VOV4.Sêdang - Ô vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ! Nôkố, kong prâi dế ối hơ’lêh rơnó sap ing mê chiâng tô. Kố xuân cho rôh kuăn pơlê a Tây Nguyên dế mot tung pơla krí kơphế [ă rak ngăn tiu vâ ai plâi. Xua mê tung pơla kố, hnoăng cheăng rak ngăn [ă hbrâ mơdât pơreăng kâ ‘nhiê a hdrê pêt ôh tá châ vâi krâ nho\ng o tơtro\ng ngăn khât. Laga, vâ rak tơniăn ăm kơdrum deăng pơtối tơniăn, malối [ă mâu hdrê loăng pêt ki xiâm a Tây Nguyên môi tiah kơphế, tiu, rơtế [ă tơdroăng krí xo, vâi krâ nho\ng o xuân kal tơmâng troh tơdroăng rak ngăn [ă hbrâ mơdât pơreăng kâ ‘nhiê a kơdrum deăng pêt tơmeăm.

Hâi kố, tiên sih Tôn Nữ Tuấn Nam, ngăn ‘na pêi chiâk pêi deăng kô pơchân tối ăm vâi krâ nho\ng o ‘na mâu tơdroăng ki xiâm drêng rak ngăn [ă hbrâ mơdât pơreăng kâ ‘nhiê a hdrê loăng pêt tung pơla rơnó ki hơ’lêh mot sap ing mê chiâng tô. Pó vâi krâ nho\ng o kô tơmâng.

Tiô tiên sih Tôn Nữ Tuấn Nam, tung pơla hơ’lêh mot sap rơnó mê chiâng tô, tơdroăng ki kong prâi hơ’lêh hên ‘na ki hngiâm, ki hngiâm dêi hyôh, xua mê, mơhé ôh tá hên la kơdrum deăng xuân ối hlo ai pơreăng kâ ‘nhiê: Sap ing rơnó mê chiâng tô mê ki tôu hngiú, kong prâi hơ’lêh, malối gá tô tâ, mê tơdroăng ki pơreăng xông kâ ‘nhiê a mâu hdrê loăng pêt môi tiah kơphế, tiu ôh tá hên la vâi krâ nho\ng kuăn pơlê ki pêi chiâk pêi deăng hmâ ôh tá vâ tơmâng, troh rơnó tô ah mê tơmâng troh tơdroăng ki tăng pơkeăng xôh hbrâ mơdât pơreăng. La ki khât gá, a mâu hdrê loăng pêt ki xiâm môi tiah kơphế, tiu mê ai mâu túa pơreăng, oâ hdrong lơ mâu túa pơreăng xuân pơtối xông kâ tung pơla rơnó tô kố, vâi krâ nho\ng o xuân kal tơtro\ng.

{ă xiâm loăng kơphế, tung pơla kố, kal tơtro\ng troh pơreăng oâ prâp kâ ‘nhiê plâi. Kố xuân cho túa pơreăng ki rơ-iô, hmâ xông kâ tung pơla tơdế rơnó tô [ă mêi: Mot tung pơla kố, xiâm loăng kơphế xuân ôh tá ai pơreăng kâ ‘nhiê xếo, tâng ai bu a rơnó tô tê, vâi krâ nho\ng o kal tơtro\ng hbrâ mơdât pơreăng oâ prâp ki kâ ‘nhiê a xiâm loăng kơphế. Oâ prâp kâ ‘nhiê tung pơla tô, mâu kơdrum deăng hiăng tro oâ prâp ki rơnó hdrối mê nôkố xuân ối oâ prâp [ă kong tô mơdrăng môi tiah hơnăm kố mê tơdroăng ki pơreăng kâ ‘nhiê tung pơla rơnó tô môi tiah hơnăm kố kô ó. Mê vâi krâ nho\ng o kal tơtro\ng vâ hbrâ mơdât oâ prâp kâ ‘nhiê. {ă tá oâ prâp kâ ‘nhiê rêi xuân tiah môi tiah mê há, ki hngiâm tô tơnêi gá kơdroh, kong mơdrăng tơ’nôm [ă tô pơ-oh xuân tơ’lêi ăm oâ prâp kâ ‘nhiê rêi a mâu kơdrum kơphế tâng hiăng kâ ‘nhiê xuân re#ng xông kâ ‘nhiê, pin athế tơtro\ng hbrâ mơdât pơreăng.

