, hnông alâi ƀă hên ki ê pro phon:

“Ƀă hnoăng cheăng dêi mâu vâi kơdrâi mê pơkuâ ngăn ‘no hrê liăn ngân tung rơpŏng hngêi, mê klêi kơ’nâi pin hiăng xúa túa pơkâ kố tung rak ngăn kơphế mê á kô ‘nâi mâu kơxô̆ liăn ki châ xo, gum ăm á tung pơla pơkuâ ngăn ƀă kơdĭng châ kơxô̆ liăn ‘no hrê tung rak ngăn kơdrum kơphế”.

Hên hơnăm achê kố, um méa ngế kơdrâi thôn pơlê kơhnâ, tơnôu hriâm ƀối kih thuât nếo hiăng hmâ a Dak Lak. Vâi kơhnâ veăng tung mâu lâm hnê hriâm, túa pơkâ mơđah, veăng gum pro tơdjâk túa ki pêt kơphế hmâ ƀă kong prâi, kơdroh liăn ‘no hrê ƀă mơdêk ki kơnía dêi tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng. Pôa Bùi Văn Kịp, Ngế cheăng Kŏng ti Bayer Việt Nam, tíu pêi cheăng dế tơbleăng pêi mâu tơdroăng tơkêa tŏng gum pêi chiâk, kuăn pơlê pêi chiâk a Dak Lak tối, tơdroăng ki kal, kơhnâ krâu ƀă hiâm mơno hâk vâ hriâm hiăng gum vâi kơdrâi rĕng hlê plĕng, xúa tung tơdroăng ki ai khât tung pêt kơphế, pro pơxúa tơƀrê khât ăm tơrêm rơpŏng.

“Tung pơla pêi pro mê ngin hlo tiah kố khu vâi kơdrâi cho khu ngế ki kal khât. Xua vâi rế cho khu ki pêi cheăng, rế athế rak ngăn rơpŏng hngêi. Xua mê, tâng môi tiah tơbleăng tối mâu tơdroăng ki rơkê plĕng ‘na pêi chiâk deăng krá ton ăm khu vâi kơdrâi kố, mê khu kố kô cho môi khu ki kal tung mơnhông krá tơniăn tung pơlê pơla dêi tơná”.

Ki khât a Dak Lak, hên vâi kơdrâi klêi kơ’nâi veăng tung túa pơkâ pêt kơphế krá ton hiăng chiâng kuăn pơlê pêi chiâk ki xiâm dêi kong pơlê. Vâ ôh ti xê xúa kih thuât tung pêt mê ối hbrâ rơnáu tối ki rơkê plĕng ăm mâu rơpŏng ki rêh ối tâ tá, veăng gum mơjiâng pơlê pơla kuăn pơlê pêi chiâk rơtế mơnhông. A hên kơpong ki pêt hên kơphế môi tiah Čư̆ Mgar, Krông Năng, Krông Ana ƀă hên ki ê, vâi kơdrâi hiăng rak vế hnoăng kăn tôh khu pêt, vâi cho ngế ki rak ngăn tơdroăng ki chêh ‘mot ki hlá mơ-éa ‘na kơdrum deăng, hnê mơhno xúa phon rơvât ƀă pơkeăng xôh kơdê oâ hdrong tơniăn. Nâ H’Nhung Mlô a cheăm Čư̆ Mgar, tối:

“Ngin hmâ ƀă kong kế, athế ai hnoăng cho rơtế ƀă dêi rơpó rak vế kong prâi tơnêi tơníu, ƀă ngin tơmiât tiah kố á kô pro ăm kơphế á gá mơdêk ‘na ki kơnía dêi kơphế á pêi lo. Mâu kuăn pơlê pêi chiâk sap ing kơpong ki ê vâi ‘nâi ƀă vâi troh ngăn, hriâm ƀối ƀă vâi xuân môi tuăn túa pêi kơphế dêi ngin”.

Tiô jâ Đặng Thị Thủy, Phŏ kăn pơkuâ Khu ngăn chiâk deăng ƀă Hyôh kong prâi kong pơlê Dak Lak, tung mâu tơdroăng ki hnê mơhnhôk kuăn pơlê pêi chiâk, tơdroăng tơkêa tơrŭm cheăng tơdjuôm – krê ‘na pêi chiâk krá ton a Dak Lak pơrá tơmâng xo tơdroăng ki veăng rế hía rế kơhnâ dêi vâi kơdrâi. Kơxô̆ ngế vâi kơdrâi veăng ai mâ tung hnê hriâm, xúa kih thuât nếo châ lối 40%; hên ngế kuăn pơlê pêi chiâk hiăng chiâng ngế ki xiâm, hbrâ rơnáu hnê tối mâu tơdroăng ki rơkê plĕng ăm kuăn pơlê.

“Drêng mot tung môi tơdroăng ki kơnía kơvâ cheăng ki lâi pơrá ai hnoăng cheăng dêi ngế kơdrâi hmâ pêi ƀă túa ki kơnía mê. Ƀă ki tơviah tâ cho loăng kơphế nôkố mê vâi kơdrâi tơbêng sap ing pêt, rak ngăn, choi phon troh krí xuân môi tiah uâ pơliê vâ veăng gum mơdêk ki kơnía dêi kế tơmeăm mê, vâ ăm hlo tiah kố ‘na tơdroăng mê ngế kơdrâi pêi chiâk pơrá chiâng vâ pro môi túa lĕm tro dêi rêm kơpong”.

Tung tơdroăng mơnhông pêi chiâk krá ton, hnoăng cheăng dêi vâi kơdrâi Dak Lak rế hía rế châ ngăn tŭm ƀă nhuô̆m. Vâi rế cho ngế ki pêi cheăng, rế cho ngế ki pơkuâ ngăn, ngế ki hnê tối ‘na tơdroăng hâk vâ ƀă rak vế mâu tơdroăng ki kơnía lĕm tro dêi thôn pơlê. Ƀă kơphế Dak Lak, tơdroăng ki krá ton ôh ti xê châ mơjiâng sap ing tôu khía kong ngo, tơnêi bazan hơpok lĕm, mê ối cho sap ing kơpeăng kŏng kơhnâ krâu rơkê ƀeăn pơhlêh nếo dêi mâu vâi nâ o a mâu thôn pơlê.