VOV4.Sêdang - Mâu hơnăm achê pơla kố, [ăng tơnêi ki pêt tiu a Daklak [ă a mâu kong pơlê kơpong Tây Nguyên hiăng tâk hên. Tơdroăng ki pêt lối hên tiu pro ăm pơreăng a hdrê loăng chiâng rế ó, ôh tá kâi mơdât. Hên kơdrum tiu nôkố hlo re#ng hlâ, hrá hlâ pro tơdjâk ôh tá iâ troh tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê. Maluâ ti mê, nôkố hên kuăn pơlê xuân ối pơtối po rơdâ [ăng tơnêi pêt tiu ôh tá vâ hmâng tơdroăng ki hnê tối dêi kơvâ cheăng ai tơdjâk troh. Chêh tối dêi ngế chêh hlá tơbeăng ki mơnhên ‘na tơdroăng kố a kong pơlê Daklak.

          Tá hâi la lâi tơdroăng pêt tiu hlo hên h^n môi tiah to lâi hơnăm vêh ngi kố. Nôkố tơdroăng kố xuân ối hlo rế ó. Hên kuăn pơlê ki pêi chiâk pêi deăng ăm ‘nâi, pêt tiu drêng hiăng krí ah tê yă kơnâ môi tiah nôkố, bu klêi kơ’nâi to lâi rơnó hiăng châ xo tơvêh dêi kơxo# liăn ‘no apoăng cheăng. Rơtế [ă mâu rơnó kơ’nâi cho châ liăn tơkâ hên tâk péa hdroh tâng vâ pơchông [ă pêt mâu hdrê loăng ki ê. Rơtế [ă tơdroăng ki tơmiât kố hơnăm 2007, pôa Võ Văn Danh, ối a cheăm Quảng Hiệp, tơring }ư\ Mgar, kong pơlê Daklak hiăng pêt tâi tâng 1 ha tơnêi ki pêt prá, alâi hơ’lêh pêt tiu. Laga, drêng tiu pơxiâm mot tung rơnó krí xo, mê kơdrum tiu dêi rơpo\ng pôa hlo ai tơdroăng ki re#ng hlâ, hrá hlâ, rơpo\ng pôa lu\p dêi tâi tâng. Ôh tá vâ lôi pêt hdrê tiu, hơnăm 2014, rơpo\ng pôa pơtối pêt tiu [ă loi tơngah kô chía tơniăn tâ hdrối. Pôa xuân ôh tá ‘nâi yă tê gá tiah lâi, chu kơdroh lơ to kơnâ. Pêi pro tiô túa ki mơhúa-lơ ôh tá mơhúa, pôa Danh ăm ‘nâi: Nôkố á pêt báu, prá, alâi xuân ôh tá châ môi tiah pêt tiu. Á pêi môi hơnăm dâng 10 hơnăm pêt báu, prá, alâi. Mê á pêt tiu tê. Tiô kơchơ tê mơdró tê, mê á ôh tá ‘nâi tiah lâi. Kuăn pơlê pêi chiâk pêi deăng pin hmếo pơ khên tơnôu pêi, tâng xâu xuân ôh tá chiâng.

          }ư\ Mgar cho môi tung mâu tơring ki ai [ăng tơnêi pêt tiu tâk re\ng má môi dêi kong pơlê Daklak. Tiô túa pơkâ, troh hơnăm 2020 tơring ai 3 rơpâu ha tiu la troh nôkố tiô riân tá hâi ai tu\m [ăng tơnêi pêt tiu hiăng tâk troh 7 rơpâu ha. {ăng tơnêi pêt tiu kố mơni kô pơtối tâk hên tâ nếo tung la ngiâ. Maluâ xuân ‘nâi tơdroăng ki pêt tiu dế cho tơdroăng ki ôh tá ‘nâi hdrối lơ mơhúa, lơ tro lu\p la [ă tuăn hiâm tơmiât tâng tiu châ hên [ă tê yă kơnâ kô châ liăn tơkâ hên sap ing tơdroăng ki pêt hdrê plâi ki kố xuân tro tâ tâng pêt mâu hdrê loăng ki ê. Cho rơpo\ng ki rơkê ple\ng tung tơdroăng pêt tiu la pôa Trần Văn Hoàng, ối a cheăm Ea Mdroh, tơring }ư\ Mgar xuân ối tô tuăn [ă mâu tơdroăng ki tiu re\ng hlâ, hrá hlâ. Ngin xuân dế ối tô tuăn sap apoăng hơnăm troh nôkố xiâm tiu hiăng hlâ lối 30 chât xiâm a hơnăm nah, ôh tá ‘nâi hôm xê cho xua kong prâi hơ’lêh lơ oâ hdroâng kâ ‘nhiê lơ ôh tá tro tiô pơkâ, xuân ôh tá ‘nâi xua ing lâi.

          Nôkố, tơdroăng pêt tiu hên ôh tá pêi tiô pơkâ a tơring }ư\ Mgar tối phá xêh [ă kong pơlê Daklak tối tơdjuôm hiăng pơxiâm pro chiâng trâm tơdroăng ki ôh tá mơhúa ăm vâi krâ nho\ng o, xua tá hâi ‘nâi nhên ‘na tơdroăng môi tiah tơnêi, tơníu, tê, kong prâi, hdrê, kih thua#t rak ngăn. Tiô lăm ngăn tơring }ư\ Mgar, bu riân to hơnăm 2015, lâp tơring hiăng ai lối 1 rơpâu 600 ha tiu hlâ. La hơnăm 2016 ôh tá vâ hmâng mâu tơdroăng ki hnê tối dêi kơvâ cheăng ai tơdjâk troh, kuăn pơlê xuân ối rah xo hdrê tiu vâ pêt. Pôa Nguyễn Văn Minh, kăn pho\ hnê ngăn Vi [an tơring }ư\ Mgar ăm ‘nâi: Pêt tiu bu pêt dâng 3 rơpâu ha la yă tê kơnâ sap hơnăm 2015 troh nôkố pêt hên h^n, ôh tá kâi mơdât. Xua tơdroăng ki châ liăn tơkâ hên ing yă tê mê vâi krâ nho\ng o tối tiah kố, tâng pêt, châ krí tung pơla 5 hơnăm klêi mê tiu hlâ xuân hôm. Tơmiât dêi kuăn pơlê gá tiah mê. Vâi pêt hên môi tiah mê tơring ôh tá kâi mơdât, mê bu mơ’no tối mâu tơdroăng ki hnê tối [ă hnê mơhno kih thua#t, po lâm hnê mâu rôh hnê mơhno rak tơniăn ăm kuăn pơlê ki pêt tiu pro ai pơxúa má môi.

            Vâ xiâm tiu xông rơdêi krá tơniăn, kơvâ ngăn pêi chiâk deăng kong pơlê Daklak xuân pơtối hnê mơhno ăm vâi krâ nho\ng o bu pêt tung kơpong pơkâ, tơku\m pêt ăm gá ai plâi kơtốu hên, pêt tiô troăng hơlâ sinh hok. Tâng môi tiah pêt tiu tiô rêm tơdroăng, tơbriât ‘na tơdroăng ki châ liăn tơkâ hên, ôh tá vâ hmâng túa pơkâ, ôh tá vâ hmâng tơdroăng ki ôh tá mơhúa kuăn pơlê kô pá vâ kâi châ ví tơdroăng ki pêt, ah ko tah, ko tah, ah pêt nếo xua ôh tá ai yă.

Katarina Nga tơplôu [ă tơbleăng