{ă oâ prâp, sap ing pơxiâm chiâng troh hiăng xông kâ ‘nhiê bu kâ ‘nhiê tung iâ hâi khế tê, thăm nếo tâng trâm kong prâi ôh tá tơniăn mê oâ prâp bu kâ ‘nhiê tung to hâi hâi tê hiăng kâ ‘nhiê troh a hên [ăng deăng, xua mê, kô tơdjâk ó khât troh ki dâi le#m dêi kơphế. Xua mê, vâi krâ nho\ng o kal hbrâ mơdât pơreăng [ă re#ng hbrâ mơdât drêng pơreăng nếo xông lo kâ ‘nhiê, ví tơdroăng ki pơreăng xông kâ ‘nhiê: {ă ôa prâp kâ ‘nhiê plâi mê pó vâi krâ nho\ng o thế ko tah tơkâng. Mâu kơdrum ki hiăng tro oâ prâp kâ ’nhiê thế re\ng ko tah tơkâng. Thế xôh pơkeăng kơdê ôa prâp hdrối kô loăng vâ lo reăng, tơkéa vâ tối hdrối tôh têa vâ ăm reăng tơpo, xua klêi kơ’nâi reăng tơpo ah tơdroăng xôh pơkeăng kơdê kố pá tâ. Xua mâu tơxui reăng tơpo kô tât pro têa pơkeăng ôh tá châ mot. Tiah mê, pó vâi krâ nho\ng o thế xôh kơdê hdrối kô reăng vâ tơpo. Kố cho [ă kơdrum ki hiăng ai ôa hdrong prâp kâ ’nhiê. Tâng ôh tá ai mê pin pôi tá xôh pơkeăng hbrâ mơdât.

Pó vâi krâ nho\ng o kố chiâng xúa mâu pơkeăng ki tiah hmâ vâ xôh dêi a kơdrum loăng kơphế ki tro pơreăng, la thế tơtro\ng troh tơdroăng xôh nhên [ă xôh tiô tơdroăng hiăng hnê: Mâu túa pơkeăng kơdê ôa hdrong, ing ôa prâp môi tiah: Bassa, Full Batox, Celecron [ă pơkeăng ki ê. Tối tơchuâm cho mâu túa pơkeăng kơdê ôa hdrong. Pó vâi krâ nho\ng o thế xôh nhên [ă xôh 2 hdrôh, kơtăn 7 troh 10 hâi, mê gá kố kơdê tâi. Xuân môi tiah mê [ă mâu kơdrum loăng ki ai ôa prâp kâ ’nhiê rêi, pó vâi krâ nho\ng o xuân thế tơtro\ng vâ hbrâ mơdât. {ă hmâ hlo, tơdroăng hbrâ mơdât ôa prâp [ă xôh pơkeăng kơdê ôa prâp kâ ‘nhiê rêi tung rơnó kố, mê vâi xuân đi đo toh tơvât [ă mâu rôh tôh hdrối. Tơkéa vâ tối thế ai têa tôh hngiâm kơchoh mê pơkeăng nếo mot tung tơnêi [ă pơtối rak vế ki pơxúa. Pin kô po iâ a xiâm vâ tôh têa pơkeăng [ă kơđu tơnêi nếo mê gá nếo pơxúa tâ.

Môi túa pơreăng ki ê thế tơtro\ng [ă loăng kơphế tung pơla kố cho pơreăng kơme#n khêi vâi ối hmâ tối kơme#n tum khêi: A kơphế rơnó kố, pó vâi krâ nho\ng o xuân trâm môi túa pơreăng ki vâi tối kơme#m tum khêi ai inâi ki hmâ krếo cho pơreăng khêi a tơkâng kơphế. Mâu pơreăng ki pro khêi a tơkâng kơphế. Mâu pơreăng ki kâ ‘nhiê pro khêi mê drêng rơnó mêi gá xông rơdêi la rơnó mơdrăng xuân xông rơdêi há, mâu pơreăng ki pro khêi mê cho mâu kế ki hlo ku ku\n a plâi kơphế hdrê môi tiah plêa [ă amê ai tíu ki rơpâ pro tr^ng. La tung rơnó mơdrăng kố, kơdrum ki lâi tro pơreăng khêi kâ ‘nhiê hên kơ’nâi pôe tơkâng, krí plâi, pó vâi krâ nho\ng o thế re\ng hbrâ mơdât tung rơnó mơdrăng. Troh rơnó mêi, pin xuân chiâng hbrâ mơdât tơ’nôm pá 1 hdroh nếo, tiah mê kô pro kơdroh kơxo# plâi tơruih hmâ hlo apoăng rơnó mêi.    

{ă kơxái tiu, tung pơla kố pó vâi krâ nho\ng o séa ngăn kơdrum kơxái tiu vâ hdró kơpong [ă kơxái tiu ki tro ôa hdrong kâ nhiê vâ ai túa kơdê.‘Na kơxái tiu châ khât gá mâu ôa hdrong kâ ‘nhiê kông hlá ôh tá kâi xông rơdêi a rơnó kố. La kơxái tiu xâo ‘nâng, cho pơreăng kâ ’nhiê rêi la tung rơnó kố pơreăng kâ ‘nhiê rêi xuân kơdroh iâ xua a tơnêi hngiâm kơchoh iâ, ki hngiâm kơchoh dêi hyôh kong prâi xuân iâ, mê khoh iâ pơreăng xông rơdêi. Mâu kơxái tiu ki ‘nâ xuân hlâ tung rơnó kố, tơkéa vâ tối hiăng ai ing rơnó mêi la nốkố xuân ối mâu kơxái tiu ki ‘nâ re\ng hlâ lơ hrá hlâ. {ă mâu kơdrum loăng ki ê mê a rơnó kố pó vâi krâ nho\ng o  thâ pêi re\ng vâ kơdê pơreăng la xuân thế hdró kơpong ki mê vâ kơdê mâu kơxái ki pơreăng kâ hiăng hlâ [ă kơdrum tâ tá kơxái tiu ki hlâ mê.

