Lăm troh a mâu pơlê cheăm dêi tơring Châu Thành, kong pơlê Sóc Trăng tung mâu hâi khế 6 kố, ngin hiăng hlo nhên ‘na tơdroăng “pơhlêh ngiâ meá” dêi thôn pơlê, cheăm bêng ki hdrối nah ối trâm hên tơdroăng xahpá. Ngin hiăng trâm pôa Danh Mô Ry ối a kơtâo Giồng Chùa A, cheăm An Hiệp drêng pôa dế po văng dêi nhâ, rak ngăn dêi mâu xiâm reăng ki pêt a péa pâ troăng, pôa tối, troăng ki kố hiăng po hên tung to lâi hơnăm hdrối mê hía nah, tơdjêp ƀă hên pơlê cheăm dêi tơring, môi tiah cheăm An Hiệp, Thuận Hoà, pơlê kân Châu Thành ƀă hên mâu tơdroăng ki ê, gum tơ’lêi hlâu ăm tơdroăng prôk lăm, pơto kế tơmeăm ăm vâi krâ-nhŏng o.

Klêi mê, pôa pơchốu troh a kơdrum reăng ki pêt mơjiâng mê, loăng, reăng ki mơnâ mâ ngăn ki nếo châ tôh têa, on ki trâ bâ eăng drô troăng prôk, pôa tối ăm ngin ‘nâi, nôkố vâi krâ-nhŏng o pơrá vâ môi tuăn tung tơdroăng rak ngăn, pro mơgrúa lĕm troăng prôk ăm i krá vâ mơjiâng kơpong, tơnêi tíu lĕm ro, krip tơdrŏm, ki rơkê plĕng dêi pơlê cheăm tơná. Pôa Danh Mô Ry tối tiah kố:

“Nôkố, troăng prôk rế hiá rế châ mơjiâng pro kân rơdâ, krá lĕm, la ƀă kuăn pơlê pin xuân athế veăng tơdjuôm, tơrŭm ivá veăng rak ngăn kơdrum reăng ki pêt a 2 pâ troăng prôk, môi tiah po văng nhâ, tôh têa đi đo vâ reăng chiâng dâi lĕm, krúa ngiât lĕm, ing mê, mơjiâng um meá ăm pơlê cheăm pin thăm rế lĕm ro tâ”.

Vâ khoh châ chiâng pêi pro tơƀrê tơdroăng kố, môi tung mâu tơdroăng ki kơdo mơ-eăm dêi tơring Châu Thành hiăng châ Măt trâ̆n tơnêi têa rêm râ hiăng thăm mơdêk pêi rơdêi tiô hneăng mơhnhôk “Tâi tâng kuăn pơlê tơrŭm mơjiâng thôn pơlê nếo, kơphô̆ ki phoh hlê rơkê plĕng” ƀă troăng pêi “Xúa ivá kuăn pơlê vêh gum, rak ngăn tơná kuăn pơlê”. Tiah mê, tung 5 hơnăm hdrối mê hía nah, Măt trâ̆n tơnêi têa rêm râ tung tơring hiăng pơkuâ ngăn, tơrŭm cheăng pơkâ, pêi pro, pơtối mơdêk, pro lân rơdâ hên túa cheăng tiô kơ tơdroăng ki tơƀrê, môi tiah “Tôh kơphô̆ ki pơkuâ ngăn tơnêi tíu, hyôh kong prâi ki gô̆m, ok xok”, “tôh kơphô̆ hbrâ mơdât tơdroăng pro xôi, tơdroăng ki pêi pro ôh tá tro tơdroăng tung pơlê pơla, ai xôi ‘na ma tŭi”, “Bo cheăng măng internet ki tơná kuăn pơlê pơkuâ ngăn dêi xêh”, “camera kỉng vế”, “kế ki krâ râng khuă kring vế kuăn pơlê”, “O bâ eăng troăng thôn pơlê, mơjiâng pro troăng tiô túa ki tơtro, trăng hlá cơ Tơnêi têa, pêt reăng ki mơnâ mâ ngăn”, ƀă hên hĭn mâu tơdroăng ki ê.

Ki rơhêng vâ tối, tơrŭm hnê mơhnhôk kuăn pơlê tung veăng mơ’no dêi hnoăng cheăng pêi, pleăng tơnêi, pleăng hnoăng mơjiâng troăng prôk, mơnhông pêi cheăng kâ, pêi lo kế tơmeăm, kơdroh kơtiê tơniăn ton, mơjiâng tơdroăng rêh ối tiô túa lĕm tro, rak vế ngăn tơnêi tíu, hyôh kong prâi. Ing mê, hiăng mơhnhôk kuăn pơlê veăng pleăng 15 rơpâu met karê tơnêi, veăng gum lối 1 rơtal 500 rơtuh liăn ƀă lối 19 rơpâu hâi pêi cheăng mơjiâng thôn pơlê nếo. Riân troh mơ’nui hơnăm 2023, lâp tơring ai 25 rơpâu 300 rơpŏng hiăng châ dó inâi rơpŏng lĕm tro, châ lối 98% ƀă tâi tâng pơlê cheăm hiăng châ pơxái inâi pơlê cheăm túa lĕm tro. Pôa Lâm Hiệp, ối a cheăm Phú Tân, môi tung mâu ngế kuăn pơlê ki ai hên hnoăng cheăng tung mơjiâng thôn pơlê nếo, ai tối tiah kố:

“Gu, meăn pro troăng prôk tiah mê kuăn pơlê tâ hlo phiu ro tung hiâm mơno ó khât. Đảng, Tơnêi têa hiăng tô tuăn, tŏng gum ăm kuăn pơlê, xua mê, ngế  ki lâi xuân hơniâp ro. Pêa pa tá á xuân veăng pêi ‘no dêi ivá vâ pro hmốu a kĭng ‘noăng vâ kuăn pơlê tơ’lêi ai troăng prôk troh a klâng, pin kơdo mơ-eăm pêi pro ti lâi vâ kuăn pơlê châ prôk lăm hlâu. Pêa pa kố, mê khu rơxế chiâng kơtâu, pêa pá kố cho rơxế 4 to cheâng, pêa pa tá cho rơxế 2 to chêng”.

Pôa Lê Hoàng Nuôi, Kăn hnê ngăn Vi ƀan Măt trâ̆n Tơnêi têa Việt Nam tơring Châu Thành tối ăm ‘nâi, tơring Châu Thành ai lối 50% hdroâng kuăn ngo ki iâ mơngế rêh kâ ối, tung mê, ki hên tâ cho hdroâng kuăn ngo Khmer. Pơkâ pêi pro tiô mâu troăng hơlâ, túa cheăng, troăng tơdjâ dêi Đảng, mâu tơdroăng kal, tơdroăng tơkêa bro, troăng hơlâ gum ăm kuăn ngo hiăng chôa ‘lâng mơnhông tơdroăng rêh kâ ối, ‘na tuăn mơno dêi vâi krâ nhŏng o ki vâ pơtối mơdêk, maluâ ti mê, xuân u ôí hên rơpŏng xuân ối tô tuăn, pá puih ‘na hngêi ối, xua tá hâi ai hngêi trăng tơniăn, tơdroăng rêh ối xuân ối trâm hên xahpá.

Xua ti mê, hnoăng cheăng mơhnhôk tơlo liăn “Gum mơngế kơtiê” pơtối châ tơring pơkâ thế pêi pro trâu rơdâ. Ing hơnăm 2019 troh nôkố, tơring hiăng mơhnhôk ƀă châ kong pơlê gum vâ chê 29 rơtal liăn, rơtế ƀă mâu cheăm, pơlê kân mơhnhôk dêi rêm râ veăng tơlo châ 1 rơtal 670 rơtuh liăn, tơring hiăng pơkâ, mơjiâng pro châ 358 toăng hngêi ƀă ‘mâi rơnêu 12 toăng hngêi Tơrŭm tuăn. Pakĭng mê, veăng gum khăm pơlât, rôe ƀaoh hiêm pơlât ăm 390 hdroh ngế, tâi tâng kơxô̆ liăn mê châ lối 18 rơtal liăn. Ing mê, veăng gum rơtế ƀă pơlê cheăm kơdroh kơxô̆ rơpŏng kơtiê chu ối 2,4%. Pôa Lê Hoàng Nuôi tối ăm ‘nâi tơ’nôm:

“Măt trâ̆n tơnêi têa tơring hiăng kơhnâ khât tung pơhlêh nếo, túa cheăng hnối ai tá tơdroăng ki xiâm mê cho athế achê ƀă kuăn pơlê, ƀă ai hnoăng cheăng gum ăm kuăn pơlê, rak ngăn tơdroăng ki ai pơxúa ki păng ‘nâng ăm tơná kuăn pơlê. Tơdrêng amê, Măt trâ̆n xuân hiăng pơkâ pêi pro tơdrêng, tơ’mô mâu troăng prôk ki rak vế, pêi pro tiô túa ki mơnê mâu hiăng ai hnoăng kân, kơdroh kơklêa, xăm kơtiê, veăng pêi pro mâu tơdroăng ki mơjiâng, mơnhông khu kăn pơkuâ pơlê cheăm, veăng gum mơjiâng đảng krúa rơdêi lĕm. Kố xuân cho môi tung mâu hnoăng cheăng dêi Măt trâ̆n tơnêi têa mơhnhôk thế ƀă hnoăng cheăng mơjiâng thôn pơlê nếo, hnối pêi pro tơtro khât ƀă ki rơkê plĕng dêi túa lĕm tro tung mâu hâi hdrối mê hía nah”.

Kơnôm ing ai Hneăng mơhnhôk mê hiăng pêi pro adrêng hên túa cheăng ki ai pơxúa păng ‘nâng, veăng mơhnhôk ó rơdêi hiâm mơno tơrŭm, châ kuăn pơlê veăng vâ môi tuăn, rak vế, pêi pro, ing mê veăng gum rơtế ƀă Đảng, Tơnêi têa, khu râ kăn pơkuâ hnê ngăn tơkâ luâ mâu tơdroăng ki pơloăng mơnúa, kring vế tơniăn tơdroăng rêh kâ ối pơlê pơla, ing mê, mơhnhôk mơnhông tŭm têk tơdroăng cheăng, ivá ki ó rơdê ki tơrŭm tung kuăn pơlê veăng gum rak vế, pêi pro châ ƀlêi chiâng hnoăng cheăng kal kí, tơdroăng pêi cheăng kâ, túa lĕm tro pơlê pơla.