Pó vâi krâ nho\ng o thế tơtro\ng troh pơreăng ôa prâp pơreăng pro klêi a kơxái tiu xua rơnó mơdrăng ôa prâp [ă kơme#n khêi xuân xông kâ ‘nhiê [ă kâ ’nhiê a kơdrum loăng. Tung rơnó mơdrăng kố ôa prâp ki kâ ‘nhiê a kơxái tiu xuân xông rơdêi, ôa prâp kâ ‘nhiê rêi, tâng kơdrum ki lâi ai ôa prâp pá kơdâm tơnêi mê kô ai ôa prâp kâ ‘nhiê rêi. Pó vâi krâ nho\ng o xuân thế tơtro\ng tơdroăng hbrâ mơdât ôa prâp kâ ‘nhiê rêi tung rơnó kố.   

Pak^ng kơxái tiu xuân ối ai pơreăng [ă hdrong khêi gá kâ ’nhiê môi tiah a loăng kơphế la gá kô chiâng kế ki rơbông tơvó a hlá ki hiăng krâ, drêng mê ôh tá kal to lâi xua hlá tơruih tâi. La tâng mâu ki tơvó mê rế hên [ă hnối kâ ‘nhiê kông mê kơxái tiu kô re\ng rêa [ă hnối ho\n klêi mê pơreăng hnối kâ troh mâu plâi. Pó vâi krâ nho\ng o thế tơtro\ng la nôkố kơxái tiu dế ai plâi [ă dế hbrâ vâ tum mê pơreăng ôa khêi dêi rơnó kố kô xông rơdêi [ă kâ ‘nhiê plâi. Tâng pó vâi krâ nho\ng o re\ng hbrâ mơdât drêng kố pin ôh tá kâi hbrâ mơdât xếo, la ai mâu kơdrum ki ‘nâ ôh tá teăm hbrâ mơdât mê nôkố pơreăng ôa rơbông kâ mâu tơxui plâi. Tơkéa vâ tối pơreăng xông rơdêi kâ ‘nhiê mâu tơxui plâi [ă pro ăm plâi ki hiăng vâ tum chiâng ho\n, thăm nếo tơruih tâi tá tơxui plâi.

 Drêng châ ‘nâi kơdrum loăng tro ôa hdrong kâ ‘nhiê, pó vâi krâ nho\ng o thế mơnhên ngăn ki xiâm khoh pro ôa hdrong kâ ’nhiê vâ ai troăng hơhlâ pơlât mơdât ki tơtro. Tiô tie#n sih Tuấn Nam tối, tơdroăng hbrâ mơdât pơreăng kal thế pêi pro tơdrêng hlối, la tâng [ă kơdrum ki tro ôa hdrong kâ ‘nhiê ó mê pó vâi krâ nho\ng o thế xôh pơkeăng kơdroh ki lu\p: Châ khât [ă pơreăng ki kâ ‘nhiê hâi khế kơdê ki ki tro tâ cho kơ’nâi krí tiu, tơkéa vâ tối péa pái khế nếo, drêng hiăng krí xo tâi, drêng mê pin nếo xôh pơkeăng gốc đồng. Xua pơkeăng gốc đồng mê drêng pin xôh hlá kơbâng drêng gá lo tơxui kô tơruih. Xua mê, klêi kơ ‘nâi krí, mâu tơkâng ôh tá le\m xếo mê pin xôh tơ’lâi tâ mê pin xôh mâu pơkeăng gốc đồng. La nôkố kơdrum ki lâi hiăng tro ôa hdrong kâ ‘nhiê ó pó vâi krâ nho\ng o thế xôh pơkeăng, tâng ôh tơxui kô tro tơruih. Pin xôh pơkeăng gôc đồng ăm kơdê ôa hdrong gá tro, la pó vâi krâ nho\ng o thế tơtro\ng xoh pơkeăng tro tiô nồng độ, ôh tá xôh hluâ nồng độ ki pơkâ.

Púi tơngah [ă mâu tơdroăng tối pơchân ki tie#n sih Tôn Nữ Tuấn Nam nếo tối tơbleăng, pó vâi krâ nho\ng o kô ‘nâi tơnôm mâu tơdroăng vâ rak ngăn hbrâ mơdât pơreăng ăm kơdrum tơná. Rơkâu pó vâi krâ nho\ng o [ă pú hmâ môi rơnó ai tiô tơdroăng púi vâ.

Gương prế Katarina Nga  tơplôu [ă tơbleăng